Mùa lạnh, không chỉ có bệnh hô hấp

Thời tiết thay đổi dịp cuối năm có thể ảnh hưởng đến nhiều nhóm bệnh khác nhau, phiền toái và nguy hiểm không kém bệnh hô hấp

Bác sĩ (BS) Trương Quang Anh Vũ, Trưởng Phòng Kế hoạch tổng hợp Bệnh viện (BV) Thống Nhất, nhìn nhận người mắc bệnh tim mạch dễ gặp rắc rối khi thời tiết thay đổi.

Giữ ấm toàn thân

Sau cả tuần vừa lo việc nhà vừa chăm sóc đứa cháu bị bệnh, bà Trần Nguyệt H. (61 tuổi; ngụ quận Gò Vấp, TP HCM) khổ sở vì những cơn đau buốt đầu, nhất là những hôm trở lạnh, mua thuốc uống không hết. Thấy mẹ mệt mỏi và than đau đầu dù đã uống thuốc mà không giảm, người con trai đưa đi khám thì mới phát hiện bà bị tăng huyết áp. Nguyên nhân là do những ngày căng thẳng cộng với thời tiết thay đổi thất thường, chưa kể mức huyết áp của bà H. đã hơi cao trước đó.

Theo BS Anh Vũ, nếu như trong mùa hè, nguy cơ đến từ việc sốc nhiệt khi đi nắng lâu hay thay đổi môi trường đột ngột từ trong nhà mát mẻ sang bên ngoài nắng gắt… thì trong mùa lạnh, nguy cơ cũng đến từ sự thay đổi đột ngột nhiệt độ từ ấm áp sang lạnh hoặc nhiễm lạnh do ở ngoài thời tiết lạnh, mưa quá lâu.

“Cơ thể phản ứng với nhiệt độ lạnh bằng cách co mạch để giữ thân nhiệt, dẫn đến tăng huyết áp. Ở người lớn tuổi hoặc có mức huyết áp hơi cao, huyết áp sẽ càng tăng gây mệt mỏi, nhức đầu. Nếu đã thật sự mắc bệnh cao huyết áp hay bệnh động mạch vành mà không kiểm soát tốt, hiện tượng co mạch đột ngột thậm chí có thể dẫn đến nhồi máu cơ tim, đột quỵ” – BS Trương Quang Anh Vũ cảnh báo.

BS Anh Vũ tư vấn để phòng tránh những rắc rối nói trên, người có bệnh cao huyết áp và các bệnh tim mạch khác cần uống thuốc đều đặn theo toa, tái khám định kỳ, nhớ mang theo thuốc những khi đi du lịch, công tác xa… Chú ý giữ ấm trong những ngày trời trở lạnh. Nếu gặp mưa giữa thời tiết lạnh thì nên ở trong nhà hoặc tìm nơi trú mưa nếu lỡ ở ngoài đường.

Người có tuổi hoặc có tiền sử cao huyết áp nên đo huyết áp thường xuyên tại nhà để phát hiện kịp thời những khi huyết áp cao. (Ảnh chỉ có tính minh họa) Ảnh: TẤN THẠNH

Những cơn đau khớp cũng hành hạ nhiều người trong những ngày trời lạnh. Theo BS chuyên khoa II Đỗ Trọng Ánh, Giám đốc BV Chỉnh hình và Phục hồi chức năng TP HCM, thời tiết lạnh thường kích thích phản ứng viêm, khiến những người bị bệnh khớp hay bị “hành” mỗi dịp cuối năm. Thậm chí với những người bệnh quá nặng, ở những nơi thời tiết quá lạnh, BS còn khuyên họ tạm đến nhà người thân ở vùng ấm áp hơn nếu điều kiện cho phép.

Còn ở những nơi thời tiết không quá lạnh, cách tốt nhất là nhanh chóng tái khám nếu bệnh trở nặng để được BS kê toa, hướng dẫn chế độ dinh dưỡng, vận động phù hợp. Cố gắng giữ ấm, không phải chỉ giữ ấm vùng khớp bị đau mà nên giữ ấm toàn thân.

Không nghe nhạc buồn

Nhóm bệnh tâm lý – tâm thần cũng có thể bị ảnh hưởng trong những ngày trời trở lạnh, đặc biệt là ở những nơi có mùa đông rõ ràng hoặc thời tiết ảnh hưởng bởi mưa bão. BS chuyên khoa II Trần Minh Khuyên, chuyên khoa tâm thần kinh Phòng khám Bệnh viện ĐH Y Dược 1, khuyên những người sẵn có các bất ổn về tinh thần, đặc biệt là nhóm bệnh trầm cảm, nên hết sức lưu tâm khi thấy mình đột nhiên trầm xuống, hay lo âu hơn… trong những ngày thời tiết u ám. Nên đi khám sớm nếu cảm thấy mình khó kiểm soát sự lo âu, hồi hộp, cảm xúc trầm buồn hoặc có xu hướng dễ nghĩ quẩn.

Việc ít đi ra ngoài tập thể dục, gặp gỡ mọi người hơn trong những ngày mưa gió, ảnh hưởng bão… cũng có thể tác động đến tinh thần. Các BS khuyên mọi người, đặc biệt là người lớn tuổi, sức khỏe yếu, nên có thay đổi phù hợp trong những thói quen hằng ngày. Ví dụ buổi sáng tập thể dục có thể muộn hơn một chút trong những ngày cuối năm (do mặt trời lên trễ và thời tiết còn lạnh), không tập quá sớm sẽ dễ bị nhiễm lạnh, có thể không ra công viên mà chỉ tập tại nhà nếu hôm nào cơ thể không thật sự khỏe.

“Khi không tiện ra ngoài thì hãy tự tìm cách thư giãn tại nhà. Đơn giản nhất là tập thể dục, vừa tốt cho tinh thần vừa tốt cho thể chất. Thể dục giúp cơ thể khỏe mạnh hơn để chống chọi với các bệnh thực thể, đồng thời cũng giúp tăng tiết các hormone có lợi cho tinh thần. Có thể kết hợp việc tập luyện với nghe nhạc sôi động một chút, tránh làm tinh thần ảnh hưởng bởi những bài nhạc buồn” – BS Trần Minh Khuyên khuyến cáo.

Nên tắm nước nóng trong những ngày lạnh và tắm theo nguyên tắc làm ướt người từ từ, từ chân dần lên đầu chứ không được dội nước thẳng lên đầu khi bắt đầu tắm. Lau khô người và mặc đủ ấm trước khi bước ra khỏi nhà tắm, hạn chế tắm đêm vì rất dễ bị đột quỵ.