“Ngân sách định dùng để làm sách giáo khoa có thể đầu tư cho GD miền núi”
Ngân sách định dùng để làm sách có thể thu lại hoặc để đầu tư cho trang thiết bị giáo dục hay cho giáo dục miền núi.
Đó là ý kiến của PGS.TS Trần Thị Tâm Đan, nguyên Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội về việc Bộ GD&ĐT không biên soạn sách giáo khoa giáo dục phổ thông mới.
Chiều 16/5, Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Phùng Xuân Nhạ thay mặt Chính phủ báo cáo tại phiên họp của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội về việc thực hiện, triển khai Nghị quyết 88/2019/QH14 về đổi mới chương trình, SGK giáo dục phổ thông.
Về việc biên soạn một bộ sách giáo khoa sử dụng vốn vay của Ngân hàng thế giới (16 triệu USD), ông Phùng Xuân Nhạ cho biết, Chính phủ đã chỉ đạo Bộ GD&ĐT xây dựng và tổ chức thực hiện kế hoạch biên soạn một bộ SGK (do Bộ GD&ĐT tổ chức thực hiện) theo Chương trình giáo dục phổ thông mới.
Tuy nhiên, qua 2 lần đấu thầu, Bộ GD&ĐT không tuyển chọn đủ tác giả để biên soạn bộ SGK chuẩn vì hầu hết chuyên gia đã sớm ký hợp đồng với các nhà xuất bản và triển khai công việc.
Về điều này, PGS.TS Trần Thị Tâm Đan, nguyên Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội khóa IX, đại biểu Quốc hội 5 khóa (VII, VIII, IX, X, XI) cho rằng, Bộ GD&ĐT đã tổ chức xã hội hóa làm sách nghiêm túc.
Do vậy, hiện nay chúng ta có 5 bộ SGK đạt yêu cầu nên không cần tiêu tốn tiề.n ngân sách làm bộ thứ 6 để dự phòng nữa.
PGS.TS Trần Thị Tâm Đan, nguyên Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội.
Thưa PGS.TS, bà đán.h giá thế nào về bước đầu triển khai xã hội hóa việc biên soạn, xuất bản SGK của ngành GD&ĐT trong thời gian qua?
Việc thực hiện một chương trình có một số SGK tiến hành trên quan điểm đổi mới giáo dục của Nghị quyết 29-NQ/TW.
Nếu làm được, sẽ phát huy trí tuệ của các nhà khoa học, nhất là đội ngũ nhà giáo có kinh nghiệm dạy học, có nhận thức, hiểu biết về đổi mới tham gia biên soạn sách.
Đội ngũ biên soạn SGK đông đảo, nhờ đó tr.ẻ e.m được tiếp xúc kiến thức đa dạng. Tôi cho rằng, chủ trương này rất đúng.
Quan điểm về chương trình và SGK đã có sự thay đổi rất lớn. Trước đây, vai trò SGK rất quan trọng. Nhưng hiện nay, chúng ta thấy rõ bản chất vấn đề, rằng chương trình mới quyết định.
Do tầm quan trọng của chương trình nên Nhà nước, mà cụ thể là Bộ GD&ĐT phải tổ chức hoạt động xây dựng chương trình, tổ chức hội đồng thẩm định SGK.
Được trực tiếp tham gia vào quá trình này cũng với rất nhiều nhà khoa học, nhà giáo có kinh nghiệm, uy tín, tôi thấy rằng, cả hai hoạt động đều được Bộ GD&ĐT tổ chức tốt, có trình tự, nghiêm túc, khách quan và sẵn sàng tiếp thu ý kiến để chỉnh sửa.
“Cánh diều” là bộ SGK xã hội hóa đầu tiên thực hiện hóa Nghị quyết số 88/2014 của Quốc hội.
Video đang HOT
Cá nhân tôi cho rằng, cả 5 bộ SGK được Bộ GD&ĐT thẩm định đều đạt yêu cầu. Tất nhiên, không có gì hoàn hảo ngay từ đầu cả, các thành viên tham gia đã cố gắng tối đa, còn chất lượng, hiệu quả, tác động đến đâu, thực tiễn sẽ trả lời.
Sau này, khi thử thách vào thực tiễn, chúng ta phải đợi và không ai cấm Bộ GD&ĐT khi thấy gì chưa hợp lý thì có thể chỉnh sửa, bổ sung.
Cái chính là không đặt SGK quan trọng nhất nên giáo viên, nhà trường hoàn toàn có quyền chọn cái gì tốt, phù hợp nhất để đưa vào giảng dạy.
Quan điểm của bà ra sao nếu tiếp tục giao Bộ GD&ĐT tổ chức biên soạn một bộ SGK bằng tiề.n ngân sách nhà nước để “chủ động triển khai chương trình GDPT mới” theo quy định của Nghị quyết 88?
Chúng ta đều biết, xưa nay Bộ GD&ĐT biên soạn sách bằng tiề.n ngân sách. Khi bàn về việc triển khai thực hiện xã hội hóa biên soạn SGK, vấn đề chính được đặt ra tại thời điểm đó là, chúng ta chưa dự báo được xã hội có tham gia đầu tư cho viết SGK hay không.
Vì thế, mới đưa ra phương án có thể Bộ GD&ĐT phải chuẩn bị, tổ chức viết một bộ SGK, phòng trường hợp không ai tham gia xã hội hóa biên soạn SGK. Lịch sử của vấn đề là như vậy.
Còn trong trường hợp phương án xã hội hóa được hưởng ứng, những nhà đầu tư chấp nhận rót vốn vào giáo dục thì nhà nước không cần chi ngân sách nữa.
Giờ mới vỡ lẽ, thì ra xã hội ta có không ít tổ chức, cá nhân hăng hái, sẵn sàng đầu tư cho giáo dục và cụ thể là viết SGK.
Chúng ta nhìn vào nhiều nước trên thế giới, muốn phát triển chất lượng giáo dục đều phải xã hội hóa.
Việc giao cho Bộ GD&ĐT tổ chức biên soạn một bộ SGK trong giai đoạn đầu là phương án dự phòng.
Đối chiếu với mục đích ban đầu và nhu cầu của thực tiễn hiện nay, rõ ràng, việc tiếp tục giao cho Bộ GD&ĐT tổ chức biên soạn thêm một bộ SGK bằng ngân sách nhà nước là không cần thiết.
Bộ sách “Kết nối” của NXB Giáo dục Việt Nam
Vậy, để giải quyết bài toán Nghị quyết 88 của Quốc hội giao “Bộ GD&ĐT tổ chức biên soạn một bộ SGK”, bà có đề xuất gì?
Như đã nói ở trên, Bộ GD&ĐT đã tổ chức xã hội hóa làm sách nghiêm túc, bởi thế hiện nay chúng ta đã có 5 bộ SGK đạt yêu cầu. Vì vậy, rõ ràng không cần tiêu tốn tiề.n ngân sách làm bộ thứ 6 để dự phòng nữa.
Chưa kể, trực tiếp tham gia biên soạn các bộ SGK lớp 1 vừa rồi đều là những người giàu kinh nghiệm, cố gắng và am hiểu.
Nếu vẫn giao Bộ GD&ĐT tổ chức biên soạn thêm một bộ SGK nữa, vẫn phải huy động những nhà khoa học, nhà giáo đó thôi.
Nghị quyết 88 quy định dự phòng phương án Bộ GD&ĐT tổ chức biên soạn một bộ SGK. Tuy nhiên, kết quả thực tiễn hiện nay đã trả lời, dự phòng không cần nữa thì nên thôi. Làm gì cũng cần dựa vào thực tiễn.
Nghị quyết cũng để vào thực tiễn, để thực hiện công việc tốt hơn. Thay đổi xuất phát từ thực tiễn là điều rất cần.
Ta tiết kiệm được ngân sách nhà nước và rút ra được một bài học rất tâm đắc, đó là giáo dục có thể xã hội hoá được. Qua lần này, nếu có quan điểm tốt, cơ chế, chính sách tốt, thì nhiều tổ chức, cá nhân sẵn sàng đầu tư xã hội hóa cho giáo dục và giáo dục triển khai xã hội hóa có khả năng thành công.
Tôi tin sự sáng suốt của Quốc hội khi nghe Bộ GD&ĐT trình bày rõ ràng, thẳng thắn về vấn đề này.
Ngân sách định dùng để làm sách có thể thu lại hoặc để đầu tư cho trang thiết bị giáo dục hay cho giáo dục miền núi.
Giáo dục Việt Nam còn cần đầu tư nhiều lắm, ngay như chi cho đào tạo lại cho giáo viên, bồi dưỡng thực sự, bồi dưỡng tri thức, nhận thức của họ kĩ hơn, nhằm thay tư duy của họ, với kiến thức mới hơn, tốt hơn.
Xin trân trọng cảm ơn bà!
Mỗi địa phương một bộ SGK: Sợ nhất là hổ lốn
Nếu để mỗi địa phương, mỗi NXB tùy tiện làm SGK theo kiểu riêng của mình thì sản phẩm sẽ hổ lốn, không còn văn hóa Việt Nam.
Thời gian qua, sự việc NXB Giáo dục Việt Nam đã nhiều năm chi trả thù lao cho Ban chỉ đạo biên soạn bộ SGK miền Nam thuộc Sở GD-ĐT TP.HCM khiến dư luận dậy sóng. Khoản thù lao này được xem xét để tính vào kinh phí làm bộ SGK miền Nam.
Trao đổi trên báo chí, lãnh đạo NXB Giáo dục Việt Nam cho hay, từ năm 2015, thực hiện Nghị quyết của Quốc hội về đổi mới chương trình, SGK giáo dục phổ thông, NXB Giáo dục Việt Nam đã tiến hành chuẩn bị nhiều mặt để tổ chức biên soạn SGK mới.
NXB Giáo dục Việt Nam đã phối hợp với Sở GD-ĐT TP.HCM để tập hợp đội ngũ nhà giáo, chuyên gia, học giả có kinh nghiệm và thành lập Ban chỉ đạo biên soạn bộ SGK miền Nam (bộ SGK được biên soạn bởi hầu hết các tác giả tại khu vực phía Nam - bộ SGK mang tên Chân trời sáng tạo) với nhiệm vụ định hướng chuyên môn, phối hợp tổ chức các hoạt động tập huấn, đào tạo, hội thảo,... cho đội ngũ tác giả; thực hiện góp ý, chỉnh sửa nội dung của các bản thảo.
Từ sự việc trên, câu hỏi được dư luận đặt ra nhiều nhất trong thời gian qua, đó là: Có cần biên soạn một bộ SGK miền Nam riêng? Mỗi địa phương có nên có một bộ SGK? Việc soạn SGK phổ thông phải tuân thủ theo những tiêu chí nào?
Trả lời câu hỏi này với Đất Việt, PGS.TS Nguyễn Lê Ninh, Ủy viên Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam chia sẻ, ông không phản đối có nhiều bộ SGK nhưng nội dung cơ bản của chúng phải thỏa mãn được yêu cầu của chương trình chuẩn đã được Quốc hội thông qua.
Phân tích cụ thể, PGS.TS Nguyễn Lê Ninh cho biết, giáo dục là sự nghiệp dạy người và dạy nghề.
Khi Quốc hội chủ trương "một chương trình, nhiều bộ SGK", tức là chương trình ấy phải là đề cương, phải rất đầy đủ và có ý nghĩa quyết định cho tiêu chí dạy người. Nói cách khác, việc dạy người phải được chuẩn hóa, còn chuyện dạy nghề thì rất đa dạng và không ràng buộc.
Việc biên soạn SGK phải theo một chương trình chuẩn đã được Quốc hội thông qua. Ảnh minh họa: NLĐ
Bởi đây là chương trình chuẩn được Quốc hội thông qua nên cần phải có một hội đồng tư vấn giáo dục, một ban biên soạn chương trình tập hợp các chuyên gia có đủ tri thức và trải nghiệm.
Đó không phải chỉ gồm riêng những nhà giáo dục mà có cả những chuyên gia thuộc lĩnh vực hoạt động xã hội vì học làm người không chỉ học kiến thức đơn thuần mà phải học cách ứng xử, cách nhận thức và phải có cái nền để tiếp nhận văn hóa của dân tộc.
"Hội đồng tư vấn giáo dục của Quốc hội không phải là hội đồng vĩnh cửu mà khi hoàn thành xong nhiệm vụ Quốc hội giao sẽ tự giải tán, khi cần tham vấn vẫn có thể hỏi họ được.
Đó là tập hợp chuyên gia đầu ngành, những người hoạt động xã hội có kinh nghiệm về cộng đồng và cả những người hiện đại để cập nhật những hoạt động hiện đại của đời sống, kỹ thuật, công nghệ... Có như vậy mới tạo ra được một chương trình giáo dục chuẩn, toàn diện.
Đạo đức con người vô cùng quan trọng, còn kỹ năng sống lại là chuyện khác. Trong chương trình phổ thông cũng phải đề cập đến kỹ năng sống, cho nên cần cả chuyên gia "già" và chuyên gia "trẻ", nhưng chuyên gia có kiến thức toàn diện để mỗi người khi học xong phổ thông thì có đủ kiến thức và kỹ năng để làm một công dân, một con người bình thường. Con người bình thường ấy là con người của thời đại hiện nay, nhưng phải mang những gốc gác cơ bản, đó là tính người", PGS.TS Nguyễn Lê Ninh phân tích.
Điều vị chuyên gia băn khoăn, đó là chương trình chuẩn của Quốc hội hiện nay đã chuẩn chưa? Nhiều ý kiến cho rằng có thể làm rất nhiều bộ SGK khác nhau, các Sở GD, thậm chí các trường có thể tự chọn các bộ SGK, nhưng nếu không có tính thống nhất, mạnh ai nấy dạy thì hệ quả là sẽ tạo nên một quần thể lộn xộn, không mang đặc tính dân tộc và khi ấy, theo PGS Ninh, đó là lỗi lịch sử, lỗi với hậu thế, lỗi đối với loài người.
Ông khẳng định, chương trình chuẩn của Quốc hội thì trước tiên phải chuẩn, và những người có kinh nghiệm, cảm nhận được chương trình này, có nhiệt huyết thì sẽ soạn theo kiến thức của họ.
Nhưng những bộ SGK soạn ra vẫn phải lấy chuẩn là chương trình đã được Quốc hội thông qua để rà soát, nếu không phù hợp thì không được công nhận. Còn nếu mỗi địa phương, mỗi NXB tùy tiện soạn theo kiểu riêng của mình thì sẽ tạo ra một thứ hổ lốn, không còn văn hóa Việt Nam.
Về vai trò của Bộ GD-ĐT, theo PGS.TS Nguyễn Lê Ninh, Bộ không phải là đơn vị phụ trách chương trình chuẩn về SGK nói trên, mà Bộ chỉ là nơi thực hiện chính sách của Đảng và Chính phủ.
Từ những phân tích trên, vị chuyên gia chia sẻ, điều ông lo nhất khi mỗi địa phương được tự chọn SGK là những người điều hành không có kiến thức về phát triển xã hội, không đủ trình độ, làm cho xong và coi đó như thủ tục hành chính.
"Khi người điều hành thiếu kiến thức cơ bản, thiếu cái tâm, tấm lòng đối với cộng đồng, dân tộc thì rất đáng lo ngại", PGS.TS Nguyễn Lê Ninh nói.
Cùng chia sẻ quan điểm về vấn đề này, GS.TSKH Phạm Phố, nguyên Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Kinh tế Kỹ thuật Sài Gòn nhắc lại số tiề.n 16 triệu USD mà Bộ GD được vay ưu đãi từ Ngân hàng Thế giới để biên soạn SGK tuy nhiên, đến nay kế hoạch biên soạn bộ SGK do Bộ GD chủ trì đã thất bại và Bộ vẫn chưa giải trình thỏa đáng 16 triệu USD ấy chi cho ai, chi như thế nào...
Bởi vậy, ông hoài nghi việc đưa ra bộ SGK miền nam, sách cho tỉnh này, tỉnh kia... có phải là một hình thức để chứng minh 16 triệu USD đã được tiêu vào đâu?
Hơn nữa, kể cả có biên soạn bộ SGK miền Nam hay cho địa phương nào khác, theo GS.TSKH Phạm Phố thì Sở GD cũng không thể "vừa đá bóng, vừa thổi còi" như trường hợp xảy ra đối với Sở GD TP.HCM.
"Từ chỗ biên soạn SGK độc quyền, bây giờ chủ trương mở ra "một chương trình, nhiều bộ SGK" khiến trăm hoa đua nở. Nhưng cũng chính vì thế mà người ta dễ lợi dụng để ăn chia", GS.TSKH Phạm Phố nhận xét.
GS Phố cũng cho rằng để tránh bát nháo, cần có một cơ quan quản lý Trung ương về biên soạn SGK mà không nhất thiết phải giao cho Bộ GD, trong đó đưa ra các tiêu chí hướng dẫn về nội dung, lý thuyết, thực hành... để các nơi biên soạn.
Ví dụ, SGK phổ thông trang bị kiến thức cơ bản cho học sinh, không được quá cao cũng như quá thấp, cũng không đòi hỏi sáng tạo vì sáng tạo là yêu cầu ở bậc đại học.
"Trên cơ sở các tiêu chí mà hội đồng Trung ương đưa ra, những nơi nào đăng ký thì phải có quyết định thành lập hội đồng biên soạn SGK, trong đó gồm các nhà giáo, nhà khoa học có đủ phẩm chất, năng lực, chuyên môn và đạo đức. Còn nếu để mỗi nơi tùy tiện làm một bộ SGK thì làm sao các trường biết chọn SGK nào?", GS Phố cho biết.
Thành Luân
Theo baodatviet
Không nên chi gần 400 tỉ từ ngân sách để biên soạn thêm một bộ SGK GS.TS Nguyễn Minh Thuyết cho rằng, thay vì Nhà nước bỏ tiề.n ra làm SGK như trước kia, nên huy động các tổ chức, các chuyên gia biên soạn. Theo Nghị quyết 88/NQ-QH của Quốc hội, Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD-ĐT) sẽ chịu trách nhiệm biên soạn một bộ sách giáo khoa (SGK) từ lớp 1 đến lớp 12 cho chương...