Mập mờ gói 30 nghìn tỷ: Ngân hàng có sai phạm?

Nói về sự mập mờ trong việc phổ biến quy định gói 30 nghìn tỷ cho người dân, theo một luật sư, về mặt pháp lý ngân hàng có thể thoái thác trách nhiệm, nhưng về mặt đạo đức kinh doanh, ngân hàng đã có sai phạm…

Mập mờ gói 30 nghìn tỷ: Về mặt đạo đức kinh doanh, ngân hàng đã có sai phạm

Gói tín dụng 30.000 tỷ đồng sẽ chính thức dừng vào 1/6/2016 – đúng 36 tháng sau khi được triển khai nhằm hỗ trợ thị trường bất động sản và giúp người thu nhập thấp có cơ hội tiếp cận nhà giá rẻ. Theo đó, ưu đãi lớn nhất là lãi suất bằng một nửa mức vay thương mại thông thường cũng kết thúc theo. Các khoản giải ngân diễn ra sau ngày gói 30.000 tỷ “chốt sổ” cũng phải chịu mức lãi suất mới.

Quy định về giải ngân và cách tính lãi suất của gói 30.000 tỷ đã được Ngân hàng Nhà nước khẳng định có từ khi ra đời gói này. Vậy tại sao khi áp dụng vào thực tế, người mua nhà lại không hề hay biết, thậm chí có sự hiểu nhầm lớn đến như vậy?

Trao đổi trên báo Trí thức trẻ, theo Luật sư Trần Minh Hải, Giám đốc điều hành công ty luật Basico, tất cả do chính sách thiếu minh bạch rõ ràng từ nội dung cho đến khâu phổ biến áp dụng và thực tế triển khai. Nếu xem xét Thông tư 11/2013/TT-NHNN của Ngân hàng Nhà nước, thì hầu hết các nội dung liên quan đến thời hạn, đối tượng, mức cho vay, chính sách lãi vay đều khiến người ta liên tưởng đến thời hạn rất dài đến cả chục năm (mốc chung về thời hạn thường là tới năm 2023).

Tuy nhiên, tất cả sự dài hạn đó bị một nội dung nho nhỏ tại khoản 1, Điều 2 của Thông tư này khống chế. Quy định này đề cập “Việc giải ngân cho vay hỗ trợ nhà ở của ngân hàng đối với khách hàng từ nguồn tái cấp vốn của Ngân hàng Nhà nước kết thúc khi Ngân hàng Nhà nước giải ngân hết số tiền tái cấp vốn nhưng tối đa là 36 tháng kể từ ngày Thông tư này có hiệu lực”.

Nội dung chính sách như vậy, thì khâu phổ biến chính sách cần sự rõ ràng, nhưng thực tế đã không được triển khai như vậy. Cũng chính từ đó mà ngân hàng, chủ đầu tư và người mua nhà đến với nhau vì chính sách nhưng mỗi bên có một mức độ am hiểu khác nhau, mục đích khác nhau. Đến khi thời hạn tới thì các bên, nhất là người mua nhà mới có được nhận thức toàn diện về chính sách. Lúc này họ mới đối mặt tới những vấn đề trở ngại tới từ chính sách mà trước đây họ không hình dung, không được phổ biến kỹ càng và vốn bị những khuếch trương của những điểm ưu việt trong chính sách cho vay che lấp.

Luật sư Hải cho biết, về mặt pháp lý, rất khó có thể quy kết hay đòi hỏi trách nhiệm từ phía ngân hàng. Các ngân hàng khi thực hiện hoạt động cho vay theo gói tín dụng này đều hiểu rõ mọi nội dung, điều kiện thực hiện chính sách. Ngân hàng sẽ đưa sự hiểu biết này vào các mẫu hợp đồng tín dụng, cam kết nhằm bảo đảm về phần họ sẽ thực hiện đúng các chính sách theo Thông tư 11.

Trên thực tế, hiện tượng nhân viên ngân hàng bị áp lực về chỉ tiêu, doanh số dẫn tới bỏ qua những điều cần hướng dẫn minh bạch cho khách hàng về trong trường hợp này hoàn toàn có thể xảy ra. Về mặt pháp lý ngân hàng có thể thoái thác trách nhiệm, nhưng về mặt đạo đức kinh doanh, ngân hàng đã có sai phạm. Tuy nhiên, có thể coi đây là hậu quả tất yếu xuất phát từ nguyên nhân chính sách pháp luật đã không lường trước vấn đề cần điều chỉnh hợp lý cũng như việc phổ biến thiếu rõ ràng.

Về mặt pháp lý ngân hàng có thể thoái thác trách nhiệm, nhưng về mặt đạo đức kinh doanh, ngân hàng đã có sai phạm trong việc mập mờ hướng dẫn người dân về gói 30 nghìn tỷ. (Ảnh minh họa).

Sẽ &’trảm’ ngân hàng làm sai

Thông tin trên báo Chất lượng Việt Nam, trao đổi với báo chí ngày 11/3 mới đây, ông Nguyễn Tiến Đông – Vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành kinh tế (NHNN) cam kết xử lý nghiêm các ngân hàng làm sai, không đúng chủ trương của Chính phủ, NHNN trong việc thực hiện gói 30.000 tỷ đồng.

Thời hạn giải ngân gói 30.000 tỷ đồng sắp kết thúc, các khoản tiền giải ngân sau ngày 1/6/2016 sẽ phải chịu lãi suất thương mại theo thỏa thuận giữa ngân hàng và khách hàng. Tuy nhiên, trước đó rất nhiều nhà băng không ghi rõ thời điểm kết thúc gói ưu đãi trên trong các hợp đồng tín dụng của mình với khách hàng. Thậm chí, nhiều ngân hàng còn đưa vào trong hợp đồng điều khoản rất mập mờ như ghi “áp dụng không vượt quá thời điểm 1/6/2031″ để người dân nghĩ rằng đã vay là được hưởng lãi suất ưu đãi đến tận năm 2031.

Thừa nhận tình trạng trên, ông Nguyễn Tiến Đông cho biết sẽ kiểm tra lại và xử lý. Vị này cung cho biết thêm, trong Thông tư số 11/2013/TT-NHNN về quy định cho vay hỗ trợ nhà ở theo chỉ đạo của Chính phủ đã nêu rõ: NHNN thực hiện giải ngân khoản cho vay tái cấp vốn khoảng 30.000 tỷ đồng đối với các ngân hàng trên cơ sở dư nợ cho vay của ngân hàng đối với khách hàng, nhưng tối đa không quá 36 tháng kể từ ngày thông tư có hiệu lực thi hành (vào ngày 1/6/2013).

“Chúng tôi cũng đã yêu cầu các ngân hàng phải ghi rõ thời điểm kết thúc giải ngân là 1/6/2016, đồng thời giải thích trên một số phương tiện truyền thông trong suốt quá trình triển khai chính sách. Ngân hàng nào cố tình mập mờ, làm sai thì NHNN sẽ cho kiểm tra lại và nếu phát hiện có vi phạm, sai phạm thì ngân hàng đó phải chịu trách nhiệm”, Vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành kinh tế nói.

Như vậy, riêng về việc này, nhiều ngân hàng đã không làm đúng theo chỉ đạo của NHNN.

Thế nhưng, đó chỉ là vấn đề hậu kiểm, còn ngay lúc này đây, không ít người dân đã dính “bẫy” bởi đã trót thì phải theo. Theo tiến độ một số dự án, nếu vẫn còn vài trăm triệu đóng cho các đợt mua nhà tiếp theo sau ngày 1/6/2016 thì khả năng chịu mức lãi suất thương mại thỏa thuận như trong hợp đồng trước đó có thể cao chót vót, có khi lên tới 12 – 13%/năm. Với mức lãi suất này, người thu nhập thấp có cố cũng không kham nổi.

Thừa nhận việc này nhưng ông Nguyễn Tiến Đông cũng cho biết, áp lực về lãi suất cao sau ngày 1/6 sẽ không nhiều bởi 6 tháng trước các ngân hàng mới giải ngân được 11.000 tỷ đồng, nhưng đến thời điểm hiện tại con số giải ngân lên tới hơn 20.000 tỷ đồng trên tổng số 28.884 tỷ đồng cam kết cho vay. Tốc độ giải ngân càng về cuối càng nhanh và từ nay đến 1/6/2016, gói 30.000 tỷ đồng sẽ đạt được mục tiêu đặt ra. Điều này có nghĩa là gói 30.000 tỷ sẽ chấm dứt đúng thời điểm “cạn” tiền chứ không phải vấn đề về thời gian.

Vị này đồng thời cũng trấn an thêm, NHNN sẽ yêu cầu các NHTM báo cáo tất cả các hợp đồng tín dụng, biểu mẫu… đã ký kết với khách hàng. Sau khi kiểm tra, NHTM nào mập mờ, đưa ra điều khoản không rõ ràng sẽ xử lý nghiêm và công khai trước dư luận.

Theo_Đời Sống Pháp Luật