Nguy cơ thương chiến Trung Quốc – Australia gia tăng

Một số mặt hàng Australia gặp rắc rối khi nhập khẩu tại cảng Trung Quốc năm ngoái, gây lo ngại Bắc Kinh có thể mở rộng hạn chế.

Trung Quốc tuần trước tuyên bố áp thuế chống bán phá giá và chống trợ cấp tới 80,5% với lúa mạch nhập khẩu từ Australia cũng như cấm cửa 4 nhà sản xuất thịt bò lớn của nước này với lý do không đáp ứng yêu cầu nhãn mác và chứng nhận nhập khẩu trong thời gian dài.

Bộ trưởng thương mại Trung Quốc Chung Sơn hôm 25/5 tái khẳng định cuộc điều tra của nước này về vấn đề Australia bán bán phá giá lúa mạch là hoàn toàn tuân thủ các điều khoản của Hiệp định thương mại tự do Trung Quốc-Australia (ChAFTA).

Những động thái trên dấy lên lo ngại Australia có thể hứng thêm nhiều “đòn thuế” từ nền kinh tế lớn thứ hai thế giới. Dữ liệu của hải quan Trung Quốc năm 2019 cho thấy nhiều mặt hàng từ Australia đã có lịch sử vi phạm nhập khẩu.

Cơ quan Quản lý Hải quan Trung Quốc năm ngoái đã báo cáo về sâu bệnh trong lô hàng nhập khẩu yến mạch và bột yến mạch của CBH Group, nhà xuất khẩu ngũ cốc lớn nhất Australia.

Hai lô bột yến mạch xuất khẩu hơn một nghìn tấn hồi tháng 5, một lô 540.000 kg hồi tháng 6 và một lô 570.000 kg hồi tháng 9 của Australia đều bị chặn lại khi tới Thâm Quyến và Sán Đầu.

Một lô hàng bột yến mạch gần 3.000 kg, từ nhà ngũ cốc Sanitarium của Australia, cũng bị chặn tại Nam Kinh hồi tháng 1/2019 vì nhiễm bẩn. Lô hàng nhỏ khoảng 50 kg bột yến mạch ăn liền từ Quaker Oats Australia bị chặn cùng tháng tại cảng Thượng Hải vì lý do tương tự.

Một trang trại chăn nuôi tại thị trấn Carcoar, bang New South Wales, Australia. Ảnh: AFP.

Các quan chức Trung Quốc được cho là đang cân nhắc kiểm tra chất lượng nghiêm ngặt hơn và thăm dò chống bán phá giá với một loạt mặt hàng nhập khẩu tiềm năng từ Australia như rượu vang, bơ sữa, trái cây, bột yến mạch và hải sản.

Bộ Ngoại giao Trung Quốc đã từ chối trả lời các câu hỏi về danh sách được báo cáo, nhưng người phát ngôn Triệu Lập Kiên hồi tuần trước cho biết ông hy vọng Australia sẽ hợp tác để thiết lập “hành động có lợi cho quan hệ song phương và tin tưởng lẫn nhau”.

Việc Trung Quốc áp hạn chế và thuế quan với mặt hàng Australia làm dấy lên nghi ngờ Bắc Kinh đang dùng những yêu cầu kỹ thuật để trừng phạt Canberra vì liên tục thúc đẩy cuộc điều tra quốc tế độc lập về Covid-19 cũng như yêu cầu Trung Quốc minh bạch.

Dữ liệu từ SCMP cho thấy ba công ty xuất khẩu thịt bò Kilcoy Pastoral, JBS và Northern Cooperative Meat Company, từng vi phạm quy định nhãn mác và chứng nhận từ năm 2017, dẫn tới lệnh cấm 4 tháng khi đó. Các công ty tái vi phạm lần nữa vào năm 2019 khi hơn 6.000 kg thịt bò được cho là không đáp ứng các quy tắc chất lượng nghiêm ngặt tại cảng Thượng Hải, theo Cơ quan Quản lý Hải quan Trung Quốc.

Ngoài yến mạch, bột yến mạch và thịt bò, sữa bột và hạnh nhân xuất khẩu Australia cũng từng “gặp khó” với các quy tắc nhập khẩu của Trung Quốc năm ngoái.

Hải quan Trung Quốc đã tìm thấy tạp chất trong lô hàng 12.000 kg sữa bột công thức cho trẻ em từ nhà sản xuất Dairy Park vào tháng 3 năm ngoái. Lô hàng 1.300 kg sữa công thức của ViPLUS Dairy cũng bị cho là sai nhãn mác.

Hai lô hàng hạnh nhân nặng hơn 20.000 kg từ Olam Orchards Australia hồi tháng 3 đã bị cáo buộc nấm mốc, vấn đề tương tự với các lô hàng macadamia và hạnh nhân được chuyển đến Trung Quốc vào tháng 10 năm ngoái.

Căng thẳng thương mại với Trung Quốc vẫn là mối lo đối với Australia khi họ là nền kinh tế phát triển phụ thuộc nhiều nhất vào Bắc Kinh. Bộ trưởng thương mại Australia Simon Birmingham cho biết các động thái gần đây của Trung Quốc có thể gây tổn hại cho cả hai nền kinh tế nếu không được xem xét lại.

Birmingham cho biết ChAFTA đã thúc đẩy phần lớn năng lực công nghiệp của Trung Quốc trong những năm gần đây, giúp đưa hàng trăm triệu người Trung Quốc thoát nghèo. Tuy nhiên, ông Chung cáo buộc việc Australia bán phá giá đã tổn hại nặng nề tới ngành lúa mạch của Trung Quốc.

Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc cũng đưa ra tuyên bố mạnh mẽ với Australia. “Trung Quốc luôn thận trọng và hạn chế thực hiện các biện pháp thương mại. Từ khi hai nước thiết lập quan hệ ngoại giao, Trung Quốc chỉ thực hiện một cuộc điều tra thương mại với Australia, trong khi Australia đã tiến hành 100 cuộc điều tra nhằm vào Trung Quốc”, ông Triệu khẳng định.

Australia từng khẳng định không đối đầu thương mại với Trung Quốc sau khi bị nước này áp thuế 80,5% với lúa mạch. Canberrra cũng không coi những động thái hạn chế thương mại gần đây của Bắc Kinh là sự đáp trả việc Australia kêu gọi mở cuộc điều tra quốc tế về Covid-19.