‘Mục tiêu đề án ngoại ngữ 9.400 tỷ đồng xa rời thực tế’
Sau hơn 8 năm thực hiện, Đề án ngoại ngữ quốc gia 2020 chưa đạt hiệu quả và được dự đoán khó thành công do mục tiêu ban đầu xa rời thực tế.
Tháng 9/2008, thủ tướng Chính phủ phê duyệt đề án “Dạy và học ngoại ngữ trong hệ thống giáo dục quốc dân, giai đoạn 2008-2020″, còn gọi là Đề án ngoại ngữ quốc gia 2020.
Đề án hướng tới đổi mới toàn diện việc dạy và học ngoại ngữ trong hệ thống giáo dục quốc dân, triển khai chương trình dạy và học ngoại ngữ mới ở các cấp học, trình độ đào tạo.
Những mục tiêu lý tưởng
Đề án ngoại ngữ 2020 đặt ra mục tiêu cho từng giai đoạn. Cụ thể, đến năm 2015, nước ta đạt bước tiến rõ rệt về trình độ, năng lực sử dụng ngoại ngữ của nguồn nhân lực, nhất là đối với một số lĩnh vực ưu tiên.
Đến năm 2020, đa số thanh niên Việt Nam tốt nghiệp trung cấp, cao đẳng có đủ năng lực ngoại ngữ sử dụng độc lập, tự tin trong giao tiếp, học tập, làm việc trong môi trường hội nhập, đa ngôn ngữ, đa văn hóa.
Đề án cũng hướng tới mục tiêu biến ngoại ngữ thành thế mạnh của người dân Việt Nam, phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.
Để thực hiện mục tiêu trên, đề án nêu ra 7 nhiệm vụ quan trọng của việc dạy và học ngoại ngữ ở nước ta.
Một trong số đó là xây dựng và triển khai chương trình mới đào tạo ngoại ngữ bắt buộc ở cấp học phổ thông đạt theo các bậc trình độ tốt nghiệp tiểu học đạt bậc một, trung học cơ sở bậc 2, trung học phổ thông bậc 3 (B1).
Tiếng Nhật được dạy thí điểm tại trường Tiểu học Chu Văn An (Hà Nội) từ tháng 9/2016. Ảnh: Nguyễn Sương.
Đề án cũng đưa ra nhiệm vụ cụ thể đối với việc nâng cao trình độ cho giáo dục chuyên nghiệp, giáo dục đại học với mục tiêu đến năm 2020, 60% học sinh trung cấp, 100% sinh viên cao đẳng đạt trình độ bậc 3. Năm 2025, 90% học sinh trường trung cấp đạt trình độ bậc 3, có thể sử dụng tiếng Anh làm việc.
Đối với người tốt nghiệp đại học, nhiệm vụ đặt ra là 100% sinh viên chuyên ngữ đạt chuẩn bậc 5, 70% sinh viên không chuyên ngữ đạt bậc 3.
Ngoài ra, đề án cũng nêu nhiệm vụ nâng cao trình độ ngoại ngữ cho cán bộ, công chức, viên chức sao cho đến năm 2020, 40% đạt bậc 2, 20% đạt bậc 3 và nâng tỷ lệ này lên 60%, 40% vào năm 2025.
Nguồn kinh phí để thực hiên những mục tiêu trong đề án khoảng 9.400 tỷ đồng.
Thiếu thực tế và đào tạo tiếng Anh ‘c.hết’
Đề án ngoại ngữ quốc gia 2020 đã đi qua hơn nửa chặng đường, tiêu hết khoảng 5.400 tỷ đồng nhưng chưa đạt hiệu quả như kỳ vọng.
GS Nguyễn Lân Dũng cho rằng mục tiêu của Đề án ngoại ngữ quốc gia 2020 xa rời thực tế. Ảnh: Quyên Quyên.
Video đang HOT
Hiện nay, đội ngũ giáo viên ngoại ngữ nước ta thiếu trầm trọng, trình độ yếu. Năm 2016, chỉ 33% giáo viên cấp THCS và 26% giáo viên THPT đạt chuẩn. Tại một số địa phương như Cao Bằng, Bắc Kạn, Hà Giang, Lào Cai, Hà Tĩnh, Khánh Hòa, tỷ lệ này thấp hơn nhiều.
Thầy Nguyễn Quốc Tuấn, giáo viên ở Hà Tĩnh, cho rằng Đề án ngoại ngữ quốc gia 2020 hiệu quả rất thấp. Với tiến độ như hiện nay, đến năm 2050, ngành giáo dục cũng không đạt được mục tiêu của đề án.
Giáo viên này cho biết thêm dù đề án triển khai được 5 năm, số tiết học tăng lên, nội dung bài học có thay đổi theo hướng chú trọng thực hành hơn, việc học ở trường không thể đáp ứng nhu cầu thi cử và sử dụng tiếng Anh của người học.
Trả lời báo chí về vấn đề này, TS Lương Hoài Nam từng khẳng định “thầy còn chưa ra thầy thì trò học tốt thế nào được”. Theo ông, chất lượng giáo viên tiếng Anh là nguyên nhân đầu tiên khiến đề án khó thành công.
Sau hơn 8 năm thực hiện đề án, cả nước có khoảng 1,6 triệu học sinh lớp 3, 4, 5 trên tổng số gần 7,8 triệu học sinh được học tiếng Anh 4 tiết/tuần.
Trong khi đó, mục tiêu đặt ra là đến năm 2020, 100% học sinh lớp 3 học chương trình tiếng Anh 10 năm và tiến tới phổ cập tiếng Anh tại các trường phổ thông vào năm 2025.
Đặc biệt, kết quả thi môn ngoại ngữ trong kỳ thi tốt nghiệp và THPT quốc gia những năm gần đây một lần nữa chứng minh việc “phổ cập tiếng Anh trong trường phổ thông các cấp” vào năm 2025 như đề án đặt ra là không tưởng.
Năm 2015, phổ điểm môn ngoại ngữ tập trung ở 2,5 đến 3 điểm, hơn 70% thí sinh đạt điểm dưới trung bình.
Năm 2016, gần 90% thí sinh đạt điểm ngoại ngữ dưới trung bình.
Ông Nguyễn Tuấn Hải – nhà sáng lập Eton Grammar School – nhận xét phổ điểm ngoại ngữ trong kỳ thi THPT quốc gia 2016 cho thấy sự thất bại toàn diện của đề án trong những năm qua.
Theo chuyên gia giáo dục này, đề án chỉ tập trung đào tạo tiếng Anh “c.hết”.
“Đó là sự lãng phí t.iền của cấp quốc gia. Nó làm chúng ta lỡ nhịp thời đại trong nhiều năm qua và sẽ tiếp tục lỡ nhịp thời đại trong nhiều năm nữa”, ông Hải nêu quan điểm.
Theo một số chuyên gia giáo dục, mục tiêu quá cao so với thực tế là nguyên nhân khiến đề án hoạt động không hiệu quả.
“Mục tiêu của dự án rất lý tưởng. Nếu thực hiện được, đây sẽ là sự bứt phá ngoạn mục của ngành giáo dục và đem lại hạnh phúc lớn lao cho học sinh, sinh viên nước ta”, GS Nguyễn Lân Dũng khẳng định với Zing.vn.
Đó là sự lãng phí t.iền của cấp quốc gia. Nó làm chúng ta lỡ nhịp thời đại trong nhiều năm qua và sẽ tiếp tục lỡ nhịp thời đại trong nhiều năm nữa.
Ông Nguyễn Tuấn Hải
Tuy nhiên, ông cho rằng với tình trạng giáo viên tiếng Anh vừa thiếu, vừa chưa đạt chuẩn là chủ yếu mà yêu cầu “có đủ năng lực ngoại ngữ sử dụng độc lập, tự tin giao tiếp, học tập làm việc trong môi trường hội nhập, đa ngôn ngữ, đa văn hoá, biến ngoại ngữ thành thế mạnh của người dân Việt Nam” thì quá lãng mạn.
GS Nguyễn Quốc Hùng, nguyên Phó hiệu trưởng ĐH Ngoại ngữ Hà Nội (nay là ĐH Hà Nội), nhận định việc đưa người dân từ trình độ ngoại ngữ còn thấp lên đến mức sử dụng thông thạo, hiệu quả chỉ trong 10 năm là điều không thể.
Có cái nhìn bi quan hơn, TS Dennis Berg, người có kinh nghiệm 20 năm cố vấn giáo dục tại Việt Nam, từng nói với báo Thanh Niên rằng đề án ngoại ngữ 2020 thất bại ngay từ khi công bố do mục tiêu đặt ra không phù hợp thực tế.
Trong báo cáo gửi đại biểu Quốc hội về đề án dạy và học ngoại ngữ hồi tháng 10/2016, Bộ trưởng GD&ĐT Phùng Xuân Nhạ thừa nhận mục tiêu của đề án thiếu thực tế.
Tại phiên chất vấn hôm 16/11/2016, ông Nhạ một lần nữa khẳng định đến năm 2020, nước ta chưa thể thực hiện các mục tiêu đặt ra trong đề án.
6 nhiệm vụ của Đề án dạy và học ngoại ngữ giai đoạn 2016-2020:
- Đến năm học 2020-2021, 100% học sinh lớp 3, 70% học sinh 6 và 60% học sinh lớp 10 được học chương trình mới (10 năm). Năm 2025, tiếng Anh được phổ cập trong trường phổ thông các cấp.
- Đến năm 2020, 60% học sinh trường trung cấp, 100% sinh viên trường cao đẳng và tới năm 2025 có 90% học sinh trường trung cấp đạt trình độ bậc 3 (B1) và có thể sử dụng tiếng Anh làm việc.
- Đến năm 2018-2019, 100% trường đại học triển khai đào tạo chương trình tiếng Anh tăng cường; 100% sinh viên chuyên ngữ tốt nghiệp đạt chuẩn bậc 5.
Năm 2020, 70% sinh viên không chuyên ngữ và đến năm 2025, 100% sinh viên không chuyên ngữ đạt chuẩn đầu ra khi tốt nghiệp (bậc 3).
- Đến năm 2020, 50% người học đạt chuẩn đầu ra. Năm 2025, 100% người học đạt chuẩn đầu ra theo khung năng lực ngoại ngữ 6 bậc dùng cho Việt Nam.
- Đến năm 2020, 40% cán bộ, công chức, viên chức nói chung có trình độ ngoại ngữ bậc 2 và 20% có trình độ bậc 3. Năm 2025, tỷ lệ tương ứng là 60% và 40% .
- Tiếp tục dạy và học các ngoại ngữ khác ngoài tiếng Anh như ngoại ngữ 1 và triển khai thí điểm việc dạy và học ngoại ngữ 2 trong hệ thống giáo dục quốc dân.
Theo Zing
Bộ trưởng GD&ĐT: Đề án ngoại ngữ 9.000 tỷ không đạt mục tiêu
Sáng 16/11, trả lời chất vấn của đại biểu Dương Minh Ánh (Hà Nội), Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ khẳng định Đề án ngoại ngữ đến năm 2020 không đạt được mục tiêu.
Trong phiên chất vấn Quốc hội ngày 16/11, đại biểu Dương Minh Ánh (Hà Nội) chất vấn Bộ trưởng GD&ĐT Phùng Xuân Nhạ về Đề án "dạy và học ngoại ngữ trong hệ thống giáo dục quốc dân, giai đoạn 2008-2020".
"Với nhiều hạn chế và 4 nhóm giải pháp mà Bộ GD&ĐT đã nêu trong báo cáo với Quốc hội, Bộ trưởng có khẳng định với những giải pháp đó, đến năm 2020, dự án sẽ đạt được mục tiêu như mong muốn hay không?", bà Ánh chất vấn.
Nữ đại biểu cũng nêu lên nghịch lý là đòi hỏi trình độ ngoại ngữ đối với học sinh, sinh viên cao hơn nhiều đối với giảng viên, giáo viên.
"Xin hỏi Bộ trưởng, những quy định như vậy có đảm bảo tính logic, yêu cầu về đổi mới giáo dục trong thời kỳ hội nhập hay không?", đại biểu Dương Minh Ánh đặt câu hỏi.
Không đạt mục tiêu
Trả lời chất vấn, Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ khẳng định đến năm 2020, nước ta chưa thể thực hiện các mục tiêu đặt ra trong đề án.
Ông giải thích trước hết, học ngoại ngữ là vấn đề rất lớn, có tính chất lâu dài. Đây là nhiệm vụ phải thực hiện trong thời gian dài, liên quan nhiều nhóm đối tượng khác nhau và cần chi phí lớn.
Ông cho biết trong quá trình xây dựng đề án, Bộ GD&ĐT đã cố gắng đưa ra lộ trình và quyết tâm cao để thực hiện mục tiêu. Tuy nhiên, quá trình triển khai gặp nhiều vấn đề về thời gian, kinh phí, công tác chuẩn bị.
Trước Quốc hội, Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ nhận trách nhiệm về vấn đề này. Ông thừa nhận các đề án cần được xây dựng thiết thực, khả thi, bám sát mục tiêu.
Người đứng đầu ngành giáo dục cho biết Bộ đang rà soát để điều chỉnh, trước hết là cách tiếp cận rồi đến mục tiêu. Đề án 2020 không chịu trách nhiệm đào tạo toàn bộ ngoại ngữ cho tất cả nhóm đối tượng, vì không khả thi. Đề án sẽ tập trung những việc mà từng cá nhân, tổ chức, đơn vị khó làm, mang tính định hướng và dẫn dắt.
Cụ thể, chương trình nội dung phải thống nhất, được biên tập, biên soạn hệ thống, đồng thời tính đến yếu tố hội nhập quốc tế, tránh tình trạng biên soạn theo năng lực giáo viên.
Bộ Giáo dục xem tập trung đào tạo đội ngũ giáo viên là ưu tiên hàng đầu. Vừa qua, Bộ kiểm điểm và nhận thấy khâu chuẩn bị về giáo viên chưa thực sự kỹ, dẫn đến quá trình thực hiện gây khó khăn cho địa phương, đặc biệt các cơ sở giáo dục đào tạo.
Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ trả lời chất vấn Quốc hội sáng 16/11. Ảnh: Tiến Tuấn.
Theo ông Phùng Xuân Nhạ, Bộ GD&ĐT đặt ra vấn đề đào tạo ngoại ngữ suốt đời, không nhất thiết phải cấp bằng. Bộ trưởng cho biết để mọi người đều có quyền và được hưởng thành quả của hội nhập, Bộ tập trung thiết kế những chương trình học, phương thức đào tạo theo hướng trực tuyến.
Người đứng đầu ngành giáo dục nhấn mạnh xã hội hóa phải là tâm điểm để tạo ra động lực chứ không phải trông chờ hoàn toàn vào đề án để đạt mục tiêu.
Từ những phân tích trên, Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ cho biết sẽ trình Thủ tướng phương án điều chỉnh đề án. Bộ nhận trách nhiệm để điều chỉnh và bước đầu của dự án là không phải đến năm 2020, 2035, nước ta sẽ phổ cập, nói được tiếng Anh.
"Kinh nghiệm của Malaysia, đặc biệt của Singapore, từ khi giải phóng, họ đã có nền tảng tương đối tốt. Đến khi đạt được trình độ cả nước nói tiếng Anh trung bình, mất 38 năm chứ không thể ngày một ngày hai. Nhưng nếu không có quyết tâm, không có lộ trình, bước đi, chúng ta khó có thể đạt được mục tiêu và rất lãng phí nguồn lực", ông Nhạ nói.
Nâng trình độ ngoại ngữ của giáo viên
Về nghịch lý giữa trình độ giáo viên và học sinh, ông Phùng Xuân Nhạ khẳng định cần nhìn nhận lại và rút kinh nghiệm, vì muốn chất lượng học sinh cao, yêu cầu với thầy cô phải cao hơn.
"Tư lệnh" ngành giáo dục thông tin tới đây, đối với giảng viên đại học, trong các hội đồng công nhận GS, PGS, TS cũng sẽ tính đến vấn đề này, nguyên tắc chung là phải có trình độ cao hơn mới đủ khả năng đ.ánh giá người khác. Tuy nhiên, hiện nay, nếu đưa ra chuẩn cao, các thầy cô không thể học ngoại ngữ ngay.
Cũng theo ông Nhạ, yêu cầu trình độ tiếng Anh đối với giáo viên khi tuyển vào chắc chắn phải cao. Với nhóm thầy cô, cán bộ còn có điều kiện phát triển, việc áp chuẩn ngoại ngữ phải có lộ trình để nâng cao tính khả thi và tránh tình trạng mua bán chứng chỉ.
Về vấn đề này, Bộ trưởng Giáo dục cho biết sẽ trao đổi với Bộ Nội vụ để phối hợp làm sao cho khả thi, có lộ trình.
Đăng đàn trả lời chất vấn Quốc hội sáng nay, Bộ trưởng GD&ĐT Phùng Xuân Nhạ đề cập 3 nhóm vấn đề.
Đó là thực hiện đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo; đổi mới chương trình, sách giáo khoa phổ thông theo nghị quyết số 88/2014/QH13 của Quốc hội; thực hiện phân luồng cho học sinh cấp phổ thông theo định hướng nghề nghiệp.
Nhóm vấn đề về công tác quản lý chất lượng đào tạo, nhất là chất lượng đào tạo của các trường đại học do địa phương quản lý; giải pháp quản lý chất lượng giáo dục đại học, gắn với quy hoạch, dự báo và sử dụng nguồn nhân lực.
Người đứng đầu ngành giáo dục cũng đề cập việc thực hiện đổi mới phương thức thi và công nhận tốt nghiệp theo hướng gọn nhẹ, hiệu quả, giảm áp lực và tốn kém cho xã hội; giải pháp ổn định việc tổ chức thi tốt nghiệp trung học phổ thông và đại học trong giai đoạn 2016-2020.
Theo Zing
Đề án ngoại ngữ 2020 sẽ tập trung vào tiếng Anh Báo cáo với Quốc hội về thực trạng dạy và học ngoại ngữ trong trường phổ thông theo đề án 2020, Bộ GD&ĐT cho biết còn có hiện tượng lãng phí khi mua sắm trang thiết bị. Đề án dạy và học ngoại ngữ trong trường phổ thông từ năm 2008-2020 (Đề án 2020) có tổng kinh phí 9.378 tỷ đồng, chia làm...
