Một buổi cá lóc nướng trui
Thấy ăn cá lóc nướng trui ngoài đồng, ngoài vườn, bên cạnh đìa cá, rồi thấy cả trên bàn ăn trịnh trọng của những dịp giỗ quảy, đám tiệc.
Ăn trưa, ăn chiều, rồi tối tối nhậu cũng thấy cá lóc nướng trui. Mọi thứ tự nhiên như cách món ăn này xuất hiện và đến với đời sống con người.
Đó là một buổi chiều ở U Minh Hạ – tàn buổi tát đìa, cân đong đo đếm phần giữ lại, phần biếu cảm ơn người phụ tát xong, ông chủ nhà nhét tiền cho đứa con nhỏ, biểu rủ con chó bơi xuồng đi mua mấy chai đế. Phần ông bắt vài con cá lóc mập nhất trong đám vừa tát lên từ đìa.
Ông vót đầu mấy nhánh tre, tiện tay quơ một đống bùn non, để sẵn. Bà vợ đang vui vì cá được mùa, biết mình phải làm gì, nhanh tay rút trong đống rơm cao quá đầu những tụm khô nhất, chất lên thành một đống nhỏ, chỗ các ông tát đìa đang lưng trần, hút thuốc nghỉ ngơi. Mấy con cá lóc để nguyên, không cần đụng tới cái vảy, được chia hai phần. Phần đập đầu được đắp trọn thân bằng bùn. Phần còn sống thì xiên cây tre qua mình. Con cá nào cũng nằm thẳng thớm, đợi tới phần được phục vụ.
Giữ mình thẳng thớm như vầy thì cá mới chín đều.
Lửa bật, đống rơm tí tách, từng con cá được cho chui vào, có nóng cũng không oằn mình cong lại được, vì đã có đất, có tre giữ thẳng (chỉ có cách giữ mình thẳng thớm như vầy thì cá mới được chín đều trong lửa rơm). Chừng chục phút, lửa lên có ngọn, thì có thể nghe mùi. Cũng chẳng biết phân biệt rõ là mùi gì: Đất bùn? Rơm cháy? Vảy cá lóc cháy sém?…
Mùi theo khói làm dậy chim chóc trong vườn. Bà vợ nhanh tay ôm thêm tụm rơm, lửa càng cháy to, càng nhét thêm rơm, mùi càng bay lên dữ dội. Con chó chạy quanh, rồi thè lưỡi, đồng cảm đứng nhìn thằng nhỏ, bà vợ và đám đàn ông cũng đang nóng lòng nhìn đống rơm cháy. Rơm vẫn được thêm vào, bất chấp có tiếng nỉ non: Được chưa ta? Nghe thơm lắm rồi…
Hai chục phút, lại là con chó, sủa báo tiếng lách tách của đám lửa đã nhỏ dần, đám rơm sụp xuống. Thằng nhỏ sốt ruột bỏ con chó, xịch lên ngồi gần đống rơm còn nóng. Lần này thì bà vợ không thêm rơm nữa mà trải hai ba tấm lá chuối ra. Người tháo vát nhất trong nhóm đàn ông tát đìa nhanh nhẹn thay chủ nhà, tản hết đống tro rơm, lòi ra mấy con cá lóc đen chẳng khác gì tro tàn. Lại là hai phần. Những con cá lóc trong bùn thân vẫn trắng trẻo, lợi thế là giữ được hết phần nước ngọt. Những con được xiên qua cây tre thì không khác cục than đước, có được lợi thế của mùi vảy, da cháy xém.
Tất cả được banh ra, bỏ hết da vảy – chỉ giữ lại phần trắng muốt, rất sâu bên trong. Một số ông sành ăn, giành phần xử lý, lấy dao khẩy phần vảy cháy của những con cá xiên thanh tre, để lộ phần da cá màu xam xám, để hưởng trọn cái mùi cháy sém khi cho vào miệng. Chủ nhà giơ cao ly rượu mào đầu.
Miếng cá nướng kiểu nào thì thịt cũng dai như thịt gà, ngọt lịm, thơm như giữ hết được cả mùi rơm rạ, mùi bùn đất trong đó… Chén muối ớt còn hột muối, còn xác ớt (hình như được đâm vội vàng) đã có ở đó. Tất cả cùng lúc, nhưng chậm rãi hưởng cái phần ngọt thơm của một ngày công sức tát cạn một cái đìa.
Video đang HOT
Miếng cá lóc nướng trui thịt dai như thịt gà, thơm mùi rơm rạ, chấm muối ớt còn lác đác hột thì ngon đến già vẫn nhớ.
Cũng như cá lóc đồng, đìa ở rừng U Minh Hạ, ở Cà Mau nhiều vô số kể, mỗi nhà có khi vài cái. Mùa mưa, cá từ nhỏ được trời đất nuôi trong đìa nước đầy. Đến mùa hạn, nước cạn dần là vụ tát đìa bắt đầu. Cứ luân phiên, vòng quanh các nhà trong xóm. Có khi kéo dài mấy tháng, ông chủ nhà của đìa này sẽ trở thành thợ phụ cho buổi tát đìa của nhà khác. Không biết bao nhiêu đời người, đi qua bao nhiêu mùa tát đìa, không biết từ lúc nào, người ta quây quần với nhau, quan tâm nhau như những gia đình lớn…
Rời buổi tát đìa, chui vô vườn, vô ruộng, lại thấy có những “tập quán cá lóc nướng trui” khác, mấy ông đánh lẻ – giữa buổi làm đồng, hai ông hàng xóm ngồi lại, cũng cá lóc trui trong rơm, banh ra trên tàu lá chuối, cũng muối ớt, cũng xị rượu… Ăn và uống để lấy sức… ngủ, chiều còn làm việc tiếp. Các bà vợ cũng không biết từ lúc nào nhanh ý, biến cá lóc nướng trui thành món ăn dụ ông chồng nhậu tại mâm cơm nhà, đỡ la cà nhậu nhà hàng xóm.
Cá lóc nướng trui chấm muối ớt, sau này có chấm mắm me, mắm nêm, có kèm rau sống, bánh tráng… Ăn với cơm cũng ngon, ăn như mồi để uống rượu cũng được, sao cũng thấy hợp. Đàn ông, dân nhậu thấy ngon, đàn bà hay trẻ nhỏ cũng thấy quyến rũ. Hình như cái cốt món ăn nó dễ dãi, nên dễ tiếp nhận tất cả mọi thứ đến với mình.
Nói về thứ ăn kèm của cá lóc nướng trui, cũng theo tinh thần “gì cũng được”, miễn sao đó là sản vật cùng ở ruộng đồng. Có đọt cây gì trong vườn nhà: chùm ruột, lụa, đọt xoài non, cóc… là hái xuống gói thịt cá lóc, thậm chí là hái trái xoài non ăn kèm cũng được, thêm chút chua càng đậm vị.
Các thứ ăn kèm của cá lóc nướng trui cũng theo tinh thần “gì cũng được”, ai thấy ăn sao ngon thì cứ ăn vậy.
Không nghe ai nói là phải ăn vầy mới đúng, ăn kiểu kia là sai, ai thấy ăn sao ngon thì cứ ăn vậy, người ta vui vẻ đón nhận tất cả những cách khác của cá lóc nướng trui: có cá lóc nướng than, cá lóc nướng vỏ dừa khô, cá lóc quay… Tiện sao làm vậy, có sao ăn vậy. Đúng tinh thần nương theo trời đất, tự nhiên, không cầu kỳ. Thấy ăn cá lóc nướng trui ngoài đồng, ngoài vườn, bên cạnh đìa cá, rồi thấy cả trên bàn ăn trịnh trọng của những dịp giỗ quảy, đám tiệc. Ăn trưa, ăn chiều, rồi tối tối nhậu cũng thấy cá lóc nướng trui. Mọi thứ tự nhiên như cách món ăn này xuất hiện và đến với đời sống con người.
Cá lóc nướng trui là món từ đồng ruộng U Minh, hay từ một xứ nào đó? Người nói thế này người nói thế kia, nhưng không ai truy xuất tới cùng, bởi điều đó hình như không quá quan trọng nữa. Có một điều chắc chắn quan trọng hơn: nghe mùi và ăn cá lóc nướng trui, thì như được gặp chính cái cởi mở, tự nhiên của những con người miền sông nước, tự nhiên.
Lấy vợ, sẽ lấy ai làm món cá lóc nướng trui ngon như mẹ nấu
Mới chuẩn bị về quê mà chưa gì mẹ đã gọi lên hỏi "thực đơn" cho ngày mai "cá lóc nướng trui nhé con?". Dạ, cá lóc nướng trui... Cái món ăn mà tôi đã nhủ, chỉ lấy ai làm được món ăn ấy ngon như mẹ!
Cá lóc nướng trui là những buổi chiều tát cá ngoài đồng rồi cùng nhau chất rơm đốt
Cá lóc nướng trui của nhà văn Sơn Nam, hay của nhiều ông già Nam Bộ, là những buổi chiều tát cá ngoài đồng rồi cùng nhau chất rơm đốt.
Còn với tôi, cái mùi cháy khen khét, cái hơi bếp than ấm hửng, cái quạt phất phơ của mẹ là những dấu hiệu báo cho tôi biết bữa nay được ăn món khoái khẩu.
Cá lóc nướng trui dễ làm kinh khủng!. Con cá có cần phải mần vảy gì đâu, chỉ cần dùng một que tre dài xuyên qua, đặt lên bếp than nướng, thế là xong.
Ấy vậy mà sao đi hoài, đi nhiều nơi rồi vẫn chưa thấy đâu làm ngon như mẹ. Hay tại vì chưa ở đâu mà cái mùa cá nướng nó thơm như thế, cứ ngào ngạt trong không gian buổi chiều tà, mặt trời sắp lặn và gió trở nên vi vu, hiền hòa hơn bao giờ hết!
Đến bây giờ, đôi khi ngửi thấy mùi khói xa quê, tôi vẫn ứa nước miếng vì nhớ cái mùi khen khét mà nồng nàn quá đỗi!
Cái mùi cháy khen khét báo cho tôi biết bữa nay được ăn món khoái khẩu: cá lóc nướng trui
Thường trong lúc nướng cá, mẹ sẽ bảo tôi sắp rau sống ra dĩa. Tôi thì chỉ biết làm có thế.
Đứng xếp tía tô này, diếp cá này, rau quế này (nói chung là tất cả các loại rau thơm), xà lách này, rồi gọt một trái dưa leo. Cứ vậy, tôi dọn tất cả ra mâm, thêm chén bún và một xấp bánh tráng lúc nào cũng có sẵn trong nhà, một ít bông điên điển mùa nước nổi.
Hồi ấy mẹ rất bận bịu, nên nhà tôi thường hay ăn một món duy nhất. Nhưng màu xanh của các loại rau, màu tím của những lá tía tô và sắc vàng rực rỡ của mấy bông điên điển tạo hình một mâm cơm "rực rỡ". Ai bảo nhà tôi ăn uống đơn giản nhỉ?
Khi mẹ nướng gần xong thì ba xuất hiện. Ba sẽ ngồi vào vị trí của mẹ. Và mẹ đi pha nước chấm. Đây chính là khâu quan trọng nhất, mà mẹ tôi thì cứ làm thoăn thoắt đến nỗi ba hay đùa: "Chả biết mẹ có bỏ bùa mê gì cho cha con mình không!".
Mẹ lấy một ít me khô, rồi đổ vào một tí nước ấm, lấy muỗng dầm dầm nó ra. Rồi mới đổ nước mắm ngon, thêm tí đường vào... Tỉ lệ như thế nào thì chắc chỉ có mẹ với ông Táo biết!
Những thớ thịt trắng phau, nhìn vào đã thấy cồn cào
Pha xong nước mắm me thì cá cũng chín. Mẹ cầm cây dao gạt bớt lớp khét bên ngoài đi để lại lớp da bên trong vàng sậm trông rất bắt mắt.
Mẹ lật ngửa con cá, cầm dao rạch một đường chính xác rồi banh con cá ra. Ôi! Những sớ thịt trắng phau, mắt vừa nhìn bụng đã thấy cồn cào. Ở giữa, bộ mật của con cá bị vỡ ra nhuộm một lớp vàng vàng, bộ ruột chỗ đó là dành cho ba nhâm nhi với tí rượu.
Và như thế, ba người quây quần... "xử" một con cá! Còn tôi thường được mẹ gắp cho cái gò má! Chỗ thịt ngon mà tôi thường không gỡ lớp da ra, để vậy cho có một chút vị đắng nhưng bùi và dư hậu thật là thanh tao.
Cầm một miếng bánh tráng, bỏ vào đó đủ loại rau, ít bún và một miếng cá trắng, khéo léo cuốn lại, chấm vào chén nước mắm me giờ đã được dầm thêm một trái ớt! Có cảm giác mình đang đưa hết những tinh túy từ vạn vật vào cái miệng rất nhạy với món ngon này.
Đôi khi ngửi thấy mùi khói xa quê, tôi vẫn ứa nước miếng vì nhớ cái mùi khen khét mà nồng nàn quá đỗi!
Nhiều nhà văn, nhà nghiên cứu cho rằng ẩm thực là nét đặc trưng văn hóa, rằng thói ăn có thể đánh giá cả một con người hay gì gì nhiêu khê lắm.
Còn với tôi, đơn giản, ẩm thực trước hết là phương tiện để mình tận hưởng cái ngon, cái đẹp của cuộc sống này. Thứ đến, trong từng hoàn cảnh cụ thể mà nó sẽ có vai trò nhắc nhớ những điều (đã từng) kỳ diệu.
Như cái món cá lóc nướng trui này đây, mỗi khi nghe trong gió cái mùi gì tương tự mùi khen khét mà nồng nàn của góc nhà xưa ấy, tôi lại nhớ đến cảnh ba con người xúm lại... "xử" một con cá và tôi nhớ, nhớ một cái gì đó lớn hơn rất nhiều so với một món ăn ngon...
Hữu Phan
Chân nguyên quà bánh đất phương Nam Chất lượng của tô bánh canh thời ấy thật tuyệt vời: ngọt đậm với chút béo thơm của nhúm thịt nạc cá đồng giao hòa cùng nước cốt bột gạo lúa mùa và đong đưa cùng mùi thơm nồng nàn của hành hương với nước mắm cá đồng lẫn tiêu sọ giã thì còn gì hấp dẫn bằng! Không tinh tế, cầu kỳ...











Tiêu điểm
Tin đang nóng
Tin mới nhất

Một số cách nấu canh chua cá hú chuẩn vị miền Tây cực thơm ngon, bổ dưỡng cho cả nhà

Cách làm món vịt nấu chao ngon chuẩn vị tại nhà

3 món ăn đặc trưng trong tiết Xuân phân vừa giúp cơ thể khỏe mạnh lại mang ý nghĩa bình an, may mắn

3 món ăn dễ nấu từ loại rau có tác dụng dưỡng gan, kháng khuẩn và làm chắc xương: Đừng bỏ lỡ trong tháng 3 này

Đây mới là cách làm thịt heo bọc sả chiên ngon độc lạ tại nhà

Cách làm lòng heo chiên giòn đậm vị, thơm nức mũi

Đầu mùa xoài gợi ý bạn một số cách làm xoài dầm ngon ai ăn cũng mê

Hướng dẫn cách làm kim chi cải thảo thơm ngon tại nhà

Một số cách làm nước sốt chấm xoài chua cay, ngon miệng

Đây mới là cách làm xoài lắc giòn ngon dễ làm, ăn lạ miệng

Bật mí bí kíp muối dưa cải chua ngọt thơm ngon, chống ngán

5 mẹo làm kem tươi mịn màng, không bị dăm đá
Có thể bạn quan tâm

Báo động tội phạm ma túy gen Z: Những 'hot girl' lao vực thẳm tù tội
Pháp luật
07:37:19 21/03/2025
Vụ chuyển nhầm 71 triệu đồng: Khách có được đăng thông tin tài xế lên mạng?
Tin nổi bật
07:28:16 21/03/2025
Anh sẽ không triển khai quân đội ở Ukraine nếu không có sự hỗ trợ của Mỹ
Thế giới
07:25:11 21/03/2025
Sao Việt 21/3: Tuấn Hưng bị vợ giận dỗi, Lệ Quyên khoe eo nhỏ xíu
Sao việt
07:01:05 21/03/2025
Những chặng đường bụi bặm - Tập 9: Bố Nguyên để lại một ngăn tủ bí mật
Phim việt
06:54:58 21/03/2025
"Với thực lực của Hoà Minzy, đi thi Đạp Gió tại Trung Quốc chắc còn thảm hơn Suni Hạ Linh"
Nhạc việt
06:50:40 21/03/2025
G-Dragon "sượng trân" trong lần đầu sánh đôi mỹ nữ kém 12 tuổi, 1 tiết lộ 18+ gây chú ý
Nhạc quốc tế
06:45:08 21/03/2025
Nam diễn viên ở rể như ông hoàng có tiết lộ gây bất ngờ về chuyện cho vợ 10 tỷ tiền tiêu vặt mỗi tháng
Sao châu á
06:41:07 21/03/2025
Ăn gì, kiêng gì trong những ngày 'đèn đỏ'?
Sức khỏe
06:39:33 21/03/2025
Phim Hoa ngữ hay đến nỗi view tăng 400% chỉ sau 1 ngày, nữ chính vừa đẹp vừa sang đến từng khung hình
Phim châu á
06:08:59 21/03/2025