Mỹ thông báo ngừng trao đổi dữ liệu hạt nhân với Nga
CNN hôm 28/3 dẫn lời Phát ngôn viên Hội đồng An ninh Quốc gia Nhà Trắng nêu rõ, Mỹ sẽ ngừng trao đổi một số dữ liệu về lực lượng hạt nhân của Washington cho Moscow, nhằm đáp lại việc Nga đình chỉ tham gia hiệp ước vũ khí hạt nhân New START.
Việc Mỹ ngừng trao đổi dữ liệu hạt nhân với Nga đẩy quan hệ 2 nước thêm xa cách. Ảnh: Getty.
Tuyên bố của Phát ngôn viên Hội đồng An ninh Quốc gia Nhà Trắng có đoạn: “Vì việc Nga tuyên bố đình chỉ hiệp ước New START không hợp lệ về mặt pháp lý, nên Mỹ được phép giữ lại bản cập nhật dữ liệu trao đổi hai năm một lần giữa hai bên để đáp trả”.
Động thái của Mỹ được đưa ra trong bối cảnh Nga mới đây cũng từ chối chia sẻ dữ liệu hạt nhân mà hai bên vốn nhất trí trong New START, cứ sáu tháng một lần.
Video đang HOT
Được biết, New START có hiệu lực vào năm 2011, giới hạn việc Nga và Mỹ sở hữu không quá 1.550 đầu đạn hạt nhân được triển khai và yêu cầu một loạt bước xác nhận, bao gồm phải thông báo chi tiết số lượng, địa điểm, đặc điểm kỹ thuật của vũ khí hạt nhân cho nhau và cả việc thanh sát hiện trường. Theo Bộ Ngoại giao Mỹ, Moscow và Washington đã trao đổi hơn 25.000 dữ liệu kể từ khi hiệp ước có hiệu lực.
Tuy vậy, trong bối cảnh căng thẳng giữa hai nước gia tăng vì chiến sự Nga – Ukraine, Tổng thống Nga Vladimir Putin trong thông điệp liên bang thường niên hôm 21/2 thông báo, Moscow đình chỉ tham gia New START. Ông Putin nhấn mạnh, trước khi nối lại các cuộc thảo luận về công việc tiếp theo trong khuôn khổ hiệp ước, Nga muốn làm rõ kho vũ khí hạt nhân của các cường quốc NATO khác như Anh và Pháp. Phía Kremlin cũng khẳng định, không tiếp tục tham gia New START với Mỹ cho đến khi Washington lắng nghe quan điểm của Moscow.
Trong một diễn biến khác, gần đây, Nga cũng thông báo sẽ triển khai vũ khí hạt nhân chiến thuật trên lãnh thổ Belarus do nước này đối mặt với áp lực từ các nước phương Tây. Bộ Ngoại giao Belarus nêu rõ trong tuyên bố hôm 28/3: “Trong hai năm rưỡi qua, Belarus phải chịu áp lực chính trị, kinh tế và thông tin chưa từng có từ Mỹ, Anh cùng các nước thuộc Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO), cũng như các quốc gia thành viên Liên minh châu Âu (EU)”.
Theo Bộ Ngoại giao Belarus, những áp lực này buộc Minsk phải hành động để đảm bảo an ninh quốc gia, đồng thời khẳng định các kế hoạch triển khai vũ khí hạt nhân chiến thuật của Nga ở nước này sẽ không trái với các thỏa thuận không phổ biến vũ khí hạt nhân quốc tế, vì Belarus sẽ không có quyền kiểm soát vũ khí này.
Nga bác cáo buộc vi phạm Hiệp ước New START của Mỹ
Nga bị buộc tội phớt lờ Hiệp ước New START và không cho phép đội ngũ thanh sát viên của Mỹ tiếp cận các cơ sở hạt nhân ở Nga, từ chối gặp gỡ để thảo luận về những khó khăn nảy sinh theo Hiệp ước.
Một loại tên lửa hành trình của Nga tại Kubinka, ngoại ô Moskva. (Ảnh: AP/TTXVN)
Bình luận về cáo buộc trước đó của Washington cho rằng Nga đã vi phạm các điều khoản của Hiệp ước Cắt giảm vũ khí tấn công chiến lược mới (New START), Phó Chủ tịch Hội đồng Liên bang (Thượng viện Nga) Konstantin Kosachev ngày 31/1 khẳng định Washington là bên đầu tiên vi phạm nghĩa vụ.
Ông Kosachev chỉ trích: "Họ đã cố tạo ra những điều kiện như vậy để có thể đơn phương thực hiện quyền thanh sát và đối với Nga... Đương nhiên, hành động này là không thể chấp nhận được đối với Nga, bởi cơ chế kiểm soát được quy định trong Hiệp ước là hoàn toàn cân bằng."
Trước đó, báo cáo của Bộ Ngoại giao Mỹ gửi Quốc hội nước này cáo buộc Nga vi phạm các điều khoản START. Moskva bị buộc tội phớt lờ Hiệp ước New START, và không cho phép đội ngũ thanh sát viên của Mỹ tiếp cận các cơ sở hạt nhân ở Nga. Moskva cũng từ chối gặp gỡ để thảo luận về những khó khăn nảy sinh theo Hiệp ước.
Những cuộc đàm phán giữa Nga và Mỹ về việc nối lại hoạt động thanh sát theo quy định của Hiệp ước New START dự kiến diễn ra vào tháng 11/2022 tại Ai Cập, song phía Moskva đã hoãn lại và không bên nào ấn định được ngày họp mới.
Trong cuộc trả lời phỏng vấn hãng tin RIA Novosti ngày 30/1, Thứ trưởng Ngoại giao Nga Sergei Ryabkov cho biết có thể xảy ra trường hợp không đạt được hiệp ước thay thế New START sẽ hết hạn vào tháng 2/2026. Ông nhấn mạnh Moskva sẵn sàng đảm bảo an ninh quốc gia trong trường hợp này, tuy nhiên tốt nhất hai bên nên nối lại đàm phán về ổn định chiến lược và bắt đầu đàm phán về một hiệp ước mới.
Quan chức ngoại giao Nga nhấn mạnh Mỹ cần hiểu rằng sẽ không thể đạt được bất kỳ thỏa thuận nào nếu không từ bỏ chính sách hiện nay và sẵn sàng đàm phán trên cơ sở tôn trọng và tính đến lợi ích của nhau trong quan hệ quốc tế, trong đó có ổn định chiến lược.
Tổng thư ký LHQ kêu gọi Nga, Mỹ thực thi đầy đủ Hiệp ước New START Tổng thư ký Liên hợp quốc (LHQ) Antonio Guterres kêu gọi Nga và Mỹ tiếp tục thực thi đầy đủ Hiệp ước cắt giảm vũ khí tấn công chiến lược mới (New START). Tổng Thư ký LHQ Antonio Guterres. Ảnh: THX/TTXVN Trả lời báo giới về việc Tổng thống Nga Vladimir Putin trong thông điệp liên bang 2023 ngày 21/2 thông báo nước...