Mỹ hưởng lợi gì từ việc leo thang khủng hoảng Ukraine thành xung đột phương Tây-Nga?

Tình trạng căng thẳng ở miền Đông Ukraine đã bùng nổ trong tuần này khi xảy ra hàng trăm vụ vi phạm lệnh ngừng bắn Minsk.

Các nhà quan sát tin rằng Mỹ là bên hưởng lợi chính từ cuộc xung đột và họ cần kéo Nga vào cuộc.

Lực lượng vũ trang Nga và Belarus tham gia cuộc tập trận chung “Zapad-2021″ tại tỉnh Nizhny Novgorod, cách thủ đô Moskva (Nga) khoảng 350km về phía Đông. Ảnh: AFP/TTXVN

Ông Alexander Clackson, người sáng lập tổ chức cố vấn chiến lược Global Poli Insight, có trụ sở tại Anh, tin tưởng rằng mối ưu tiên của Mỹ và một số nước phương Tây khác là biến Nga trở thành kẻ xâm lược chính trong cuộc khủng hoảng tại Ukraine ngay từ đầu.

Tình hình an ninh tại các khu vực đòi độc lập ở miền Đông Ukraine như Donetsk và Lugansk bắt đầu xấu đi nhanh chóng từ ngày 17/2, khi các lực lượng dân quân và phái bộ Tổ chức An ninh và Hợp tác châu Âu (OSCE) tại khu vực liên tục báo cáo báo về các vụ tấn công bằng pháo, súng cối, bắn tỉa và âm mưu đánh bom.

Sự leo thang ở vùng Donbass đã nổ ra vài tháng sau khi các quan chức và phương tiện truyền thông phương Tây liên tiếp tuyên bố rằng Nga đang chuẩn bị một “lực lượng 100.000 quân” hùng hậu để tiến hành một cuộc xâm lược vào Ukraine.

Chiến tranh là cái bẫy lợi nhuận

Ông Clackson giải thích việc lôi kéo Nga vào cuộc xung đột sẽ có lợi cho Mỹ vì điều này sẽ cho phép Washington áp đặt nhiều lệnh trừng phạt hơn đối với Nga và cô lập đất nước này trong mắt cộng đồng quốc tế. Điều này cũng sẽ cho phép Washington giành được thị phần của Nga trong thị trường năng lượng châu Âu, cũng gia tăng nhu cầu mua vũ khí của Mỹ.

Nhà quan sát trên nói: “Theo tôi, có những lợi ích thương mại nếu Nga xâm lược Ukraine. Đó là lý do tại sao Mỹ tiếp tục hành động để kích động Nga thực hiện một bước đi như vậy”.

Người dân Kiev tham gia lớp tập huấn sử dụng súng trường ngày 13/2. Ảnh: AP

Đồng thời, ông Clackson lưu ý rằng khả năng Nga tấn công Ukraine là rất khó xảy ra và có thể là hoàn toàn không thể xảy ra. Chuyên gia tại Global Poli Insight lưu ý Moskva sẽ không thể đưa ra quyết định như vậy trước những thiệt hại to lớn về kinh tế và tổn hại danh tiếng mà nó có thể gây ra.

Đồng tình với đồng nghiệp của mình, nhà phân tích chính trị Alan Bailey tại Anh cho rằng chắc chắn Mỹ đang kích động các cuộc tấn công gần đây nhằm vào Donetsk và Lugansk vì Washington muốn Nga lao vào một cuộc xung đột vũ trang toàn diện với Ukraine

Chiến lược của Mỹ có thể gọi là “cà rốt trên cây gậy”: đe dọa sự an toàn của công dân vùng Donbass và buộc Nga phải vào cuộc. Một khi vũ khí của Nga vượt qua biên giới, lệnh trừng phạt lớn mà nhiều phương tiện truyền thông từng đề cập sẽ đi vào hoạt động. Và họ quay trở lại kế hoạch lớn nhất là cố gắng phá vỡ nền kinh tế Nga. Theo ông Bailey, đó là con đường duy nhất để đạt được mục tiêu của họ vì Nga không thể bị đánh bại về mặt quân sự.

Nhà quan sát Alan Bailey lưu ý rằng không phải tất cả mọi người ở phương Tây đều muốn chứng kiến chiến tranh nổ ra ở Ukraine, đặc biệt là một số cường quốc châu Âu như Pháp và Đức. Mặc dù họ là các quốc gia có chủ quyền tại khu vực, nhưng họ chỉ là “người chơi” nhỏ trong các sự kiện và có thể ít chịu tác động.

Do vậy, theo ông Bailey, Washington muốn một cuộc chiến mới để có thể lôi kéo Nga vào cuộc và nói với cả thế giới rằng “Chúng tôi đã nói đúng về cuộc xâm lược của Nga! Hãy mua vũ khí của chúng tôi, cho chúng tôi xây dựng căn cứ trên đất nước của bạn”. “Washington không chấp nhận sự cạnh tranh và buộc phải dập tắt nó trước. Và đây là những gì chúng ta đang chứng kiến”, nhà quan sát này khẳng định.

Chủ tịch tổ chức tư vấn Tầm nhìn & Xu hướng Toàn cầu có trụ sở tại Rome, ông Tiberio Graziani cho hay lợi ích của các quốc gia châu Âu không phải là mối quan tâm đặc biệt đối với Washington. Về mặt khách quan, các quốc gia châu Âu đang phụ thuộc Mỹ về quân sự (thông qua NATO) và chính trị, bất chấp sức mạnh riêng về kinh tế và công nghiệp của họ.

Một dân quân Donetsk trực chốt chiến đấu. Ảnh: Sputnik

Hy vọng cho hòa bình?

Nhà quan sát người Italy nhận định Mỹ và phương Tây đặc biệt không muốn nhượng bộ Nga, đặc biệt là về khả năng gia nhập Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) của Ukraine. Nhà quan sát lập luận rằng phương Tây không muốn bị coi là đồng ý với bất kỳ yêu cầu nào của Nga vì lý do này.
Đối với cuộc xung đột Donbass và hy vọng rằng tránh được những hành động chiến tranh toàn diện thông qua các Hiệp định Minsk, chuyên gia Graziani nhận xét Mỹ và các đồng minh chưa bao giờ tin tưởng vào thỏa thuận hòa bình trên.

Với chiến lược được cho là bắt chước từ “split et impera” (phân chia và cai trị) của người La Mã, Washington không muốn các bên đạt được thỏa thuận là để họ xây dựng các “vòng khủng hoảng” ở nhiều khu vực khác nhau trên hành tinh nhằm duy trì quyền bá chủ thế giới. Tuy nhiên, ông Graziani tin mục đích của Washington đang bị đe dọa bởi sự kiên cường của Liên bang Nga và sự trỗi dậy của Trung Quốc.

Ngoài ra, chuyên gia này cáo buộc phương Tây đã cố tình che đậy thảm họa nhân đạo ở Donbass bởi vì mục đích chính của họ – do Mỹ dẫn đầu – là tạo ra càng nhiều rắc rối cho Nga càng tốt, thông qua một loạt các hành động khiêu khích, kể cả phải trả giá bằng sinh mạng con người.