Người Mỹ tự học ở nhà lo bị phân biệt đối xử

Theo dõi VGT trên

Một người tự học ở nhà tại Mỹ cho rằng học sinh bị bó buộc khi đến trường vì phải mặc đồng phục, bị quản thúc và không được làm điều mình thích.

Ngày càng nhiều người cho rằng trường học truyền thống không thể cung cấp cho con cái họ nền giáo dục phù hợp. Nhiều bằng chứng cho thấy việc học hành của trẻ tại trường đang trở nên quá tải.

Theo Viện Nghiên cứu Giáo dục Gia đình Quốc gia Mỹ, năm 2009, 2,5 triệu t.rẻ e.m Mỹ tự học ở nhà (home school) và 95% hài lòng.

“Tôi chưa bao giờ muốn đến trường. Mỗi ngày đi học, tôi cảm thấy mình đang bị giam. Trường học giống nhà tù. Tại đó, học sinh phải mặc những bộ quần áo giống nhau. Giám thị luôn canh chừng chúng tôi trốn học. Tiếng chuông báo hiệu cho mọi người biết họ phải đi đâu. Thậm chí, tôi không thể chủ động học những môn mà mình thích”, Eric Rodriguez, sống tại bang Virginia (Mỹ), nói.

Người Mỹ tự học ở nhà lo bị phân biệt đối xử - Hình 1

Tự học ở nhà giúp học sinh có thể tập trung những lĩnh vực chúng yêu thích. Ảnh: Chicago Tribune.

Người đàn ông này cho biết anh tự học ở nhà khi 13 t.uổi. Nhờ đó, Rodriguez có thể tập trung lĩnh vực mình yêu thích, cũng như xây dựng mối quan hệ với các cá nhân trong cộng đồng, những người sẽ giúp đỡ anh trên con đường sự nghiệp trong tương lai.

“Tôi nợ cha mẹ rất nhiều bởi họ đã dành thời gian bảo ban tôi bất chấp gánh nặng tài chính. Nhờ tình yêu đó, tôi mới trưởng thành như hôm nay”, Rodriguez chia sẻ.

Cùng quan điểm, Emily, sống tại bang Maryland, thông tin tự học tại nhàkhông chỉ giúp cô học những điều mình thích mà còn giúp củng cố mối quan hệ giữa cô và mẹ.

“Năm lớp 9, tôi bắt đầu tự học ở nhà. Ban đầu, tôi không cảm thấy vui vẻ và muốn giống những đ.ứa t.rẻ khác là ‘thiếu niên bình thường’. Tuy nhiên, mọi chuyện thay đổi khi tôi 16 t.uổi. Cơ hội để chúng ta trò chuyện với mẹ ở t.uổi này rất ít. Khi đó, chúng ta thường quan tâm những mối quan hệ khác. Tôi không nghĩ mình và mẹ sẽ gần gũi như hôm nay nếu năm đó, tôi đến trường cả ngày”, cô nói.

Người phụ nữ này cho biết cô thường xuyên giúp mẹ làm việc nhà. Điều này giúp mẹ con trở nên gần gũi hơn.

Thành công nhờ tự học tại nh

Trên thực tế, nhiều người đạt thành công nhờ phương pháp giáo dục tại gia. Các chuyên gia giáo dục giải thích nó giúp người học có thời gian theo đuổi ước mơ và đạt mục tiêu.

“Tôi thường xuyên phải đối mặt những lời chế giễu từ đám trẻ xung quanh.

Từ các câu hỏi ngây thơ của những người hiếu kỳ đến các câu chuyện cười mà nhân vật chính là những người không đến trường, tất cả nhắc nhở chúng tôi không giống mọi người”

Abigail Teske

Video đang HOT

Ví dụ, Chelsea Bets Christenson đã chiến thắng cuộc thi tiểu luận dành cho học sinh trung học Mỹ năm 2003 và 2005. Kate Siegel vượt qua hơn 80.000 sinh viên khác, đứng đầu cuộc thi “Tiếng nói dân chủ” ở Washington DC. Matthew Lifson đỗ 9/10 trường đại học mà cậu nộp đơn.

David McGrath, giáo sư của Đại học DuPage, cho biết sinh viên giỏi nhất trong lớp của ông tự học ở nhà trong suốt 12 năm. Điều này khiến ông thay đổi thái độ đối với chuyện giáo dục tại gia.

Bên cạnh đó, nhiều người cho rằng trường học là nơi duy nhất để trẻ kết bạn. Tuy nhiên, sự thật không như vậy.

Theo Business Insider, một nghiên cứu năm 2015 cho thấy 55% thiếu niên cho biết họ thường xuyên dành thời gian trò chuyện với bạn bè thông qua các phương tiện truyền thông xã hội. 45% cho hay họ kết bạn nhờ việc học ngoại ngữ, thể thao hoặc sở thích.

“Tôi vẫn có thể kết bạn khi tham gia các câu lạc bộ của địa phương”, Rodriguez nói.

Mặt tối

Theo dữ liệu của Bộ Giáo dục Mỹ, số lượng học sinh tự học tại nhà ở Mỹ chiếm 4% trong tổng số học sinh của quốc gia này. Những người chọn phương pháp giáo dục này vẫn là thiểu số. Đôi khi, họ phải đối mặt sự kỳ thị và phân biệt đối xử.

Người Mỹ tự học ở nhà lo bị phân biệt đối xử - Hình 2

Raashanai Coley (trái) và mẹ của em, Nicholette Lawrence. Ảnh: Linda North.

“Tôi thường xuyên phải đối mặt những lời chế giễu từ đám trẻ xung quanh. Một số người nghĩ rằng những người tự học ở nhà được bố mẹ bảo vệ khỏi những ảnh hưởng xấu của thế giới. Nếu đó thực sự là mục tiêu của phụ huynh, họ đã thất bại. Từ các câu hỏi ngây thơ của những người hiếu kỳ đến các câu chuyện cười mà nhân vật chính là những người không đến trường, tất cả nhắc nhở chúng tôi không giống mọi người”, Abigail Teske chia sẻ.

Bên cạnh đó, phương pháp này cũng tạo điều kiện che giấu những vụ việc như lạm dụng hay b.ạo h.ành bởi thiếu sự giám sát của các cơ quan chức năng.

Theo một nghiên cứu do Liên đoàn Giáo dục Gia đình có trách nhiệm Mỹ (CRHE), “trẻ tự học ở nhà có nguy cơ t.ử v.ong cao hơn những em học theo phương pháp truyền thống”.

Rachel Coleman, Giám đốc điều hành CRHE, cho biết: “Nhiều người cho rằng phụ huynh sẽ chăm sóc con cái một cách cẩn thận khi cho chúng tự học ở nhà. Tuy nhiên, thực tế đôi khi không hẳn như vậy”.

Năm 2013, nước Mỹ rúng động sau cái c.hết của Raashanai Coley, sống tại bang Illinois. Cô bé qua đời khi mới 10 t.uổi, sau một năm tự học ở nhà. Thủ phạm được cho là Nicholette Lawrence, mẹ ruột của em.

Theo The Guardian, bà Lawrence từng gặp rắc rối với pháp luật với những hoạt động bất hợp pháp và bị tước quyền nuôi con. Tuy nhiên, năm 2006, người mẹ này giành lại quyền nuôi con và chuyển đến sống tại bang Texas cùng chồng mới. Sau đó, gia đình họ tiếp tục chuyển đến bang Illinois.

Chính quyền từng nhiều lần điều tra việc cô bé bị cha mẹ ngược đãi. Năm 2011, cha dượng của Raashana thừa nhận đã đ.ánh đ.ập em và phải chịu giám sát.

Năm 2012, mẹ cô bé quyết định cho con nghỉ học ở trường. Tại Illinois, yêu cầu duy nhất để tự học ở nhà là phụ huynh phải ký vào một văn bản, trong đó ghi rõ mục đích.

Không có các cuộc viếng thăm, những bài kiểm tra cũng như không có sự theo dõi từ các dịch vụ xã hội. Điều này có nghĩa không ai biết về tình trạng của cô bé ngoại trừ bố mẹ.

Cơ quan chức năng cũng từng nhận các cuộc điện thoại tố cáo tình trạng lạm dụng tại nhà Raashanai. Tuy nhiên, khi cảnh sát đến, họ thậm chí không thấy bóng dáng cô bé. Họ hàng của em nghĩ rằng em không còn sống ở đó.

Tháng 9/2013, cơ quan cứu hộ phát hiện Raashanai c.hết vì bị đ.ánh vào dạ dày. Khi ấy, cô bé mới 10 t.uổi và chỉ nặng 25 kg. Hàng xóm bị sốc. Họ thậm chí không biết sự có mặt của cô bé.

Theo Zing

Người đàn ông cho 2 con bỏ trường tự học ở nhà: Giọt nước tràn ly

Hơn 3 năm nay, Đặng Thái Anh và Đặng Nhật Anh không đến lớp, tự học tại nhà. Tuy nhiên, kiến thức lẫn trình độ tiếng Anh của hai em không hề thua kém bạn bè.

Nhật Anh và Thái Anh sinh ra trong gia đình có truyền thống sư phạm bởi bố mẹ hai em là anh Đặng Quốc Anh và chị Lê Thị Thanh trước đây đều là giảng viên Học viện Bưu chính viễn thông TP.HCM.

Ông ngoại là ông Lê Gia Thuận cũng là giáo viên về hưu. Tuy nhiên, do điều kiện kinh tế khó khăn, anh Quốc Anh đã ra làm ăn riêng, đồng thời để có thời gian chăm sóc các con.

Người đàn ông cho 2 con bỏ trường tự học ở nhà: Giọt nước tràn ly - Hình 1

Do lớn t.uổi hơn và học cao hơn nên Nhật Anh thường xuyên chỉ bài cũng như hướng dẫn em mình là Thái Anh tự học ở nhà.

Hiện Thái Anh và Nhật Anh nghỉ hẳn ở trường phổ thông để tự học ở nhà. Anh Đặng Quốc Anh cho biết việc cho hai con nghỉ học ở trường mà tự học ở nhà là quyết định sáng suốt bởi bản thân hai con của anh phù hợp với mô hình học này.

Anh Quốc Anh kể lịch học của nhà trường khá tréo ngoe với thời gian làm việc của hai vợ chồng khiến cả cha mẹ lẫn con cái đều vất vả và mệt mỏi. Bên cạnh đó, môi trường học ở trường có nhiều điểm không phù hợp như việc truy bài rồi bắt phạt, học thêm, thiếu công bằng trong kiểm tra...

Đến năm lớp 10, Thái Anh bị sốt xuất huyết khiến cháu phải nghỉ học dài ngày. Chương trình học quá nặng, thời khóa biểu dày đặc nên Thái Anh bị sốc sau khi quay lại trường.

"Như giọt nước tràn ly, sau khi kết thúc lớp 10, tôi quyết định cho Thái Anh nghỉ học ở trường và tự học ở nhà. Không lâu sau đó, thấy được thành công từ người con trai đầu, tôi quyết định tiếp cho đứa còn lại theo mô hình tự học ở nhà", anh Quốc Anh kể.

Không học ở trường nhưng cả Thái Anh và Nhật Anh đều đang luyện thi chứng chỉ quốc tế về trung học IGCSE (The International General Certificate of Secondary Education), học tiếng Anh, học đàn (Nhật Anh học đàn guitar, Thái Anh học piano), tập thể dục, làm việc nhà...

Cũng theo anh Quốc Anh, khả năng tiếng Anh của hai con rất tốt, nhiều lúc nói chuyện, các cháu thường xen vào ngôn ngữ tiếng Anh. Thậm chí, trong nhiều cuộc tranh luận các cháu không sử dụng từ tiếng Việt nào.

Với kiến thức tốt, hai em đã đạt được nhiều chứng chỉ tiếng Anh như tháng 9/2016, Thái Anh thi IELTS đạt 8.5, lúc ấy cháu chưa tròn 13 t.uổi. Riêng Nhật Anh thi IELTS vào tháng 7/2015 đạt 8.0.

Người đàn ông cho 2 con bỏ trường tự học ở nhà: Giọt nước tràn ly - Hình 2

Thái Anh là người chuyên phản biện, giúp anh trai mình tìm ra được những kiến thức hay cách giải toán mới.

Người đàn ông cho 2 con bỏ trường tự học ở nhà: Giọt nước tràn ly - Hình 3

Hai anh em cũng là đôi bạn thân trong mô hình Home-school của mình.

Người đàn ông cho 2 con bỏ trường tự học ở nhà: Giọt nước tràn ly - Hình 4

Ngoài việc tự học ở nhà, Thái Anh còn tham gia các lớp học khác về nghệ thuật và đặc biệt là piano. Trong khi đó, Nhật Anh thì đam mê thể dục, thể thao với bộ môn tập thể hình.

Người đàn ông cho 2 con bỏ trường tự học ở nhà: Giọt nước tràn ly - Hình 5

Ngoài việc học, cả hai đều chăm chỉ làm việc nhà phụ giúp bố mẹ.

Hai câu chuyện "nhớ đời" ở nhà trường

1. Một lần Nhật Anh không thuộc bài, thế là cháu cùng với gần 20 bạn phải đứng trước phòng ban giám hiệu nhà trường trong giờ ra chơi cầm cuốn tập học bài. Là một nhà giáo, tôi phản đối hình phạt đó bởi tôi cho rằng nó không hiệu quả.

Giờ giải lao là khoảng thời gian học sinh được nghỉ ngơi để phục hồi khả năng tiếp thu, bắt đứng như thế làm sao các em học được.

Cô chủ nhiệm lại bảo: "Em chỉ cho các cháu đứng một tuần để các cháu sợ thôi".

2. Trong lớp, học sinh đi học thêm thì không bị truy bài, bạn nào không học thêm như con tôi thì cô cho đến 10 trang bài tập về nhà.

Làm không hết sẽ bị phạt ngồi xuống, đứng lên với số lần tăng gấp đôi sau mỗi lần có lỗi. Gia đình thấy bé than mỏi chân, hỏi kỹ thì mới tá hỏa.

Riêng môn tiếng Anh dù cháu học tốt, bài kiểm tra của cháu đúng mà cô giáo chấm sai làm cháu cứ nói vui: "Cô hài hước quá!".

Theo Nguyễn Dũng / T.iền Phong

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?
Có;
Không

Tin liên quan

    Tin đang nóng

    Lộ địa điểm Midu hưởng tuần trăng mật sang chảnh
    06:33:28 04/07/2024
    Cô đào có cuộc đời bi đát nhất: Uống thuốc vì chồng bỏ rơi, 21 t.uổi ôm con ngã quỵ bởi câu nói như dao găm
    07:00:00 04/07/2024
    Dàn thí sinh gây bất ngờ tại Sơ khảo Miss Grand Vietnam 2024, 1 nhân vật 2 lần out top cũng có mặt
    06:52:53 04/07/2024
    Ly hôn chồng cũ vì không sinh được con, vừa cưới chồng mới thì có bầu, nhưng xét nghiệm ADN xong chị tôi lại phải ly hôn tiếp
    08:31:31 04/07/2024
    Mỹ nhân cổ trang gây bão MXH với nhan sắc đẹp hơn tranh vẽ, netizen tấm tắc khen "tạo hình xuất sắc nhất sự nghiệp"
    06:27:13 04/07/2024
    Sao nam vô duyên bậc nhất showbiz
    06:47:05 04/07/2024
    Trạm Cứu Hộ Trái Tim tập cuối: Tất cả các nhân vật đều có cái kết đẹp trừ một người
    06:18:43 04/07/2024
    "Bạn trai quốc dân" Hoa ngữ sau 8 năm giờ già như ông chú hói đầu gây choáng, netizen "lác mắt" không nhận ra
    06:21:41 04/07/2024

    Tin mới nhất

    Còn nhiều băn khoăn về chứng nhận giỏi cấp tỉnh với học sinh điểm IELTS cao

    13:01:46 21/12/2022
    Việc Hà Tĩnh công nhận học sinh (HS) giỏi cấp tỉnh với HS có điểm IELTS cao đang được dư luận quan tâm. Nhiều giáo viên phổ thông và giảng viên dạy Ngoại ngữ thể hiện băn khoăn trước việc này

    Việc thực hiện chương trình, SGK mới còn nhiều khó khăn

    12:01:38 21/12/2022
    Tiếp tục chương trình giám sát chuyên đề Việc thực hiện Nghị quyết số 88/2014/QH13 và Nghị quyết số 51/2017/QH14 của Quốc hội về đổi mới chương trình, SGK giáo dục phổ thông trên địa bàn tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu , sáng 20/12, Đoàn Đại biểu ...

    Cấp phép tổ chức thi chứng chỉ HSK trở lại

    11:01:38 21/12/2022
    Theo thông báo mới của Bộ GD&ĐT chứng chỉ tiếng Trung (HSK) đã được cấp phép tổ chức duy nhất tại ĐH Thành Đông (Hải Dương)

    Banner tìm hiểu ngày 22/12 của Trường ĐH Tôn Đức Thắng in hình lính Mỹ

    10:45:40 21/12/2022
    Trường ĐH Tôn Đức Thắng (TP.HCM) đang làm rõ trách nhiệm việc cơ sở ở Bảo Lộc đăng trên fanpage banner tìm hiểu truyền thống ngày 22/12 nhưng in hình lính Mỹ

    Nhiều tỉnh cho học sinh nghỉ Tết hơn 10 ngày, Hà Nội lý giải nghỉ 8 ngày

    10:36:43 21/12/2022
    Lịch nghỉ tết của học sinh Hà Nội thiết kế theo quy định của Nhà nước. Nếu cho nghỉ thêm, hàng nghìn học sinh mầm non, tiểu học không ai trông nom vì bố mẹ vẫn phải đi làm

    Trường ĐH Kiên Giang dự kiến tuyển hơn 1.600 chỉ tiêu năm 2023

    10:01:37 21/12/2022
    Năm 2023 Trường ĐH Kiên Giang tuyển sinh 22 ngành, trong đó có 2 ngành mới, dự kiến 1.675 chỉ tiêu. Trường ĐH Kiên Giang vừa tổ chức Hội nghị Tổng kết công tác tuyển sinh năm 2022 và đề ra các giải pháp, phương hướng để nâng cao hiệu qu...

    Trường Đại học Hồng Đức nâng cao chất lượng đào tạo sinh viên ngành giáo dục mầm non

    08:06:29 21/12/2022
    Cùng với các ngành đào tạo khác, trong những năm qua, Trường Đại học (ĐH) Hồng Đức không ngừng đổi mới công tác quản lý, xây dựng và hoàn thiện nội dung chương trình đào tạo ngành giáo dục mầm non (GDMN) với mục tiêu đào tạo những giáo ...

    Học sinh Hà Giang nghỉ Tết Quý Mão 12 ngày, từ 27 tháng Chạp

    07:59:41 21/12/2022
    UBND tỉnh Hà Giang quyết định cho học sinh trên toàn tỉnh bắt đầu nghỉ học từ ngày 18/1 đến hết ngày 29/1/2023. Ngày 19/12, Chủ tịch UBND tỉnh ban hành Quyết định số 2341/QĐ-UBND về việc cho trẻ mầm non, học sinh, sinh viên các cơ sở gi...

    Nhiều tiết dạy sáng tạo tại hội thi giáo viên dạy giỏi Hà Nội

    07:59:05 21/12/2022
    Ngày 20/12, Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội tổ chức tổng kết hội thi giáo viên dạy giỏi thành phố cấp Trung học cơ sở năm học 2022-2023

    Trường Đại học Kinh tế Quốc dân công bố Đề án tuyển sinh đại học năm 2023

    07:58:36 21/12/2022
    Chiều ngày 20.12, Trường Đại học Kinh tế Quốc dân đã công bố Đề án tuyển sinh đại học năm 2023. Theo đó, nhà trường tuyển sinh 60 mã ngành/chương trình với 6200 chỉ tiêu đại học chính quy

    Tuyển sinh 2023: Đại học Kinh tế Quốc dân công bố đề án tuyển sinh

    07:57:38 21/12/2022
    Năm 2023, Trường đại học Kinh tế Quốc dân giữ nguyên 4 phương thức tuyển sinh và có sự thay đổi về chỉ tiêu mỗi phương thức để phù hợp tình hình thực tế

    Cần cẩn trọng lựa chọn nhân sự, ra đề thi

    07:56:12 21/12/2022
    Một kỳ thi học sinh giỏi được tổ chức tốn rất nhiều công sức, tâm huyết của nhiều nhà giáo, học sinh và tốn kém t.iền bạc nhưng cũng là một hoạt động khuyến tài quan trọng của giáo dục địa phương. Vậy nên cấp tổ chức cần cẩn trọng trong ...

    Có thể bạn quan tâm

    Săn nhum ở Hòn Nghệ

    Du lịch

    11:23:51 04/07/2024
    Xã đảo Hòn Nghệ (huyện Kiên Lương, tỉnh Kiên Giang) còn hoang sơ, vì thế, số lượng nhum ở đây rất nhiều. Nghề săn bắt nhum nơi đây đang thịnh hành, nhằm phục vụ khách du lịch thưởng thức hương vị ngon ngọt xen lẫn vị mặn mòi của biển từ...

    Phong thủy nhà ở: Tránh những màu sắc đại kỵ

    Trắc nghiệm

    11:10:30 04/07/2024
    Thông thường, chúng ta thường chọn màu sắc trang trí cho không gian sống của mình theo cá tính, sở thích của mình.Tuy nhiên, nếu mình chọn màu sắc trùng với màu đạ

    Vợ vào nhà tắm rất lâu còn nghe tiếng khóc bên trong, tôi nhanh tay mở cửa thì kinh hoàng khi thấy cảnh tượng này bày ra trước mắt

    Góc tâm tình

    10:59:06 04/07/2024
    Tôi thấy vợ ôm đầu khóc rất thảm thương. Tôi hỏi vợ có chuyện gì thì cô ấy nói rất có lỗi với tôi. Tôi và vợ lấy nhau gần hai năm. Tôi làm xây dựng, vợ tôi là kế toán.

    Nhìn lại hành trình 10 năm của GTA Online

    Mọt game

    10:55:09 04/07/2024
    Rockstar, hãng phát triển game nổi tiếng với các tựa game bom tấn như GTA 5 và Red Dead Redemption 2, đã chứng minh khả năng của mình trong việc duy trì sức hút của một tựa game trực tuyến - GTA Online - trong suốt một thập kỷ.

    Trạm cứu hộ trái tim - Tập 51: Ngân Hà hạnh phúc viên mãn, An Nhiên bị tâm thần

    Phim việt

    10:43:59 04/07/2024
    Kết phim Trạm cứu hộ trái tim làm hài lòng người xem khi người đã làm những việc sai trái thì đã phải trả giá, người xứng đáng được hạnh phúc thì đã có cái kết viên mãn.

    Đằng sau việc Armenia công nhận nhà nước Palestine và phản ứng của Israel

    Thế giới

    10:40:47 04/07/2024
    Đây là thời điểm thử thách đối với quan hệ Armenia - Israel. Hành động của Armenia được đưa ra khi cuộc xung đột ở Gaza vẫn tiếp diễn đã gửi đi những tín hiệu sai đến những bên đang giao chiến.

    Lớp tiếng Anh đặc biệt của thầy giáo 9X khiến xã phải phát loa giúp chiêu sinh

    Netizen

    10:39:28 04/07/2024
    3 năm nay, nhiều học sinh nghèo tại vùng nông thôn ở Quảng Nam đã được học tiếng Anh miễn phí nhờ sự nhiệt tình và tận tâm của thầy giáo trẻ.

    Khi mỹ nhân Việt đeo kim cương đắt giá do chồng tặng, người cuối cùng xỏ nhẫn 22 tỷ "gây sốt" cõi mạng

    Phong cách sao

    10:39:22 04/07/2024
    NSND Trịnh Kim Chitừng đăng tải hình ảnhmón trang sức khủng mà ông xã tặng cho cô. Nữ nghệ sĩđược ông xã là doanh nhân Võ Trấn Phương tặng chiếc nhẫn kim cương lấp lánh và tinh khiết vô cùng.

    Southgate vẫn đang đúng

    Sao thể thao

    10:32:19 04/07/2024
    Đội tuyển Anh đang chơi thứ bóng đá buồn tẻ dưới thời của HLV Gareth Southgate, nhưng vẫn lọt vào vòng tứ kết Euro 2024.

    Loại sen rực rỡ được các chị em săn đón, cực khó chiều vì 'không tự nở' nhưng biết cách cắm thì ai cũng mê

    Sáng tạo

    10:13:56 04/07/2024
    Sen Nghi Lương không chỉ là một loài hoa, mà còn là biểu tượng của sự kiên nhẫn và lòng yêu mến cái đẹp mà các chị em phụ nữ ngày dành mỗi ra để chăm sóc và ngắm nhìn.