Năm điều du học sinh không được quên khi làm thêm
Theo Mỹ Ngọc, sinh viên Đại học Oxford, Anh, ngoài quan tâm đến lương, số ngày nghỉ, du học sinh cần xem việc làm thêm có giúp học hỏi kỹ năng mới.
Trần Mỹ Ngọc,22 t.uổi, là cựu sinh viên Đại học Melbourne, trường top 1 Australia, hiện học thạc sĩ tại Đại học Oxford, Anh, trường top 1 thế giới. Ngọc từng là thực tập sinh cho tờ Herald Sun nổi tiếng của Australia, tham gia giảng dạy cho một số trung tâm và đại học ở Việt Nam. Từ kinh nghiệm bản thân, Ngọc chia sẻ những điều du học sinh không được quên khi làm thêm tại nước ngoài.
Luôn tìm kiếm
Mình biết nhiều bạn khi vừa ra nước ngoài du học thường rất muốn tìm ngay việc làm thêm. Khi có công việc đầu tiên, bạn rất vui và có xu hướng gắn bó lâu, trừ khi xảy ra vấn đề nghiêm trọng như bất hòa với cấp trên hoặc lương, thưởng không thỏa đáng.
Mình nghĩ trên phương diện của du học sinh, chúng ta cần nghĩ rằng điều tốt nhất có thể làm cho bản thân là luôn tìm kiếm những cơ hội tốt hơn. Vậy cơ hội tốt hơn là như thế nào?
Khi mới sang Australia, mình mới học hết lớp 11. Lúc đó, mình chỉ muốn tìm công việc kiếm ra t.iền là được, hoàn toàn không có định hướng gì. Một số người Việt giới thiệu mình vào làm trong quán ăn vì đây là công việc phổ biến với du học sinh. Tuy nhiên, khi làm được một tháng, mình thấy công việc này chủ yếu giao tiếp bằng tiếng Việt và không tốt cho sinh viên học ngôn ngữ như mình.
Mình đã dành thời gian để tìm kiếm cơ hội tốt hơn. Sau tầm nửa tháng, mình làm tại cửa hàng hamburger của một thương hiệu khá nổi tiếng. Từ đây, mình có nhiều cơ hội mới khi người quản lý giới thiệu mình sang làm ở quán cafe. Mình được học kỹ năng pha cafe miễn phí và giao tiếp với người bản xứ tốt hơn.
Dĩ nhiên, bạn không nên nghỉ việc mà không báo trước hoặc làm trong thời gian quá ngắn, chỉ vài ngày hoặc chưa đến một tháng. Nhưng mình tin rằng chúng ta luôn có lựa chọn tốt hơn, chỉ cần bạn tích cực tìm kiếm.
Mỹ Ngọc tại Đại học Oxford, Anh. Ảnh: Nhân vật cung cấp
Sử dụng sự trợ giúp
Làm CV, tìm việc là vấn đề của mọi sinh viên và đa số gặp khó khăn. Với những bạn vừa du học, thay vì sửa CV quá nhiều lần mà không hiệu quả, các bạn nên sử dụng sự trợ giúp của những người xung quanh.
Mạng lưới mối quan hệ gọi là network. Mình không thể nói mỗi người có bao nhiêu mối quan hệ là đủ và những mối quan hệ đó có tác dụng gì, chỉ có thể nhấn mạnh network vô cùng quan trọng, đặc biệt với du học sinh.
Thay vì tìm kiếm trong vô vọng, bạn có thể tìm sự trợ giúp bằng cách hỏi han người quen, bạn bè, thậm chí thầy cô để được giới thiệu công việc phù hợp. Tất nhiên bạn cần giúp đỡ lại mọi người trong một hoàn cảnh khác, nhưng mình muốn nhấn mạnh việc chúng ta không thể biết được tiềm năng mà các mối quan hệ mang lại. Do đó, hãy bắt đầu bằng cách mở lời với mọi người.
Tự hỏi liệu công việc có ích hay không
Mình thấy nhiều du học sinh khi tìm việc chỉ để ý việc này lương cao, được nghỉ nhiều hay không. Nghĩ sâu xa hơn một chút, chúng ta nên tìm công việc lương cao và mang đến cho mình nhiều kỹ năng. Cuộc sống hiện đại đòi hỏi một người trở nên đa năng hơn.
Chẳng hạn, mình đã tham gia giảng dạy tại một số trung tâm, trường đại học và nhận thấy ngoài kỹ năng chuyên môn, giáo viên còn cần biết giao tiếp, đ.ánh giá, thỏa thuận… Những điều này mình đã học được khi làm thêm tại cửa hàng hamburger. Hồi đó, mình muốn đổi lịch làm việc với đồng nghiệp để phù hợp với lịch học ở trường, mình phải thỏa thuận với sếp và những người làm cùng.
Lúc mới đến Australia, mình không nghĩ được nhiều như vậy. Nhưng từ năm 2 đại học, mình bắt đầu xây dựng chiến lược làm thêm, tự hỏi rằng công việc này có tốt cho bản thân hay không. Khi đó, mình đã ngưng làm thêm tại những quán ăn, chấp nhận dùng 3-4 tháng để thực tập cho một tờ báo Australia. Việc này giúp mình nâng cao kỹ năng viết, đó là yếu tốt then chốt trong hồ sơ du học thạc sĩ của mình sau này mà không hay biết.
Sau đó mình đăng ký đi tình nguyện cho một tổ chức giáo dục, dạy thêm ngoài giờ lên lớp cho học sinh cấp 3 có hoàn cảnh khó khăn. Khi bắt đầu, mình chỉ muốn lan tỏa kiến thức với các bạn, nhưng đến lúc kết thúc mình bắt đầu nhen nhóm mong muốn trở thành giáo viên.
Chúng ta không biết một công việc sẽ mang đến giá trị gì nên tốt nhất là thử nhiều việc, luôn tự hỏi mình đang nhận được gì từ việc này. Nếu công việc không còn hữu ích hoặc kỹ năng đã tốt rồi, bạn có thể chuyển sang công việc khác.
Mỹ Ngọc và bạn bè tại Đại học Oxford, Anh. Ảnh: Nhân vật cung cấp
Tự hỏi bản thân có tốt lên không
Thông thường, du học sinh làm thêm chỉ muốn có thu nhập bên cạnh việc học. Tuy nhiên, nhiều công việc lại khiến cuộc sống của bạn tồi tệ đi, thường xuyên stress dẫn đến việc học bị ảnh hưởng. Không chỉ vậy, nhiều bạn xích mích với cấp trên, đồng nghiệp khiến bản thân lúc nào cũng căng thẳng hơn bình thường mỗi khi đi làm. Mình tự hỏi tại sao chúng ta phải làm một việc mang đến sự tiêu cực như vậy, việc học chưa đủ áp lực hay sao?
Mình nghĩ khi đi làm, bạn luôn tự hỏi liệu công việc này có khiến cuộc sống tốt hơn không. Việc có thể căng thẳng, bận rộn nhưng không nên khiến bạn cảm thấy tồi tệ hơn. Bạn luôn phải để ý đến chất lượng cuộc sống thì mới học tập và làm việc hiệu quả.
Quan tâm đến gia đình
Với nhiều du học sinh, du học gây ra áp lực tài chính vô cùng lớn đến gia đình. Nhiều bạn đi làm không chỉ để nuôi bản thân khi ở bên xứ người mà còn nuôi cả gia đình. Mỗi người có một hoàn cảnh khác nhau. Tuy nhiên, làm nhiều, k.iếm t.iền sẽ khác việc chịu đựng, hy sinh và không học được gì. Mình tin rằng gia đình cho bạn du học là muốn bạn học, sau đó mới là đi làm để có thêm thu nhập.
Trong 5 năm du học, điều mình làm chưa tốt là giao tiếp với gia đình. Lý do một phần là khoảng cách địa lý tác động, nhưng phần lớn là mình chưa chủ động chia sẻ khó khăn với bố mẹ. Cuộc sống du học không dễ dàng, đặc biệt với những bạn trong độ t.uổi 18-19. Các bạn nên trò chuyện với gia đình để được động viên, bố mẹ sẽ là chỗ dựa để khi có chuyện gì, các bạn vẫn có động lực bước tiếp, tìm kiếm công việc tốt hơn trong hành trình du học nhiều thử thách.
Một năm thách thức với du học sinh
Do Covid-19, du học sinh trải qua một năm biến động, phải lựa chọn đ.ánh đổi khi về nước tránh dịch, trì hoãn hoặc chuyến hướng dự định du học.
Đầu tháng 1, dịch viêm phổi do chủng mới của virus corona xuất hiện ở thành phố Vũ Hán, tỉnh Hồ Bắc, Trung Quốc. Số người nhiễm bệnh tại Trung Quốc gần 6.000, riêng tại Vũ Hán 132 người t.ử v.ong. Ngày 23/1, chính quyền Vũ Hán phong tỏa thành phố khiến 24 du học sinh Việt Nam cùng người thân mắc kẹt.
Hàng ngày, du học sinh đo thân thiệt, đeo khẩu trang cả khi ở trong nhà và chỉ đi siêu thị một tuần một lần để tích trữ lương thực. Đa số có người thân, con cái sống cùng ở Vũ Hán, có người sắp sinh. Do đó, gần 20 người có nguyện vọng sơ tán khỏi Vũ Hán thông qua chuyến bay cứu trợ. Đến 8/2, sau nhiều tuần chờ đợi, chuyến bay của Vietnam Airlines đáp xuống sân bay Vân Đồn, tỉnh Quảng Ninh, đưa 30 công dân Việt Nam từ Vũ Hán trở về, trong đó có 16 du học sinh..
Nhóm lưu học sinh Việt cùng người thân và một số công dân Việt Nam chụp ảnh ở sân bay Thiên Hà trước khi về nước, ngày 8/2. Ảnh: Diên Tuấn
Đến đầu tháng 3, Covid-19 nhanh chóng lan rộng khắp thế giới. Nhiều nước đã cho học sinh nghỉ học, như: Việt Nam, Nhật Bản, Thái Lan, Singapore, Iran, Italy, Tây Ban Nha, Pháp, Mỹ... và chuyển sang học trực tuyến. Đến 14/3, 61 quốc gia, vùng lãnh thổ đóng cửa trường học để phòng dịch.
Tại châu Âu và Mỹ, nhiều nơi không áp dụng biện pháp ngăn chặn Covid-19 và khuyến cáo người dân đeo khẩu trang từ sớm khiến dịch bùng phát nhanh chóng, số người mắc bệnh và t.ử v.ong tăng theo cấp số nhân mỗi ngày. Sống trong cảnh bất an, cùng lúc nghe tin Việt Nam đóng cửa đường bay quốc tế vào ngày 21/3, nhiều du học sinh ở châu Âu và Mỹ vội vã tìm chuyến bay gần nhất về nước.
Vũ Ngân, 22 t.uổi, đang học thạc sĩ tại thành phố Leeds, Anh, đã chi gần 40 triệu đồng cho vé máy may một chiều từ Anh về Việt Nam, cao gấp đôi bình thường. Tài chính không dư dả nhưng Ngân chấp nhận bởi khi đó số ca nhiễm tại Anh tăng hàng nghìn mỗi ngày. "Mình phải trở về, an toàn ở Việt Nam rồi mọi chuyện tính sau. T.iền có thể làm lại chứ sức khỏe thì không", Ngân chia sẻ.
Những du học sinh may mắn về nước trước khi Việt Nam dừng chuyến bay quốc tế được cách ly tập trung hai tuần miễn phí. Nhiều người nhận kết quả dương tính với nCoV. Trước chỉ trích "trở về là gánh nặng cho đất nước", các em cùng nhau góp t.iền chống dịch, ủng hộ cho Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam.
Lựa chọn về nước, nhiều du học sinh phải bảo lưu kết quả, đ.ánh đổi và từ bỏ cơ hội học tập, làm việc đầy hứa hẹn tại nước ngoài. Những em không được bảo lưu phải học online ngay tại khu cách ly. Các lớp học thường diễn ra lúc 14-18h, 18-20h và 1-3h sáng khiến nhiều em mệt mỏi vì thiếu ngủ.
Nguyễn Thị Ngọc Lan, 23 t.uổi, du học sinh từ Anh, đã sụt 3 kg sau bốn ngày thức trắng trong khu cách ly để học online. "Do chưa kịp thích nghi với việc thay đổi múi giờ, sinh hoạt theo giờ Việt Nam, lịch học vẫn theo bên Anh nên mình không thể chợp mắt. Tuy nhiên, về được Việt Nam đã là may mắn", Lan nói.
Nguyễn Thị Ngọc Lan, du học sinh từ Anh về nước, chật vật học online trong khu cách ly vì không có wifi, phải sử dụng kết nối 4G. Ảnh: Ngọc Lan
Bên cạnh những người may mắn về nước an toàn, nhiều du học sinh phải ngậm ngùi ở lại do không mua được vé . Lê Thị Kỳ Duyên, 22 t.uổi, sinh viên Đại học Angelo State, Mỹ, hai lần đặt vé về Việt Nam vào ngày 20 và 22/3 nhưng bất thành. Duyên tiếc nuối và bật khóc ngay tại sân bay, nhắn tin về cho mẹ "Con không về Việt Nam được nữa rồi".
Kẹt lại ở nước ngoài, du học sinh phải tìm cách tự bảo vệ mình. Võ Tường Vy, 25 t.uổi, cựu sinh viên Baruch College, Mỹ, thường mua sắm trực tuyến để hạn chế tối đa việc ra ngoài. Khi muốn tiết kiệm khẩu trang, Vy dùng khăn quấn kín mặt, đeo kính và mũ mỗi khi phải ra đường mua thục phẩm.
Tại châu Âu, điều ám ảnh nhất với du học sinh là bị nhiễm bệnh nhưng không được chữa trị do bệnh viện quá tải. Hải Yến, 25 t.uổi, sinh viên Cao đẳng Campus Training tại thủ đô Madrid, Tây Ban Nha, xác định tự điều trị tại nhà theo hướng dẫn của sở y tế nếu nhiễm nCoV. Theo quy định, người nhiễm bệnh sẽ gọi điện đến đường dây nóng. Nếu triệu chứng nhẹ, cơ sở y tế sẽ gửi thuốc và đồ bảo hộ đến nhà để người bệnh tự điều trị, trường hợp nặng mới đến viện.
Để bảo vệ mình, du học sinh theo dõi chặt chẽ tin tức trong nước và các biện pháp phòng dịch được khuyến cáo như rửa tay sạch, đeo khẩu trang tại nơi công cộng và giữ khoảng cách tiếp xúc tối thiểu 2 m. Các em đăng ký thêm nhiều khóa học online, chơi nhạc cụ để vơi bớt nỗi nhớ nhà và giảm căng thẳng.
Nguyễn Thị Thanh Hương, du học sinh Đại học Caen, Pháp, dành thời gian dọn dẹp nhà cửa khi Pháp phong tỏa cuối tháng 3. Video: Thanh Hương.
Từ tháng 4 đến nay, Australia, Mỹ và một số nước châu Âu, châu Á vẫn đang căng mình đối phó với Covid-19. Chi phí cao và điều kiện khám, chữa bệnh cho du học sinh nếu mắc nCoV phức tạp khiến những người về nước tránh dịch e dè trong việc trở lại học tập.
Ngoài ra, dịch bệnh cũng khiến học sinh giành học bổng và dự định du học trong năm học 2020-2021 phải chuyển hướng. Phương án thứ nhất được học sinh và gia đình cân nhắc là bảo lưu kết quả trúng tuyển một năm, dành thời gian nghiên cứu và học hỏi thêm kỹ năng mềm. Đây được coi là lựa chọn an toàn, tuy có phần mất thời gian vì không biết dịch bệnh sẽ diễn biến ra sao.
Phương án thứ hai là theo học các chương trình chuyển tiếp hoặc trường quốc tế. Những khóa học này cho phép sinh viên học 1-2 năm đầu tại Việt Nam, sau đó học tiếp tại nước ngoài và vẫn lấy bằng quốc tế. Lựa chọn này giúp hình thành một xu hướng du học mới, đồng thời tạo động lực cho các trường thúc đẩy hợp tác, liên kết quốc tế để cung cấp các khóa học chuyển tiếp.
Nếu không lựa chọn một trong hai phương án trên hoặc trường không cho phép bảo lưu kết quả trúng tuyển, sinh viên sẽ "du học online", tức ở Việt Nam và học trực tuyến theo chương trình của trường đề ra. Ngoài các môn đại cương, cơ sở ngành, nhiều hoạt động đòi hỏi tương tác trực tiếp như dã ngoại, tham quan bảo tàng cũng được tổ chức online. Việc này khiến nhiều sinh viên thất vọng, cho rằng chất lượng bài giảng không xứng với số t.iền bỏ ra và du học không chỉ tiếp nhận kiến thức mà còn trải nghiệm văn hóa, gặp gỡ người bản địa.
Chuyến bay VN50 đưa 164 du học sinh từ Anh về Việt Nam, ngày 17/3. Ảnh: Vũ Ngân
Theo Bộ Giáo dục và Đào tạo, Việt Nam có khoảng 190.000 du học sinh, nhiều nhất là châu Á 70.000, kế đến là châu Mỹ 50.000, châu Âu 40.000, Australia và New Zealand 30.000. Mỗi năm, hàng chục nghìn học sinh, sinh viên lên đường du học. Với tình hình Covid-19 ở thế giới như hiện nay, dự báo năm 2021 du học sinh tiếp tục đối mặt với nhiều khó khăn.
Du học sinh cần tránh những sai lầm ảnh hưởng xấu đến học tập Những điều sau đây tân du học sinh nên ghi nhớ để không mắc phải những sai lầm để ảnh hưởng xấu đến cuộc sống học tập. Tiếp nối nội dung về các lời khuyên dành cho các bạn lần đầu đi du học tại Mỹ trong phần trước, nữ du học sinh Thái Phương sẽ bổ sung nhiều hướng dẫn hữu ích...