Mức lương thể hiện vị thế của nhà giáo
Vị thế nhà giáo bên cạnh việc họ được đ.ánh giá, trọng thị như thế nào trong quan niệm của xã hội còn được đ.ánh giá qua: t.iền lương, chế độ đãi ngộ, chế độ làm việc và các yêu cầu khác của xã hội được chế thành luật đối với giáo viên trong tương quan với các ngành nghề khác.
Thạc sĩ Nguyễn Mai Hoa, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh đã có bài phân tích: “Vị thế nhà giáo trong nền giáo dục quốc dân” tại Hội thảo khoa học quốc tế: “Chất lượng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục trong bối cảnh hiện nay: Xu hướng Việt Nam và Thế giới” do Học viện Cán bộ quản lý giáo dục tổ chức vừa qua.
Tại Việt Nam, nhà giáo vẫn giữ vị thế khá cao trong xã hội
Mức lương thể hiện vị thế của nhà giáo
Theo UNESCO, vị thế nhà giáo được hiểu “một mặt là sự trọng thị, biểu hiện ở mức độ đ.ánh giá tầm quan trọng của chức năng giáo dục và năng lực cần để thực hiện chức năng đó của nhà giáo; mặt khác là các điều kiện làm việc, sự đãi ngộ và những lợi ích vật chất khác được quy định cho họ trong tương quan về những nhóm nghề nghiệp khác”.
Vị thế nhà giáo để được củng cố cần đảm bảo thực hiện đồng bộ các yếu tố: Các mục tiêu và chính sách giáo dục, đào tạo nhà giáo, giáo dục bổ sung cho các nhà giáo, việc làm và sự nghiệp, các quyền và nghĩa vụ của nhà giáo, những điều kiện để giảng dạy và học tập có hiệu quả, t.iền lương của nhà giáo, bảo hiểm xã hội.
Nhiều nhà giáo dục cũng có quan niệm tương đồng với UNESCO về vị thế nhà giáo. Họ cho rằng, mức lương và mức thu nhập cũng thường được sử dụng như là chỉ số quan trọng để cung cấp một cái nhìn có thể đo lường được về vị thế nhà giáo so với các ngành nghề khác.
Vị thế nhà giáo có thể kiểm tra thông qua ý kiến xã hội về giáo viên, thông qua các phương tiện tin tức, truyền thông hoặc khảo sát. Vấn đề vị thế nhà giáo cũng có thể được khám phá bằng cách kiểm tra xem giáo viên được trả công thế nào so với các ngành nghề khác, đời sống của họ nằm trong lớp kinh tế nào của xã hội.
Như vậy, vị thế nhà giáo bên cạnh việc họ được đ.ánh giá, trọng thị như thế nào trong quan niệm của xã hội còn được đ.ánh giá qua: t.iền lương, chế độ đãi ngộ, chế độ làm việc và các yêu cầu khác của xã hội được chế thành luật đối với giáo viên trong tương quan với các ngành nghề khác.
Vị thế nhà giáo trên thế giới
Trong bài phân tích của mình, Thạc sĩ Nguyễn Mai Hoa đã dẫn chứng, nghiên cứu Chỉ số vị thế giáo viên toàn cầu được tổ chức phi lợi nhuận Varkey GEMS Foundation, có trụ sở tại United Arab Emirates thực hiện, đã xem xét phản biện từ 1.000 người ở 21 quốc gia tham gia vào các đ.ánh giá quốc tế.
Lý do họ thực hiện nghiên cứu này là vì: “ở nhiều nước, giáo viên không còn giữ được vị thế cao mà họ từng thích… Theo thời gian, sự tôn sư trọng giáo viên này sẽ làm suy yếu việc dạy học, làm suy yếu việc học tập, phá hủy cơ hội học tập cho hàng triệu người và cuối cùng làm suy yếu xã hội trên toàn thế giới “. Do đó, cần có cái nhìn khách quan và toàn diện vấn đề này và có hướng ứng xử trong tương lai.
Cuộc khảo sát bao gồm các câu hỏi về cách giáo viên được tôn trọng so với ngành nghề khác, cho dù cha mẹ có khuyến khích con em mình trở thành giáo viên và bao nhiêu (và làm thế nào) giáo viên được trả t.iền lương phù hợp với vị thế của họ. Từ những phản hồi đó, các tác giả đã phác thảo ra Chỉ số vị thế giáo viên toàn cầu, xếp hạng các quốc gia dựa trên mức độ công khai tôn trọng và đ.ánh giá các giáo viên.
Theo đó, Trung Quốc, Hy Lạp, Thổ Nhĩ Kỳ và Hàn Quốc, theo thứ tự, đứng đầu danh sách những nơi giáo viên được kính trọng nhất. Hoa Kỳ đứng thứ 9 trong số 21 quốc gia. Giáo viên có địa vị xã hội thấp nhất ở Israel, Brazil, Cộng hòa Séc và Ý.
50% số người được hỏi từ Trung Quốc cho biết, họ “có thể” hoặc “chắc chắn” khuyến khích con em mình trở thành một giáo viên.
Ở Hoa Kỳ, tỷ lệ đó chỉ hơn 30%. Chỉ có 8% người Israel nói như vậy. Ở Trung Quốc, mọi người có nhiều khả năng so sánh giáo viên với bác sĩ hơn các ngành nghề khác. Không có quốc gia nào thực hiện so sánh này thường xuyên. Tại Hoa Kỳ , Brazil, Pháp và Thổ Nhĩ Kỳ, giáo viên thường được so sánh nhất với các thủ thư.
Ở Hy Lạp, Ai Cập, Thụy Sĩ và nhiều quốc gia khác, giáo viên được coi là giống như hầu hết các nhân viên xã hội.
Video đang HOT
Ở 21 quốc gia, khoảng 60% người được hỏi nói rằng: giáo viên nên được trả lương theo thành tích của học sinh. Ở Hoa Kỳ, 80% người ủng hộ điều này. Tuy nhiên, nghiên cứu lại chỉ ra rằng, không có sự tương quan cụ thể giữa vị thế nhà giáo và điểm thành tích của học sinh trong bài kiểm tra Chương trình đ.ánh giá sinh viên quốc tế (PISA).
Cuộc khảo sát cũng xem xét mức lương giáo viên trung bình ở các quốc gia được nghiên cứu, được chuyển đổi thành đô la Mỹ. Mức lương cao nhất ở Singapore với 45,755 đô la và thấp nhất ở Ai Cập là 10,604 đô la. Mức lương giáo viên trung bình ở Hoa Kỳ là 44, 917 đô la 1 năm.
Tại Mỹ, dựa trên những đặc điểm chuyên môn hóa, các thanh công cụ của xã hội học, Richard Ingersoll và Elizabeth Merrill đã kiểm tra nghề nghiệp giảng dạy để “xác định và mô tả vị thế của giáo viên” như: mức độ chuyên nghiệp, mức lương so với nghề khác, có hay không mong muốn trở thành giáo viên và động cơ là gì, uy tín và ảnh hưởng xã hội đến đâu.
Họ phát hiện ra rằng, khi các trường tiểu học và trung học hầu như thể hiện một số đặc điểm của một nơi làm việc chuyên nghiệp, giáo viên gần như thiếu hoặc thiếu các đặc điểm chuyên môn chính, cho thấy rằng, giảng dạy tiếp tục được coi là tốt nhất, nhưng là dạng bán chuyên nghiệp. T.iền lương, vị thế của giáo viên rơi vào giữa luật sư và quân đội. Dựa trên mức lương giáo viên, người Mỹ xếp hạng 22 trong số 27 quốc gia được khảo sát ” với giáo viên kiếm được dưới 60% mức lương trung bình cho công nhân có trình độ đại học toàn thời gian”.
Tại Việt Nam, theo Thạc sĩ Nguyễn Mai Hoa, nhà giáo có vị thế đặc biệt trong xã hội. Truyền thống “tôn sư trọng đạo” luôn đề cao vai trò của nhà giáo: “Nhất tự vi sư, bán tự vi sư”, “Không thầy đố mày làm nên”… Hiện nay, nhà giáo vẫn giữ vị thế khá cao trong xã hội tuy chưa có khảo sát nào cụ thể về vấn đề này. Vị thế nhà giáo được xác lập trong Luật Giáo dục (2005).
Vai trò và trách nhiệm của nhà giáo:
Nhà giáo giữ vai trò quyết định trong việc bảo đảm chất lượng giáo dục
Nhà giáo phải không ngừng học tập, rèn luyện nêu gương tốt cho người học.
Nhà nước tổ chức đào tạo, bồi dưỡng nhà giáo; có chính sách sử dụng, đãi ngộ, bảo đảm các điều kiện cần thiết về vật chất và tinh thần để nhà giáo thực hiện vai trò và trách nhiệm của mình; giữ gìn và phát huy truyền thống quý trọng nhà giáo, tôn vinh nghề dạy học.
Nghị quyết số 29 – NQ/TƯ Hội nghị TƯ 8 khóa XI về Đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo cũng dành sự quan tâm đến phát triển đội ngũ nhà giáo, vị thế nhà giáo, coi đây như là 1 trong 8 giải pháp quan trọng để đổi mới căn bản toàn diện giáo dục.
Về quy định lương, chế độ đãi ngộ và lao động, nghề giáo cũng được ưu đãi, hưởng 30 – 70% lương so với một số nghề khác, thâm niên công tác…
Nhà giáo giữ vị thế gì khi người học chỉ cần một máy tính kết nối Internet có thể học với nhiều thầy cô khác nhau, các trường khác nhau ở các quốc gia khác nhau?
Tác động của cách mạng 4.0 đến vị thế nhà giáo tại Việt Nam
Hội nhập quốc tế và Cách mạng công nghiệp 4.0 làm ảnh hưởng tới vị thế nhà giáo trong nền giáo dục quốc dân. Nhiều câu hỏi đặt ra: Nhà giáo giữ vị thế gì khi người học chỉ cần một máy tính kết nối Internet có thể học với nhiều thầy cô khác nhau, các trường khác nhau ở các quốc gia khác nhau? Quan hệ giữa thầy cô và học trò như thế nào? Xã hội quan niệm gì về nhà giáo và ngành giáo dục?
Thạc sĩ Nguyễn Mai Hoa cho rằng, những hành vi phản giáo dục của nhà giáo (bắt học sinh quỳ, không nói chuyện – giảng bài cho học sinh cả năm; đ.ánh học sinh; cho học sinh uống nước giẻ lau bảng…) những cách ứng xử thiếu tôn trọng nhà giáo (bắt nhà giáo quỳ xin lỗi, cắt hợp đồng biến nhà giáo thành người thất nghiệp sau nhiều năm gắn bó…); tiêu cực trong giáo dục (trù dập, nâng điểm thi tại kỳ thi THPT quốc gia…) làm ảnh hưởng không nhỏ đến vị thế, mà cụ thể là đ.ánh giá của xã hội với nghề giáo.
Vậy cần làm gì để nâng cao vị thế xã hội của nhà giáo trong xu hướng đó và trong cuộc cải cách căn bản, toàn diện giáo dục hiện nay của Việt Nam?
Thạc sĩ Nguyễn Mai Hoa cho hay, tại hội nghị thượng đỉnh quốc tế đầu tiên về giáo dục được tổ chức tại thành phố New York vào tháng 3 – 2011, nhiều đại biểu lên tiếng về việc nâng cao vị thế chuyên môn của giáo viên, hợp tác với giáo viên trong cải cách giáo dục để tạo ra kết quả thành công và xây dựng hợp tác giữa các giáo đoàn và lãnh đạo giáo dục để đảm bảo tiến bộ tổng thể. Phái đoàn Canada cho rằng, cần tôn trọng giáo viên và đối xử với họ như các chuyên gia, lắng nghe họ nói là nhân tố quan trọng nhất bảo đảm sự thành công của cải cách giáo dục.
GS Kinh tế tại Đại học Sussex cho hay, có sự khác biệt lớn giữa các quốc gia trong cách giáo viên được công chúng nhận thức. Điều này quyết định ai trở thành giáo viên ở mỗi quốc gia, cách họ được tôn trọng và cách họ được khen thưởng về tài chính. Cuối cùng, điều này ảnh hưởng đến loại công việc họ làm trong việc dạy con cái của chúng ta”.
Với Việt Nam, Thạc sĩ Nguyễn Mai Hoa cho rằng, bên cạnh thực hiện nghiêm túc, triệt để giải pháp thứ 6/8 về Phát triển đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục và đào tạo được Ban Chấp hành TƯ Đảng thông qua, cụ thể hóa tại Nghị quyết số 29, cần tiếp tục nghiên cứu, tham khảo kinh nghiệm quốc tế trong nâng cao vị thế nhà giáo. Cụ thể:
Thực sự coi trọng và quy định thành chế tài về việc giáo viên các cấp được tham gia trực tiếp vào đổi mới giáo dục; Xây dựng triết lý giáo dục cho thời đại ngày nay, trong đó, nhấn mạnh vai trò của nhà giáo và coi họ như một nhân tố quan trọng để thực hiện triết lý này.
Đổi mới nội dung, chương trình, phương pháp dạy học theo hướng phát huy năng lực người học, hướng tới hành vi đạo đức và văn hóa người học trong đó, giáo viên giữ vai trò định hướng.
Giao quyền tự chủ cho nhà trường, cơ sở giáo dục song song với trao quyền tự chủ cho giáo viên trong tổ chức dạy học.
Cải tiến chính sách t.iền lương, t.iền công, chế độ đãi ngộ với nhà giáo, đặc biệt là chế độ bảo hiểm y tế và bảo hiểm xã hội với nghề giáo. Tạo điều kiện làm việc và sinh hoạt cá nhân cho nhà giáo, nhất là nhà giáo vùng nông thôn và các khu vực hẻo lánh.
Xây dựng quy định chuẩn nghề nghiệp, về đạo đức nghề nghiệp và chế tài về xử lý vi phạm, xử lý kỷ luật nhà giáo khi có dấu hiệu vi phạm.
Nhật Hồng (ghi)
Theo Dân trí
Phải đ.ánh giá, trả công xứng đáng với những cống hiến của nhà giáo
Nhà nước và xã hội phải đ.ánh giá đúng và trả công xứng đáng với công sức lao động và những cống hiến của nhà giáo. Phải dựa vào trình độ và hiệu quả công tác của giáo viên, tránh cào bằng. Nếu không, mọi đổi mới, cải cách của nền giáo dục sẽ không thể đi đến đâu.
Đó là ý kiến của nhà giáo Lê Thị Thanh Trà - Vũ Thị Ngọc Dung, trường Đại học Kỹ thuật y tế Hải Dương trong bài viết phân tích "Phát huy vai trò của đội ngũ nhà giáo đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục Việt Nam".
Theo nhà giáo Lê Thị Thanh Trà - Vũ Thị Ngọc Dung đội ngũ nhà giáo nhằm đổi mới căn bản, toàn diện nền giáo dục Việt Nam đòi hỏi phải thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp, trong đó, cần lưu ý những giải pháp cụ thể quan trọng.
Cần có chính sách khuyến khích thực sự đối với đội ngũ nhà giáo thông qua chế độ đãi ngộ xứng đáng.
Xác định đúng đắn vai trò của đội ngũ nhà giáo.
Từ Hội nghị TW 2 khóa VIII, Đảng ta đã chỉ rõ: "Giáo viên là nhân tố quyết định chất lượng giáo dục và được xã hội tôn vinh". Luật Giáo dục năm 2005 cũng khẳng định: "Nhà giáo giữ vai trò quyết định trong việc đảm bảo chất lượng giáo dục. Nhà nước... có chính sách sử dụng, đãi ngộ, bảo đảm các điều kiện cần thiết về vật chất và tinh thần để nhà giáo thực hiện vai trò và trách nhiệm của mình..." (Điều 15). Đây là những quan điểm đúng đắn, nhất quán của Đảng và Nhà nước về giáo dục, đào tạo nhưng rất tiếc, lâu nay chúng ta quán triệt và thực hiện tinh thần này chưa thực sự tốt.
Chúng ta đã nhấn mạnh học sinh, người học là "trung tâm" mà xem nhẹ vế giáo viên, người dạy là "quyết định"... chính vì vậy, cần khẳng định một cách mạnh mẽ và sâu sắc vai trò quyết định của đội ngũ nhà giáo đối với chất lượng giáo dục và đối với việc đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục, đào tạo của nước nhà.
Nếu quan điểm này không được quán triệt sâu sắc để trở thành một nhận thức nhất quán thì không thể đổi mới căn bản, toàn diện nền giáo dục của chúng ta được.
Đội ngũ nhà giáo là căn cứ quan trọng để hoạch định chủ trương, chiến lược giáo dục, đào tạo
"Đổi mới căn bản, toàn diện nền giáo dục Việt Nam theo hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa, xã hội hóa, dân chủ hóa và hội nhập quốc tế...." là sự nghiệp của Đảng, Nhà nước của toàn dân, chứ không phải là công việc của một số ít người, càng không thể chỉ là công việc của các nhà lãnh đạo, quản lý.
Để làm được việc này, cần khuyến khích, huy động và tạo điều kiện để mọi tổ chức, cá nhân tham gia đóng góp, xây dựng. Nhưng hơn ai hết là lực lượng cơ bản trực tiếp quyết định hoạt động trong các nhà trường của hệ thống giáo dục, đội ngũ thầy cô giáo các cấp học, bậc học ở mọi miền đất nước hiểu rõ những thuận lợi và khó khăn của nền giáo dục, những hay, dở của cơ chế, chính sách đối với giáo dục, đào tạo, những điểm mạnh, yếu của học sinh, sinh viên, những bất cập, hạn chế của chương trình, nội dung và phương pháp kiểm tra, đ.ánh giá... Họ hiểu rõ cái gì cần thay đổi, cái gì cần loại bỏ, cái gì cần kế thừa, phát triển.
Không ai hiểu rõ thực tiễn giáo dục, đào tạo Việt Nam bằng chính những nhà sư phạm, những thầy cô giáo dục của chúng ta. Đội ngũ nhà giáo là căn cứ quan trọng để hoạch định chủ trương, chính sách, chiến lược giáo dục, đào tạo.
Đội ngũ nhà giáo là một trong những chủ thể tham gia hoạch định chủ trương, chính sách, đề án, chiến lược đổi mới và chính họ là những chủ thể cơ bản thực thi chiến lược, đề án, chính sách và chủ trương đổi mới ấy... Vì lẽ đó, nền giáo dục cần lắng nghe ý kiến của đội ngũ nhà giáo từ nội dung tổng thể đến từng bộ phận cấu thành, từ xác định mục tiêu, nguyên tắc đến thiết kế nội dung, chương trình của từng bậc học, cấp học...
Tránh cào bằng đối với cống hiến nhà giáo
Cần có chính sách khuyến khích thực sự đối với đội ngũ nhà giáo thông qua chế độ đãi ngộ xứng đáng. Nghề giáo là một nghề đòi hỏi rất cao, không chủ về chuyên môn, nghiệp vụ mà còn về đạo đức, tư cách, sự đầu tư thời gian, công sức. Lao động sư phạm là lao động đặc biệt, vừa là lao động khoa học vừa là lao động nghệ thuật.
Thế nhưng, nhiều năm nay, các nhà giáo phải xoay xở đủ kiểu làm thêm để tăng thu nhập. Do đó, phát huy vai trò của đội ngũ nhà giáo để đổi mới căn bản, toàn diện nền giáo dục Việt Nam đòi hỏi phải thực sự chú trọng giải quyết vấn đề này.
Nhà nước và xã hội phải đ.ánh giá đúng và trả công xứng đáng với công sức lao động và những cống hiến của nhà giáo. Phải dựa vào trình độ và hiệu quả công tác của giáo viên, tránh cào bằng. Nếu không, mọi đổi mới, cải cách của nền giáo dục sẽ không thể đi đến đâu.
Nghề giáo phải có sức hấp dẫn về nhiều mặt để thu hút được nhiều học sinh giỏi vào nghề. Cần phải sửa đổi chính sách về t.iền lương và phụ cấp, bảo đảm để giáo viên dạy ở trường công và gia đình họ có mức sống cao hơn mức sống trung bình trong xã hội.
Cần cải thiện điều kiện làm việc để nhà giáo thực hiện các hoạt động giáo dục một cách chuyên nghiệp. Có như vậy, họ mới có thể có điều kiện để toàn tâm, toàn ý với nghề, chủ động, sáng tạo gắn bó hết mình với công việc.
Phải tạo môi trường dân chủ, công minh
Bản thân ngành giáo dục, cả giáo viên, học sinh, nhà quản lý, nhất là đông đảo giáo viên, nhà giáo bất bình với những tiêu cực của giáo dục nhưng đành bất lực, đành "sống chung với lũ"... Vì vậy, việc đổi mới giáo dục đào tạo không thể gọi là căn bản, toàn diện, nếu không tạo ra, xây dựng nên một cơ chế vận hành, cơ chế quản lý vừa bảo đảm tính thống nhất của hệ thống vừa phát huy cao độ tính tự chủ, tự chịu trách nhiệm của cơ sở, của nhà trường và thực sự phát huy vai trò chủ động, sáng tạo của giáo viên.
Cơ chế ấy phải là môi trường dân chủ, công minh, vừa thúc đẩy sáng tạo, tôn vinh nhân tố tích cực vừa ngăn ngừa tiêu cực và dễ dàng thải loại những giáo viên, học sinh, cơ sở giáo dục, đào tạo, những nhà quản lý yếu kém, hư hỏng.
Vận hành cơ chế ấy, tất nhiên phải là đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục chuyên nghiệp, tận tâm, thạo việc, có năng lực điều hành. Họ phải được đào tạo bài bản, am hiểu khoa học quản lý giáo dục, am hiểu giáo dục, đào tạo, biết dựa vào đội ngũ nhà giáo, biết phát huy vai trò của đội ngũ nhà giáo...
Muốn vậy, cần tuyển chọn, đào tạo, bồi dưỡng, sử dụng những cán bộ quản lý giáo dục là những nhà giáo trưởng thành từ cơ sở, có năng lực, uy tín, am hiểu sâu sắc thực tiễn giáo dục, nhìn xa trông rộng.
Hơn nữa, phải có cơ chế thuận lợi để giáo viên và giảng viên tham gia đ.ánh giá cán bộ quản lý, cán bộ quản lý cấp dưới tham gia đ.ánh giá cán bộ quản lý cấp trên, cơ sở giáo dục tham gia đ.ánh giá cơ quan quản lý nhà nước về giáo dục...
Như vậy, không thể đi đến đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục đào tạo nếu từ đầu và trong toàn bộ quá trình đổi mới không chú ý khai thác, tập hợp, tiếp thu những ý kiến sâu sắc, những đóng góp tâm huyết đầy trách nhiệm của các thầy cô giáo, các nhà sư phạm trong cả nước; và không thể gọi là đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục đào tạo nếu nội dung hoạt động đổi mới, cải cách ấy không thực sự chú trọng phát huy vai trò chủ động, sáng tạo của đội ngũ nhà giáo... Làm được như thế là thực sự khẳng định vai trò quyết định của nhà giáo đối với sự nghiệp trồng người.
Hồng Hạnh ( ghi)
Theo Dân trí
Chính sách cho nhà giáo phải thỏa đáng hơn Chiều 16-1, tại Hà Nội, Chương trình Khoa học giáo dục cấp quốc gia, Bộ Giáo dục-Đào tạo (GD-ĐT) tổ chức tọa đàm khoa học "Nhà giáo và chính sách phát triển đội ngũ nhà giáo trong Luật Giáo dục sửa đổi". GS Đinh Quang Báo phát biểu tại tọa đàm. Ảnh: thanhuytphcm Quan điểm của hầu hết các chuyên gia, nhà khoa...
