Người trả tiền thuê đất hằng năm sẽ được chuyển nhượng, thế chấp đất?

Người sử dụng đất trả tiền thuê đất hằng năm được thế chấp, bán tài sản thuộc sở hữu của mình gắn liền với đất và quyền thuê đất trong hợp đồng thuê đất, cho thuê lại quyền thuê đất để thúc đẩy thương mại hóa quyền sử dụng đất.

Chính phủ vừa có tờ trình gửi Quốc hội về dự án Luật đất đai (sửa đổi) – Ảnh: Q.ĐỊNH

Chính phủ vừa có tờ trình gửi Quốc hội về dự án Luật đất đai (sửa đổi), nhấn mạnh yêu cầu cần thiết phải sửa đổi bộ luật này sau gần 8 năm thực hiện.

Mở rộng nhiều quyền để công dân tiếp cận thông tin đất đai

Tờ trình nêu rõ, việc thi hành Luật đất đai đã tạo ra hành lang pháp lý đồng bộ, chặt chẽ, khả thi cho việc khai thác, sử dụng hợp lý, tiết kiệm hiệu quả đất đai. Tuy nhiên, công tác quản lý và sử dụng đất còn tồn tại hạn chế về quy hoạch sử dụng đất, chưa giải quyết hài hòa lợi ích giữa các bên trong thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư.

Thị trường quyền sử dụng đất phát triển chưa ổn định, tài chính đất đai và giá đất chưa phản ánh đúng thực tế thị trường. Năng lực quản lý nhà nước, cải cách hành chính chưa đáp ứng được yêu cầu; cơ sở dữ liệu, hệ thống thông tin đất đai chưa được hoàn thiện.

Do đó, Chính phủ cho rằng cần hoàn thiện thể chế, chính sách về đất đai phù hợp với thể chế phát triển nền kinh tế thị trường, giải quyết các vấn đề vướng mắc, tồn tại và thúc đẩy thương mại hóa quyền sử dụng đất, phát triển thị trường bất động sản minh bạch, lành mạnh.

Dự thảo được xây dựng gồm 240 điều, trong đó sửa đổi, bổ sung 156 điều, bãi bỏ 8 điều. Trong đó, dự luật làm rõ phạm vi quy định của Luật đất đai với các luật khác có liên quan. Quy định cụ thể hơn quyền và trách nhiệm của Nhà nước với vai trò là đại diện chủ sở hữu, thống nhất quản lý đối với đất đai và quyền, nghĩa vụ của công dân đối với đất đai.

Đáng chú ý, trong nội dung này sẽ bổ sung quy định về quyền của công dân trong tiếp cận đất đai, thông tin đất đai, tham gia, giám sát việc quản lý, sử dụng đất và nghĩa vụ trong bảo vệ tài nguyên đất.

Dự luật cũng nhấn mạnh việc đổi mới, nâng cao chất lượng quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, quản lý chặt chẽ và tăng cường công khai, minh bạch, bình đẳng trong giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất, tiếp cận đất.

Cụ thể, việc cho thuê đất sẽ thực hiện trả tiền hằng năm. Chủ trương giao đất, cho thuê chủ yếu thông qua đấu giá quyền sử dụng đất, đấu thầu dự án. Tăng cường phân cấp, phân quyền. Để doanh nghiệp vừa và nhỏ tiếp cận đất, dự thảo bổ sung quy định chủ đầu tư kết cấu hạ tầng khu công nghiệp có trách nhiệm dành quỹ đất công nghiệp để cho thuê đất.

Công khai minh bạch trong thu hồi đất

Dự thảo nhấn mạnh tiếp tục thực hiện công khai minh bạch trong thu hồi đất; giải quyết hài hòa lợi ích giữa Nhà nước, người sử dụng đất và nhà đầu tư. Trong đó, sửa đổi, bổ sung nguyên tắc bồi thường theo hướng đa dạng các hình thức bồi thường như đất khác hoặc nhà ở, hỗ trợ đối với người có đất bị thu hồi nhưng hạn chế khả năng lao động.

Một nội dung quan trọng trong dự thảo, là hoàn thiện cơ chế, chính sách tài chính, giá đất, tăng cường các công cụ kinh tế trong quản lý, điều tiết các quan hệ đất đai phù hợp với thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa.

Theo đó, bảng giá đất được xây dựng định kỳ hằng năm, được công bố công khai, được áp dụng để tính tiền sử dụng đất khi Nhà nước giao đất, cho thuê đất và chuyển mục đích sử dụng đất.

Bổ sung quy định về điều tiết nguồn thu từ đất của các địa phương về ngân sách trung ương để hỗ trợ cho phát triển; có mức điều tiết để hỗ trợ cộng đồng dân cư nơi có đất bị thu hồi và người có đất bị thu hồi. Quy định rõ hơn về miễn, giảm tiền sử dụng đất, tiền thuê đất và các quyền nghĩa vụ tương ứng.

Để thúc đẩy phát triển lành mạnh thị trường bất động sản, sẽ có quy định để phát huy nguồn lực đất đai. Bao gồm bổ sung quy định về phát triển quỹ đất với cơ chế công khai, minh bạch, kiểm soát tình trạng đầu cơ.

Quy định thêm các quyền để người sử dụng đất trả tiền thuê đất hằng năm được thế chấp, bán tài sản thuộc sở hữu của mình gắn liền với đất và quyền thuê đất trong hợp đồng thuê đất, cho thuê lại quyền thuê đất để thúc đẩy thương mại hóa quyền sử dụng đất…

Để tiếp tục đổi mới các quy định về quản lý, sử dụng đất nông nghiệp, giải quyết những tồn tại hạn chế trong quản lý đất có nguồn gốc nông, lâm trường, dự thảo mở rộng hạn mức nhận chuyển nhượng không quá 15 lần hạn mức giao đất nông nghiệp của hộ gia đình, cá nhân…

Bổ sung quy định về ngân hàng đất nông nghiệp, các cơ chế góp quyền sử dụng đất, có các chính sách khuyến khích để thực hiện tập trung, tích tụ đất để sản xuất nông nghiệp.

Xin ý kiến Quốc hội nhiều nội dung quan trọng

Trên cơ sở dự thảo được xây dựng và các ý kiến còn khác nhau, Chính phủ báo cáo Quốc hội xin ý kiến về các trường hợp Nhà nước thu hồi đất. Việc mở rộng hạn mức nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất nông nghiệp của hộ gia đình, cá nhân. Bổ sung quy định về cho phép chuyển nhượng, thế chấp “quyền thuế trong hợp đồng thuê đất trả tiền hằng năm”.

Ngoài ra là cơ chế tự thỏa thuận nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất để thực hiện dự án đô thị, nhà ở thương mại, thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất…