Muỗi hổ châu Á là loại muỗi gì?

Hiện sốt xuất huyết đang vào mùa. Các cơ quan thông tin đại chúng có đưa tin Sở Y tế thành phố Đà Nẵng thông báo tại thành phố này đã xuất hiện loài muỗi hổ châu Á truyền bệnh. Vậy muỗi này là loại muỗi gì?

Muỗi hổ châu Á (Aedes alpopictus)

Tại sao gọi là muỗi hổ châu Á?

Muỗi hổ châu Á có tên gọi khoa học là Aedes albopictus thuộc loài muỗi Aedes.

Muỗi Aedes có mặt ở khắp nơi trên thế giới và có khoảng trên 950 loài, nó gây ra mối phiền hà rất lớn do đốt máu người và gia súc ở vùng nhiệt đới và có khi ngay cả ở những nơi có khí hậu mát mẻ. Ở những nước nhiệt đới, muỗi vằn Aedes aegypti truyền bệnh Dengue, bệnh sốt xuất huyết Dengue, bệnh sốt vàng và các bệnh do vi-rút khác. Một loài muỗi tương cận với loài muỗi này là Aedes albopictus cũng có thể truyền bệnh Dengue, bệnh sốt xuất huyết Dengue.

Muỗi Aedes albopictus đầu tiên chỉ phát hiện thấy hoạt động ở châu Á, Madagasca và bản chất của nó rất mạnh mẽ, hung dữ, hiếu chiến, hùng hổ … giống như con hổ nên thường được gọi là muỗi hổ châu Á (Asian tiger mosquito). Từ khoảng vài chục năm gần đây, loài muỗi hổ châu Á bắt đầu xâm nhập đến châu Âu, châu Mỹ, châu Úc cũng như Tây Phi. Các nhà nghiên cứu đã khảo sát và ghi nhận vào năm 1985, muỗi hổ châu Á phát hiện thấy xuất hiện lần đầu tiên tại Houston, Texas và sau đó lan truyền đến 25 tiểu bang khác ở Mỹ. Hồi cứu tình hình và được biết từ năm 1983 đến 1985, Mỹ đã nhập khẩu bằng tàu biển qua cảng trên 5 triệu vỏ xe hơi từ Trung Quốc. Trên đường di chuyển, tàu biển phải ghé vào lưu trú tại nhiều hải cảng khác nhau của các nước ở châu Á và muỗi hổ châu Á có điều kiện xâm nhập vào trong lòng các vỏ xe có nước tích tụ để đẻ trứng, phát triển trong suốt tuyến đường đến Mỹ và xâm nhập vào đất nước này. Như vậy, muỗi hổ châu Á cũng có tình trạng vượt biển để đến Mỹ và các nước khác như các thuyền nhân vượt biển một thời trước đây.

Cũng có thể nói tại các nước thuộc các châu lục khác có muỗi hổ châu Á xâm nhập hoạt động là do muỗi châu Á ngoại nhập và nhập cư để đảm nhận vai trò truyền bệnh tại đây.

Đặc điểm của loài muỗi hổ châu Á (Aedes albopictus)

Loài muỗi hổ châu Á (Aedes albopictus) cũng giống như các loài muỗi Aedes khác, chúng đẻ trứng rời từng chiếc trên những diện tích ẩm ướt, ngay trên thành hoặc gần sát với mặt nước, trong những dụng cụ chứa nước tạm thời nhưng nó vẫn ưa đẻ trứng tự nhiên ở trong rừng, trong vườn tại các hốc cây, kẽ lá, vũng nước dưới đất, vỏ dừa…

Muỗi Aedes albopictus cũng có thể đẻ trứng ở các dụng cụ chứa nước tạm thời trong nhà nhưng mức độ ít hơn là loài muỗi Aedes aegypti. Mặc dù gọi là muỗi hổ châu Á nhưng nó là một loài muỗi nhỏ con, có sọc trắng chạy dài từ đầu dọc theo lưng và ra tận phía sau chân, thân muỗi có

khoang trắng. Đặc điểm sinh lý, sinh thái của loài muỗi hổ châu Á là rất hiếu chiến, năng động, thường hoạt động đốt người giữa ban ngày và đặc biệt là vào lúc rạng đông hoặc khi trời về chiều vừa chợp tối.Vì vậy cần biết những đặc điểm, tập tính này của muỗi để thực hiện các biện pháp phòng chống đốt có hiệu quả.

Muỗi hổ châu Á truyền bệnh gì?

Như chúng ta đã biết, muỗi vằn Aedes aegypti là trung gian truyền bệnh chủ yếu của bệnh Dengue và bệnh sốt xuất huyết Dengue. Tuy vậy, loài muỗi tương cận với Aedes aegypti là muỗi hổ châu Á (Aedes albopictus) cũng có khả năng là trung gian truyền bệnh này ở một số nơi.

Ngoài ra, nó cũng là trung gian truyền một số bệnh đã được mô tả và xác định như bệnh sốt Tây sông Nin (West Nile virus), bệnh viêm não Saint Louis, bệnh virus Chikungunya… Bệnh virus Chikungunya do loại Arbovirus gây ra qua trung gian muỗi

Aedes albopictus truyền bệnh. Triệu chứng của bệnh này cấp tính hơn bệnh sốt Dengue, thường thấy nhức đầu dữ dội, đau các khớp xương, da nổi ban đỏ. Trong đó, triệu chứng viêm khớp xương rất tiêu biểu, các đốt xương có vẻ cứng vào buổi sáng, khi cử động rất đau nhức, khó chịu. Bệnh có thể kéo dài một tuần lễ, thậm chí có khi kéo dài cả tháng nhưng bệnh ít gây tử vong, ngoại trừ bị biến chứng viêm màng não ở trẻ em và ở những người cơ thể đang bị suy yếu vì một chứng bệnh nào đó. Bệnh virus Chikungunya do loài muỗi hổ châu Á truyền được báo cáo phát hiện ở châu Phi, Ấn Độ, Philippines và một số các quốc gia ở vùng Đông Nam Á. Cũng như một số bệnh virus do muỗi truyền khác, bệnh virus Chikungunya chưa có vaccin để phòng ngừa.

Sốt xuất huyết có thể do muỗi hổ châu Á (Aedes alpopictus) truyền

Biện pháp phòng bệnh

Việc phòng bệnh tốt nhất là thực hiện các biện pháp tự bảo vệ phòng chống muỗi đốt một cách tích cực như: mặc quần áo dài khi có hoạt động cần thiết ở ngoài trời nhất là vào buổi sáng sớm hoặc lúc xế chiều, dùng các loại thuốc xua muỗi loại DEET để xoa vào da ở những chỗ hở và áo quần; sử dụng thường xuyên màn ngủ có tẩm hóa chất xua diệt muỗi thành tập quán.

Ngoài ra cần triệt phá những nơi tạo điều kiện cho muỗi đẻ trứng và phát triển ở chỗ chứa nước tạm thời ở ngoài nhà và trong nhà như vỏ xe cũ, lon đồ hộp, chậu, lu, thùng phi chứa nước, vũng nước đọng, máng nước, lọ hoa, bát bẫy kiến đặt dưới tủ dựng thức ăn…

Có thể sử dụng các loại cửa có lưới ngăn chận muỗi đột nhập vào nhà, thường xuyên thau vét bọ gậy, vệ sinh sạch sẽ các dụng cụ chứa nước sử dụng trong sinh hoạt. Thực hiện biện pháp phòng bệnh ở đây cần hiểu rõ việc giải quyết môi trường tốt sẽ không tạo nơi thuận lợi cho muỗi đẻ trứng để phát triển thành bọ gậy và muỗi trưởng thành.

Muỗi trưởng thành có tỷ lệ và mật độ hoạt động thấp thì không có khả năng lây truyền bệnh.

TTƯT.BS. Nguyễn Võ Hinh

Theo Dân trí