Người tiên phong chỉ đạo nhà trường trong đổi mới
Chỉ khi đội ngũ CBQL nhà trường tự mình phát triển bản thân, trau dồi về phẩm chất, năng lực chuyên môn, nghiệp vụ thì mới có thể lan tỏa tích cực đến đội ngũ giáo viên. Đây chính là chìa khóa thành công trong việc tổ chức thực hiện Chương trình giáo dục phổ thông mới.
Đội ngũ quản lý đóng vai trò quan trọng trong đổi mới GD
Những yêu cầu đối với người cán bộ quản lý (CBQL) giáo dục trong hoạt động tổ chức thực hiện chương trình giáo dục phổ thông tổng thể được ông Hoàng Đức Minh – Cục trưởng Cục Nhà giáo và CBQL giáo dục (Bộ GD&ĐT) – chia sẻ với báo Giáo dục và Thời đại.
Làm mới chính mình để thích nghi với thay đổi
- Thực hiện chuyển nền giáo dục từ chủ yếu truyền đạt kiến thức sang nền giáo dục chủ yếu rèn luyện phẩm chất, năng lực, cả hệ thống giáo dục phải đổi mới căn bản tư duy về giáo dục, về quản lý giáo dục. Điều này phải bắt đầu từ CBQL nhà trường, bởi họ là người trực tiếp tổ chức triển khai chương trình giáo dục phổ thông mới tại nhà trường. Vậy theo ông, người CBQL nhà trường cần được quan tâm ở những mặt nào để giúp họ thực thi sứ mệnh này?
Thứ nhất, người CBQL nhà trường phải được tham gia các khóa bồi dưỡng, đào tạo lại, bởi vì, không thể chỉ đạo, quản lý đội ngũ giáo viên đầy sáng tạo, đổi mới bằng một đội ngũ CBQL chậm đổi mới. Theo đó, trước hết, họ phải được học tập lý luận nội dung đổi mới quản lý giáo dục phổ thông theo định hướng mới.
Nếu giáo viên bộ môn phải đi sâu nghiên cứu nội dung, kiến thức và thành thạo phương pháp dạy học của môn học mình đảm nhiệm thì người CBQL phải là người hiểu, biết được những việc làm của giáo viên, để quản lý, chỉ đạo đúng hướng, kịp thời. Vì vậy, người CBQL nhà trường phải là người tiên phong, đi đầu trong nhận thức cũng như hành động, để có thể chỉ đạo nhà trường trong môi trường đổi mới.
Thứ hai, với vai trò một nhạc trưởng, một chỉ huy trưởng, người quyết định sự thành bại trong công cuộc triển khai Chương trình giáo dục phổ thông tổng thể, mỗi người CBQL cần phát huy tinh thần tự chủ tự học, tự bồi dưỡng để không ngừng nâng cao năng lực lãnh đạo, quản lý nhà trường; linh hoạt và sáng tạo trong thực hiện nhiệm vụ.
Thứ ba, người CBQL phải thay đổi về tư duy quản lý, phương thức quản lý nhà trường, chuyển từ việc quản lý giám sát chặt chẽ quá trình thực hiện sang quản lý kết quả để nâng cao tính chủ động cho đội ngũ. Người hiệu trưởng trong thực thi chương trình giáo dục phổ thông mới được tăng quyền chủ động. Nếu như trước kia, cùng một thời điểm, cùng một cấp học, lớp học, thời khóa biểu là trùng khớp giữa các địa phương trong toàn quốc thì nay việc đó toàn quyền do hiệu trưởng nhà trường quyết định.
Bên cạnh đó, việc phân công, phân cấp, phân quyền giữa các tổ chức trong nhà trường, việc giao nhiệm vụ cho mỗi giáo viên trong trường theo tinh thần tự chủ, linh hoạt và sáng tạo cũng thể hiện vai trò lãnh đạo của người CBQL nhà trường. Cung cách quản lý mới này đòi hỏi mỗi người CBQL phải tự thay đổi, làm mới chính mình để có thể thích nghi, phù hợp.
Người “phá rào” nhận thức cũ
Video đang HOT
- Triển khai chương trình mới, việc bồi dưỡng, đào tạo lại đội ngũ giáo viên là nhiệm vụ cấp bách. CBQL mỗi nhà trường cần xây dựng kế hoạch và lộ trình bồi dưỡng, đào tạo lại đội ngũ giáo viên như thế nào để có thể đáp ứng yêu cầu của chương trình mới?
Đúng là việc bồi dưỡng, đào tạo lại đội ngũ giáo viên đáp ứng yêu cầu của chương trình mới là một nhiệm vụ cấp bách vì Chương trình giáo dục phổ thông mới có nhiều môn học và hoạt động giáo dục mới so với chương trình giáo dục phổ thông hiện hành.
Theo yêu cầu của chương trình mới, mỗi giáo viên phải luôn năng động, sáng tạo trong cách tổ chức thực hiện nhiệm vụ, đồng thời cũng phải khuyến khích, động viên, khơi gợi tư duy sáng tạo của học sinh. Vấn đề đặt ra cho mỗi nhà trường, mỗi người CBQL nhà trường bài toán làm thế nào để xây dựng được kế hoạch và lộ trình bồi dưỡng, đào tạo lại đội ngũ giáo viên hiện có sao cho đạt hiệu quả cao nhất. Để thực hiện tốt được điều này, mỗi người CBQL cần phải:
Căn cứ vào các văn bản quy phạm pháp luật của Bộ GD&ĐT đã ban hành, mỗi người CBQL cần chủ động rà soát về định mức biên chế theo vị trí việc làm, số lượng người làm việc để sắp xếp, bố trí công việc cho đúng người, đúng việc, phát huy năng lực, sở trường của từng cá nhân.
Người CBQL trường học phải quán triệt và dần thay đổi nhận thức của đội ngũ giáo viên về phương pháp dạy học theo định hướng phát triển phẩm chất và năng lực của học sinh trong Chương trình giáo dục phổ thông mới. Đây là việc làm không dễ, bởi lẽ trong một thời gian dài, cách dạy, cách học cũ đã trở thành lối mòn ăn sâu vào tiềm thức của đội ngũ; tâm lý ngại khó, ngại thay đổi vẫn tồn tại trong một số lượng không nhỏ của đội ngũ.
Những đòi hỏi với CBQL trước yêu cầu mới
- Để đáp ứng yêu cầu đổi mới căn bản, toàn diện GD-ĐT và đổi mới chương trình giáo dục phổ thông, đâu là điểm nhấn về năng lực của CBQL nhà trường cần chú trọng thưa ông?
Thứ nhất: Về kiến thức và kỹ năng quản trị nhà trường: CBQL nhà trường cần có những kiến thức căn bản (nhập môn) về quản trị trường học, làm nền tảng cho hoạt động quản lý nhà trường. Đây là một yêu cầu cấp thiết và là một trong những yếu tố quan trọng quyết định sự thành công của công cuộc đổi mới giáo dục.
CBQL nhà trường có thể tham gia các khóa đào tạo tập trung nhưng cũng có thể lựa chọn hình thức tự học linh hoạt với các nội dung thiết thực, tự chọn trong hệ thống kiến thức quản trị nhà trường. Kiến thức quản trị được hình thành thông qua hoạt động bồi dưỡng, tự bồi dưỡng bao gồm kiến thức về quản trị tài chính, quản trị cơ sở vật chất, quản trị tổ chức và nhân sự. Các kiến thức về quản trị nhà trường được vận dụng thành thục, linh hoạt trong điều kiện cụ thể của mỗi nhà trường, tạo thành các kỹ năng quản trị trường học.
Thứ 2, về ngoại ngữ: trong chương trình giáo dục phổ thông mới, tiếng Anh sẽ được dạy từ tiểu học (bắt đầu ở lớp 3) đến THPT (hết lớp 12), do đó hiệu trưởng cần có trình độ ngoại ngữ nhất định để tăng cường hiệu quả quản lý hoạt động dạy tiếng Anh trong nhà trường và đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế.
Xu hướng trong tương lai gần là cơ quan quản lý nhà nước sẽ không có quy định riêng về bằng cấp/chứng chỉ đối với CBQL trường phổ thông mà sẽ quản lý theo yêu cầu về năng lực thực tiễn, như: khả năng sử dụng tiếng Anh trong giao tiếp, trong nghiên cứu tài liệu, trong giao lưu học tập kinh nghiệm quốc tế…
Thứ 3, về nghiệp vụ sư phạm: để quản lý giáo viên và quản lý hoạt động nghề nghiệp của giáo viên, CBQL nhà trường phải hiểu được bản chất nghiệp vụ sư phạm và điều kiện thực hiện thực tế tại địa phương để có thể vận dụng kiến thức về nghiệp vụ sư phạm trong hoạt động quản lý nhà trường, như tạo được môi trường cho giáo viên đổi mới, có biện pháp hỗ trợ giáo viên đổi mới đi đôi với giám sát, khen thưởng, động viên giáo viên.
Thứ 4, về thực hiện dân chủ trong nhà trường: CBQL nhà trường cần có đầy đủ nhận thức về dân chủ, từ các quan điểm chỉ đạo của Đảng, Nghị quyết của Quốc hội, Nghị định của Chính phủ đến các chỉ đạo của ngành về quy chế thực hiện dân chủ trong trường học.
Trên cơ sở nhận thức, có kỹ năng vận dụng để xây dựng quy chế dân chủ trong đơn vị mình (không phải tự xây dựng mà có sự đồng thuận của mọi thành viên của đơn vị trong quá trình xây dựng, tạo tiề.n đề thuận lợi cho quá trình thực hiện) và thực hiện quy chế dân chủ, kết hợp với các hoạt động giám sát, sơ kết, tổng kết, giải quyết khi có biểu hiện mất dân chủ.
Thứ 5, CBQL nhà trường còn cần phát huy năng lực quan hệ xã hội với cơ quan quản lý ngành dọc (phòng GD&ĐT, sở GD&ĐT), quan hệ với phụ huynh (trong đó có ban phụ huynh), quan hệ với chính quyền địa phương, quan hệ với các tổ chức, cá nhân có liên quan.
Xin cảm ơn ông!
Để chuyển đổi nhận thức của đông đảo CBQL, giáo viên – những thế hệ đã được đào tạo hàng chục năm trước và vẫn nặng về truyền thụ kiến thức là một điều vô cùng khó khăn. Chính vì vậy, việc tác động vào đội ngũ CBQL nhà trường thông qua nâng cao nhận thức và năng lực chuyên môn, nghiệp vụ, từ đó lan tỏa đến đội ngũ giáo viên chính là chìa khóa thành công trong việc tổ chức thực hiện Chương trình giáo dục phổ thông mới”. Ông Hoàng Minh Đức.
PV
Theo giaoducthoidai.vn
Đào tạo Sư phạm: Nâng chất "đầu vào", kiểm soát "đầu ra"
Công tác đào tạo nói chung và đào tạo trường sư phạm nói riêng là một nhiệm vụ hết sức quan trọng đòi hỏi người thầy phải hội tụ nhiều yếu tố: Năng lực chuyên môn, trình độ sư phạm lẫn phẩm chất của người thầy... Khi những người thầy càng có năng lực, chuyên môn cao thì chất lượng giáo dục càng được nâng cao.
Nâng cao chất lượng đầu vào
Ông Lê Như Tiến - Đại biểu Quốc hội khóa 12, 13, nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội cho biết: Trong những năm trước đây theo cơ chế tập trung bao cấp thì giáo viên (GV) được tuyển chọn rất kỹ càng. Người được chọn vào học trong môi trường sư phạm cảm thấy rất vinh dự và tự hào. Thế nhưng trong thời gian gần đây, tôi nhận thấy, đầu vào của sinh viên (SV) sư phạm lại thấp hơn rất nhiều so với các ngành khác.
Do đầu vào thấp nên chất lượng chưa đảm bảo. Chất lượng chưa đảm bảo thì việc đào tạo sẽ gặp khó khăn hơn và chắc chắn đầu ra cũng sẽ bị ảnh hưởng, hạn chế. Đấy chính là nguyên nhân dẫn đến chất lượng đào tạo sư phạm cũng hạn chế hơn rất nhiều.
Nguyên nhân gốc rễ của vấn đề là do công tác tuyển sinh (đầu vào) của một số trường sư phạm địa phương quá dễ dãi. Do nhu cầu tuyển sinh của nhà trường mà tuyển sinh ồ ạt.
Thứ hai, trước kia khi còn thời kinh tế tập trung, SV sư phạm đào tạo ra bao nhiêu thì được phân công công tác bấy nhiêu. Gần như không có trường hợp nào lại không xin được việc hoặc không có việc làm. Nhưng bây giờ, tình trạng giáo viên ra trường thất nghiệp, không có nơi để giảng dạy, hành nghề là rất nhiều.
Đó chính là khâu yếu của việc cân đối giữa cung và cầu. Giữa tuyển sinh và địa chỉ đến - tức là đầu vào và đầu ra chưa được cân đối. Nếu tuyển sinh vào học xong khi ra trường không có nơi làm việc, không có nơi hành nghề khiến nhiều SV sư phạm chán nản và buộc phải xin việc làm trái nghề.
Thứ ba đó là chế độ chính sách. Tôi nhìn rộng ra thì thấy chế độ chính sách của một số ngành rất là cao. Họ có chế độ: Dưỡng liêm, phụ cấp được nhân hệ số cao... Nhưng với GV tôi thấy chế độ thang, bậc lương của GV hiện nay vẫn còn thấp. Đó chính là cái mà chúng ta kiến nghị để cải cách tiề.n lương trong đợt này. Cho nên cần phải cân nhắc rất kỹ khi nâng hệ số lương của GV lên để cho GV có thể đủ nuôi mình và con cái họ. Để họ yên tâm công tác, chứ không để tình trạng phải dạy thêm, học thêm tràn lan nữa.
Một khi đồng lương của người GV không đủ sống, họ phải dạy thêm không nằm trong quy định của pháp luật như trong thời gian vừa qua buộc chúng ta phải rung lên hồi chuông cảnh báo. Hay lại là chuyện một số trường đã thu các khoản đầu năm lớn hơn rất nhiều so với quy định... Có những trường lạm thu đã lên đến cả chục triệu đồng/học sinh vào dịp đầu năm học thì phụ huynh học sinh nào chịu nổi? Đó cũng chính là bất cập.
Nguyên nhân thì còn nhiều nguyên nhân, nhưng tôi cho rằng, có một nguyên nhân rất cơ bản đó là đồng lương của GV chưa đủ sống. Cuộc sống của họ còn rất thiếu thốn cho nên họ cũng phải tìm cách này, cách kia để kiếm sống. Tất nhiên là cách này, cách kia là sai nhưng nếu như đồng lương mà đảm bảo cuộc sống cho thầy cô giáo, thì chắc chắn tiêu cực: tình trạng dạy thêm - học thêm, tình trạng lạm thu... trong giáo dục sẽ giảm đi rất nhiều.
Đảm bảo yếu tốt đầu ra
Ông Lê Như Tiến: "Chúng ta không thể vơ đũa cả nắm khi nói đến chất lượng giáo dục đào tạo tại các trường sư phạm là chưa tốt. Tôi thấy rằng một số trường sư phạm có chất lượng đào tạo khá tốt như: Trường đại học Sư phạm Hà Nội; Trường đại học Sư phạm Hà Nội 2; Trường đại học Sư phạm Vinh; Trường đại học Sư phạm thành phố Hồ Chí Minh; Trường đại học Sư phạm Thái Nguyên; Trường đại học Sư phạm Huế; Trường đại học Sư phạm Nha Trang... và một số trường cao đẳng sư phạm ở một số khu vực họ đã rất tuân thủ nghiêm chỉnh về quy định chất lượng đào tạo và chuẩn khâu tuyển sinh GV đầu vào và đảm bảo chất lượng GV đầu ra.
Thế nhưng, cũng còn một số các trường cao đẳng sư phạm, trung cấp sư phạm địa phương dường như việc tuân thủ về quy định chất lượng còn chưa đảm bảo. Khâu tuyển sinh chưa nghiêm ngặt lựa chọn để đảm bảo được yếu tố đầu vào, cho nên ảnh hưởng tới yếu tố chất lượng đầu ra. Hơn nữa, các tiêu chí chuẩn của một GV đầu ra cũng còn mai một, hạn chế.
Ngoài ra, tôi cũng được thông tin nhiều về một số trường cao đẳng sư phạm, trung cấp sư phạm ở một số địa phương trong việc quản lý SV còn lỏng lẻo; Việc đán.h giá chất lượng SV đôi khi còn dễ dãi; Cho điểm cũng rất dễ dãi, chưa nghiêm khắc, chưa thật sự đòi hỏi SV phải rèn luyện cả về kỹ năng sư phạm lẫn trình độ chuyên môn nghiệp vụ... Một khi đầu vào thấp, trong quá trình học tập rèn luyện lại dễ dãi, chưa thật sự nỗ lực thì chắc chắn đầu ra sẽ không đảm bảo, thấp là chuyện đương nhiên.
Hiện nay, vẫn có nhiều giáo sinh về các cơ sở GD-ĐT xin việc nhưng chưa được các cơ sở GD-ĐT mặn mà tiếp nhận bởi họ e ngại về năng lực và trình độ của giáo sinh đó. Nếu tiếp nhận, các cơ sở GD-ĐT này cũng yêu cầu giáo sinh đó phải tự đào tạo và đào tạo lại. Nguyên nhân này là lỗi không nhỏ của các trường sư phạm chưa đạt chuẩn yếu tố đầu vào và cũng chưa có những hướng dẫn chuẩn đầu ra của giáo sinh.
Để đảm bảo chất lượng đầu vào và đầu ra cho các trường sư phạm, thiết nghĩ, Bộ GD&ĐT là cơ quan quản lí Nhà nước phải có những hướng dẫn về chuẩn đầu vào của SV sư phạm. Đồng thời, cũng phải có những văn bản hướng dẫn về chuẩn đầu ra của một giáo sinh để cho họ có thể đạt được chuẩn.
Hiền Anh (ghi)
Theo giaoducthoidai.vn
Giảng viên sư phạm đạt "Chuẩn" phải có tới 18 tiêu chí của Bộ Giáo dục Bộ Giáo dục và Đào tạo công bố 18 tiêu chí để giảng viên sư phạm tự đán.h giá tiêu chuẩn. Hội đồng trường sẽ đán.h giá, xét duyệt giảng viên 3 năm một lần, dựa vào những kết quả ấy, giảng viên có thể được luân chuyển, điều động công tác. Giảng viên sư phạm đạt "chuẩn" phải đáp ứng đủ 18...