Mê máy tính, internet: Thói quen hay nghiện?

“Nghiện” không chỉ giới hạn ở máy tính mà còn là hành vi sử dụng quá mức các thiết bị điện tử khác như điện thoại di động và máy tính bảng.

Ảnh minh họa

Nghiện máy tính, internet là gì?

Sử dụng máy tính hoặc internet một cách có kiểm soát có lợi theo nhiều cách. Tuy nhiên, sẽ trở thành nghiện khi một người bị mất kiểm soát và bắt đầu sử dụng chúng mọi lúc để chơi game, lướt mạng xã hội hoặc những việc không cần thiết khác.

Nghiện máy tính rất phổ biến ở trẻ nhỏ và trẻ em. Một nghiên cứu nói rằng cứ bốn trẻ em thì có một trẻ nghiện như vậy.

Các dạng nghiện máy tính, internet

Có một số dạng nghiện máy tính/internet (CIA), các hình thức phổ biến bao gồm:

Nghiện “tình dục mạng”: Dành quá nhiều thời gian cho các trang web khiêu dâm.

Nghiện mối quan hệ trực tuyến: Bị lôi cuốn quá nhiều vào việc tìm kiếm và duy trì các mối quan hệ ảo khiến một người thường quên chăm sóc cho gia đình hoặc người thân ngoài đời thực.

Cưỡng bách: Dành quá nhiều thời gian cho game, cờ bạc, các trang web mua sắm và đấu giá.

Tìm kiếm thông tin cưỡng bách: Tìm kiếm kiến thức trên mạng thực sự là một thói quen tốt. Nhưng đôi khi thói quen này trở thành nỗi ám ảnh cho người dùng. Nó ảnh hưởng đến năng suất làm việc và cũng dẫn đến ít gắn bó với người thân.

Nghiện game: Còn được gọi là nghiện máy tính ngoại tuyến (offline). Mọi người (đặc biệt là trẻ em) dễ mắc loại nghiện này. Họ dành nhiều thời gian để chơi game, do đó cản trở việc học tập và sức khỏe của họ.

Các nguyên nhân gây nghiện máy tính, internet

Không có lý do cụ thể nào gây ra CIA. Các nhà nghiên cứu tin rằng sự kết hợp của nhiều yếu tố gây ra loại nghiện này. Các yếu tố phổ biến bao gồm:

Rối loạn tâm thần: Trong một nghiên cứu, CIA được phát hiện có liên quan chặt chẽ với các rối loạn tâm thần như thiếu tự tôn, ám ảnh sợ xã hội, lo âu, trầm cảm và rối loạn tâm trạng.

Biến dạng cấu trúc và hóa học trong não: Trong một nghiên cứu về hình ảnh thần kinh của bệnh nhân CIA, người ta thấy rằng vùng não liên quan đến việc ra quyết định, trí nhớ, ưu tiên nhiệm vụ, cảm xúc, sự đồng cảm, kiểm soát xung lực và các chức năng nhận thức khác đã bị giảm chất xám và giảm độ dày vỏ não. Nói tóm lại, những người bị CIA thường thấy sử dụng internet rất dễ chịu. Vì vậy, bất cứ khi nào họ được say sưa trên máy tính hoặc internet, não của họ sẽ tiết ra dopamine (một loại hormon hạnh phúc). Chẳng mấy chốc, họ bị lệ thuộc vào hormon hạnh phúc dẫn đến nghiện này.

Nhầm lẫn giữa thói quen và nghiện?

Hầu hết trong số họ nghi ngờ liệu mình đang có thói quen duyệt internet hay là đang nghiện nó. Có một ranh giới rất mong manh giữa hai thứ. Sử dụng máy tính/internet là thói quen khi bạn sử dụng chúng trong một thời gian giới hạn chỉ cho một số mục đích có ý nghĩa. Sẽ là nghiện khi bạn ưu tiên sử dụng nó cao hơn tất cả các nhiệm vụ khác, các thành viên gia đình và các công việc chính thức. Khi nghiện, bạn cảm thấy mình đang sai khi sử dụng chúng quá mức và chúng cũng ảnh hưởng đến cuộc sống cá nhân và xã hội của bạn nhưng bạn vẫn không thể dừng lại.

Lưu ý: Nếu bạn muốn tìm hiểu xem mình có thói quen hay bị nghiện máy tính/internet, hãy để máy tính hoặc điện thoại di động sang một bên trong nửa giờ và tập trung vào các công việc khác. Nếu bạn lại quay lại với chúng ngay sau một thời gian ngắn, thì bạn đang hoặc đã bị nghiện hoặc nghiện. Nếu không, bạn đang ở phía an toàn.

Triệu chứng của nghiện máy tính, internet

Các triệu chứng phổ biến của CIA bao gồm:

- Tâm trạng thất thường

- Không thể giới hạn thời gian lên mạng

- Cực kỳ lo lắng về những gì xảy ra trên mạng khi bạn không lên mạng.

- Xa lánh xã hội

- Trầm cảm và lo âu

- Giảm tập trung vào việc học tập hoặc những nhiệm vụ chính thức.

- Rất hài lòng khi sử dụng máy tính hoặc internet

- Cô lập

- Chán nản với công việc thường ngày

- Mất khả năng ưu tiên các nhiệm vụ

- Mất cảm giác về thời gian

Triệu chứng thực thể bao gồm:

- Đau đầu

- Đau lưng

- Mất ngủ

- Đau cổ hoặc vai

- Béo phì hoặc giảm cân

- Suy dinh dưỡng

- Vệ sinh kém

Các yếu tố nguy cơ của nghiện máy tính, internet

Những người bị tăng nguy cơ CIA đa phần là người cô đơn, căng thẳng hoặc lo âu. Danh sách này cũng bao gồm những người mắc chứng ám ảnh sợ xã hội hoặc gặp khó khăn trong việc tạo các mối quan hệ. Những người này có xu hướng tìm cách trốn thoát trên internet và bị nghiện.

Các biến chứng của nghiện máy tính, internet

Sử dụng máy tính/internet quá nhiều có thể dẫn đến các biến chứng như:

Rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD)

Các vấn đề về mối quan hệ, học tập và nghề nghiệp

Rối loạn trầm cảm

Hành vi tâm thần

Các chứng nghiện khác như lạm dụng ma túy hoặc nghiện rượu

Cách ly xã hội

Chẩn đoán nghiện máy tính, internet

Chẩn đoán CIA vẫn là một vấn đề gây tranh cãi. Nhiều nhà nghiên cứu tin rằng nghiện chỉ liên quan đến các chất vật lý (ma túy, rượu) được đưa vào cơ thể. Tuy nhiên, nhiều người tin rằng có một mô hình hành vi được định nghĩa là nghiện. Ngoài ra, chưa có bộ tiêu chí nào được đặt ra cho CIA theo thang điểm của Sổ tay chẩn đoán và thống kê các rối loạn tâm thần vì nó chưa được coi là một bệnh tâm lý. Tuy nhiên, các trường hợp gia tăng trong thập kỷ gần đây cho thấy trong tương lai nó có thể được gọi là rối loạn kiểm soát xung lực hợp pháp. Vì CIA thường đi kèm với các rối loạn tâm thần khác như lo âu, trầm cảm hoặc rối loạn ăn uống, các yếu tố này được đo lường trên thang điểm và chỉ sau khi đánh giá đúng kết quả lâm sàng, thói quen, hành vi và thảo luận với các chuyên gia, CIA mới được kết luận.

Điều trị nghiện máy tính, internet

Nếu các chuyên gia y tế tìm thấy một loạt các triệu chứng CIA ở một người, họ chủ yếu tập trung vào điều trị các tình trạng bệnh tiềm ẩn như lo âu hoặc ADHD đã khiến người đó bị tình trạng nghiện này.

Các phương pháp điều trị phổ biến bao gồm:

Thuốc: Như thuốc chống lo âu và chống trầm cảm.

Điều trị tâm lý: Như liệu pháp nghệ thuật, thay đổi hành vi, trị liệu gia đình hoặc trị liệu giải trí.

Làm thế nào để giúp một người bị nghiện máy tính/internet

Tiếp cận và cho họ biết sự quan tâm và và hỗ trợ của bạn. Nói chuyện về vấn đề của họ. Lôi kéo họ vào các hoạt động khác như nấu ăn, làm vườn, các công việc xã hội hoặc nghệ thuật. Làm cho họ cảm thấy được hiểu. Trị liệu thú cưng (lôi cuốn họ vào việc chăm sóc thú cưng). Tiếp cận với cộng đồng địa phương hoặc các nhóm hỗ trợ.

Câu hỏi thường gặp

1. Nghiện Internet có phải là một rối loạn tâm thần không? Nghiện Internet/máy tính chưa được coi là một rối loạn tâm thần do một số tranh cãi, nhưng nó được coi là một dạng bệnh tâm thần do các triệu chứng tâm lý như lo âu, trầm cảm và ADHD.

2. Có phải mọi người đều nghiện Internet? Dân số thế giới là khoảng 7,2 tỷ người. Các nghiên cứu chỉ ra rằng trong tổng dân số, có khoảng 8.2% nghiện máy tính hoặc internet, khoảng 590 triệu người.