‘Ngọn lửa zombie’ cháy suốt 5 năm ở Siberia
Bề mặt bãi lầy bị bao phủ bởi than bùn – loại nhiên liệu hình thành từ chất hữu cơ p.hân h.ủy chậm trong môi trường ẩm ướt – đã âm ỉ cháy trong 5 năm qua giữa khu rừng Siberia.
Với một chiếc xẻng, Grigory Kuksin miệt mài xúc và đổ từng xô đất bùn vẫn đang âm ỉ cháy, trong một bãi lầy giữa khu rừng Siberia rộng lớn.
Cùng một nhóm nhỏ các tình nguyện viên cứu hỏa, anh đang bền bỉ chiến đấu chống lại những đám cháy ngầm dưới lòng đất có khả năng chịu lạnh, một hiện tượng thiên nhiên đáng quan ngại đang gia tăng ở Nga mà họ gọi là “bom khí hậu”.
“Đây là lửa cháy ngầm dưới lòng đất – lửa ‘zombie’”, Kuksin, 40 t.uổi, dẫn đầu đơn vị phòng chống cháy rừng của tổ chức Greenpeace (Hòa bình xanh) ở Nga, cho biết.
Tình nguyện viên dập lửa cháy than bùn ở Siberia. Ảnh: AFP.
Bãi lầy rộng lớn – bao phủ bởi rặng cây tầm ma và cây gai dầu um tùm – nằm giữa một rừng thông rậm rạp thuộc Khu bảo tồn Thiên nhiên Suzunsky. Nơi này cách Novosibirsk, thành phố lớn thứ ba của Nga, khoảng hai tiếng rưỡi lái xe về phía nam.
Bề mặt bãi lầy được phủ trong than bùn – một loại nhiên liệu hình thành từ chất hữu cơ p.hân h.ủy chậm trong môi trường ẩm ướt – đã và đang âm ỉ cháy được khoảng 5 năm, theo ước tính của Kuksin.
Nằm im lìm khoảng 1 mét dưới mặt đất, ngọn lửa vẫn tồn tại qua mùa đông lạnh cắt da cắt thịt ở Siberia do mực nước ngầm thấp – hậu quả của hạn hán thường xuyên.
“Nhưng than bùn không bao giờ tự bốc cháy. Vẫn là do con người”, Kuksin nói, chỉ ra rằng chỉ cần một điếu t.huốc l.á vứt ra là đủ để làm dấy lên ngọn lửa mà phải mất nhiều năm mới dập tắt được.
Ảnh: AFP.
Các nhà khoa học cho biết Siberia và Bắc Cực đặc biệt dễ bị tổn thương trước biến đổi khí hậu. Khu vực này đã ghi nhận nhiệt độ cao đáng kinh ngạc cùng các vụ cháy rừng ngày càng nghiêm trọng.
Qua mùa đông, khi vào hè, nhiệt độ tăng cao, ngọn lửa có thể bùng phát, đốt cháy lớp cỏ khô trên bề mặt và lan rộng.
Video đang HOT
“Đó là những gì xảy ra vào mùa hè năm ngoái”, Sergei Akopov, 60 t.uổi, một trong những lính cứu hỏa tình nguyện, cho biết. Ông đã tham gia dập lửa một đám cháy rừng bùng phát từ đầm lầy này năm ngoái.
“Chúng tôi thấy những con cáo và thỏ rừng chạy khỏi ngọn lửa”, một luật sư, người đã nhiều lần vật lộn với các vụ việc liên quan tới đám cháy trong vài năm qua, nói.
Một vòng luẩn quẩn
Các nhà khoa học cho biết Siberia và Bắc Cực đặc biệt dễ bị tổn thương trước biến đổi khí hậu và đã ghi nhận nhiệt độ cao đáng kinh ngạc cùng các vụ cháy rừng ngày càng nghiêm trọng.
Các quan chức cho biết, vào tháng 6, thành phố Verkhoyansk ở Vòng Bắc Cực đã ghi nhận nhiệt độ cao chưa từng có – 38 độ C, và khoảng 9 triệu ha rừng – bằng diện tích lãnh thổ Bồ Đào Nha – bị ảnh hưởng bởi hỏa hoạn trong năm nay.
Cháy than bùn đã trở thành một hiểm họa khí hậu: hiện tượng này tạo ra một lượng lớn khí cacbon dioxide thải vào khí quyển.
“Đó là một quả bom khí hậu”, Kuksin nói.
Đó còn là một vòng luẩn quẩn: các đám cháy bùng phát do biến đổi khí hậu lại tiếp tục giải phóng các loại khí làm trầm trọng thêm tình trạng biến đổi khí hậu sẵn có.
“Chúng tôi đang đấu tranh chống lại hệ quả của biến đổi khí hậu và cả những nguyên nhân gây ra nó”, ông cho biết thêm.
Nature gần đây đã ghi nhận sự gia tăng đáng báo động về tần suất xảy ra cháy than bùn tại các khu vực tiệm cận Bắc Cực, cả ở Bắc Mỹ và Nga.
Công việc “bẩn thỉu”
Việc dập tắt các đám cháy than bùn thường phức tạp hơn so với cháy rừng thông thường.
Ekaterina Grudinina, 38 t.uổi, điều phối viên của tổ chức Greenpeace ở Siberia và miền Viễn Đông, cho biết: “Để dập tắt đám cháy ở một vũng lầy, bạn phải làm nó ngập nước và trộn đất lên thật kỹ cho đến khi tạo thành một chất lỏng sền sệt”.
Gần đó, các tình nguyện viên phun nước bơm từ một đầm lầy lân cận lên cho mặt đất.
Để dập tắt đám cháy ở một vũng lầy, người ta phải làm nó ngập nước và trộn đất lên thật kỹ cho đến khi tạo thành một chất lỏng sền sệt. Ảnh: AFP.
Khi đất bị trộn đều lên với nước, người ta đo nhiệt độ của lớp than bùn dưới lòng đất. Nếu nhiệt độ trên 40 độ C, quá trình được lặp lại.
“Đó là một công việc ‘bẩn thỉu’”, Alexander Sukhov, một nông dân 38 t.uổi, người năm ngoái đã thành lập nhóm tình nguyện được Greenpeace đào tạo, nói.
Nhóm cho biết các tình nguyện viên của họ bị bỏ mặc thực hiện công việc khó khăn mà không có sự trợ giúp từ các đơn vị xử lý tình huống khẩn cấp tại địa phương, những người mà, nhóm cho biết, cũng rất thiếu kỹ năng và kinh nghiệm dập lửa cháy than bùn.
“Họ còn vờ rằng ngọn lửa này không hề tồn tại trong suốt 5 năm qua”, ông Kuksin nói.
Không nhận được hỗ trợ từ chính quyền địa phương, vào đầu tháng này, Kuksin đã báo cáo “vượt cấp” lên một quan chức bảo vệ rừng cấp cao ở Moscow để tìm sự ủng hộ.
Bộ Tài nguyên Thiên nhiên Nga nói với AFP họ đã điều động ba phương tiện cùng sáu người, và lửa đã được dập tắt sau 24 giờ.
Kuksin cho biết, cả lính cứu hỏa chuyên nghiệp và tình nguyện đều đã rời đi, nhưng anh tin rằng ngay dưới mặt đất kia, “bãi lầy vẫn đang âm ỉ cháy”.
Khám phá sự thật về con mọt sách, chúng không chỉ ăn sách mà còn ăn tất cả các chất hữu cơ trong nhà bạn
Mọt sách là loài ăn sách, nhưng trên thực tế, thức ăn của chúng còn phong phú hơn thế rất nhiều.
Mọt sách, hay còn gọi là con rận sách luôn được cho là chỉ sống trong những cuốn sách cũ và ăn chúng. Tuy nhiên, các cuộc nghiên cứu gần đây đã cho thấy rằng chúng sẽ không hề ăn giấy mặc dù chúng có thể cắn nát được những cuốn sách cũ. Trên thực tế, loài rận sách này chủ yếu sống nhờ vào các loại nấm mốc. Chúng thích môi trường ẩm ướt, chẳng hạn như sách ẩm, tường ẩm, kệ tủ,...
Ngoài ra, giới khoa học còn công nhận mọt sách là một loài "hóa thạch sống". Chúng ta biết rằng khủng long xuất hiện lần đầu tiên cách đây gần 230 triệu năm, và đã tuyệt chủng cách đây 65 triệu năm. Còn mọt sách thì sao? chúng đã có mặt trên trái đất gần 300 triệu năm, chứng kiến toàn bộ quá trình sinh sống của khủng long từ khi xuất hiện cho đến khi tuyệt chủng.
Điều đáng ngạc nhiên hơn là những con mọt sách này còn có một cái tên khác mỹ miều hơn đó là bọ bạc, cái tên này có vẻ như không hề liên quan gì đến sách.
Không chỉ vậy, nó còn trông khác với hầu hết các loài côn trùng khác, chúng không hề có cánh, nhưng lại có ba tua ở đuôi. Vì lý do này, bọ bạc từng được phân loại bà Bộ ba đuôi (Thysanura), nhưng trên thực tế, hiện nay chúng được phân loại bào Bộ côn trùng không có cánh (Zygentoma). Có khoảng 250 loài bọ bạc được biết đến trên thế giới, và hơn 20 loài được biết đến ở Trung Quốc. Chúng là loài gây hại phổ biến cho các di tích văn hóa sách trong các thư viện trên thế giới.
Người xưa từ lâu đã chú ý tới loài vật này. Trong những ghi chép cổ đại của Trung Quốc có viết: "Bọ bạc là mọt loài sâu màu trắng bạc sống trong quần áo và sách vở, khi còn non chúng sẽ có màu vàng và dần trở thành màu trắng bạc khi lớn lên".
Một số người có thể tò mò, tại sao người xưa lại đặt tên cho chúng là bọ bạc thay vì mọt sách? Điều này cũng là do thuộc tính rất tham ăn của nó. Bọ bạc không chỉ thích ăn sách mà còn thích ăn tất cả các chất hữu cơ trong nhà bạn. Vì vậy, nếu trong nhà của bạn không có sách thì điều đó không có nghĩa là trong nhà bạn không có con mọt sách, chúng có thể đang ở trong quần áo, khe tủ hay gầm giường của bạn.
Giống như hầu hết mọi người, thứ yêu thích của những con bọ bạc là "đường". Ví dụ, glucan trong keo, hồ dán, gáy sách, ảnh, đường, tóc, đất, hay bông, vải lanh, lụa, và sợi nhân tạo, thậm chí là cả các sản phẩm da, xác côn trùng và da của chính chúng. Đây là lý do tại sao bọ bạc có thể ăn tất cả các chất hữu cơ trong nhà của bạn. Và bọ bạc có thể là một trong những loài động vật nhỏ phổ biến nhất trong gia đình bạn.
Tuy nhiên, hầu hết mọi người đều phớt lờ sự tồn tại của chúng. Điều này không phải là do chúng ta bất cẩn, mà lý do đến từ việc kích thước của loài này quá nhỏ bé. Ngay cả khi cơ thể đã phát triển đầy đủ và trưởng thành thì độ dài tối đa cũng chỉ khoảng một cm. Ngoài ra, bọ bạc rất sợ nhìn thấy ánh sáng và về cơ bản, chúng luôn trốn trong bóng tối.
Là một thành viên trong gia đình côn trùng, bọ bạc cũng lớn lên qua quá trình lột xác, nhưng quá trình này tương đối nguyên thủy. Ấu trùng của chúng có những đặc điểm cơ bản của con trưởng thành ngay khi chúng mới nở. Trong quá trình hậu phôi, chúng chỉ cần phát triển về kích thước mà thôi.
Chúng ta đều biết rằng hầu hết côn trùng không còn lột xác ở giai đoạn trưởng thành. Nhưng những con bọ bạc này sẽ tiếp tục l.ột d.a khi trưởng thành. Loài côn trùng này nếu gặp điều kiện thuận lợi cũng phải mất ít nhất 4 tháng để chuyển từ ấu trùng thành con trưởng thành. Nhưng nếu gặp môi trường khắc nghiệt, thời gian phát triển của chúng thậm chí có thể lên tới 3 năm.
Trên thực tế, không chỉ có thời gian phát triển kéo dài mà thời gian g.iao p.hối cũng có thể kéo dài tới cả nửa tiếng đồng hồ. Điều này là do hành vi g.iao p.hối của chúng cực kì phức tạp và thú vị.
Khi bọ bạc cái và bọ bạc đực nhìn thấy nhau, chúng chỉ mất vài giây để chạy lại gần nhau. Sau đó sẽ nhanh chóng hướng về phía đầu chạm vào xúc tua để điều chỉnh vị trí cơ thể rồi con bọ bạc cái sẽ trực tiếp tấn công và truy đuổi bọ bạc đực một cách khá táo bạo. Sau một hồi đuổi bắt, con bọ bạc đực sẽ sinh ra một cái túi mịn bọc trong lớp phấn trắng để bọ bạc cái đẻ trứng vào đó.
Bọ bạc thuộc phân lớp Côn trùng nguyên thủy, là những sinh vật suốt đời không có cánh, quá trình thanh đổi không rõ rệt, chúng có quan hệ họ hàng rất với tổ tiên của động vật không có xương sống nguyên thủy và có giá trị đặc biệt đối với quá trình nghiên cứu sự tiến hóa của côn trùng.
Ngoài ra, loài này phân bố khá rộng rãi và được tìm thấy ở Châu Phi, Châu Mỹ, Úc , lục địa Âu Á, và một số nơi khác ở Thái Bình Dương. Chúng sống ở những khu vực ẩm ướt, yêu cầu độ ẩm tương đối từ 75% đến 95%. Ở khu vực thành thị, chúng có thể được tìm thấy trong gác xép, tầng hầm, bồn tắm, bồn rửa, nhà bếp, sách cũ, lớp học và cả vòi hoa sen.
Vật chất tối là gì? Vật chất tối là chất không phát sáng bí ẩn tạo nên hầu hết khoảng không mênh mông của vũ trụ. Các nhà khoa học không biết chắc vật chất tối là gì, và thậm chí một số người đặt câu hỏi nó có tồn tại hay không. Mặc dù các chuyên gia đã quan sát các hiệu ứng trọng lực của vật...
