Mặn mòi sứa biển

Về quê thấy mấy o ở các làng chài ven biển bày mấy rổ sứa bán đầu chợ. Mua mười ngàn đến cả tảng sứa to cả thân và chân sứa. Mang lên phố, chia cho cả mấy nhà hàng xóm.

Lâu rồi mới ăn lại món biển mà lại là món sứa tươi thiệt mặn mòi. Mà cái món sứa này cứ cuối Xuân đầu Hè là xuất hiện nhiều ở chợ từ quê đến phố. Đó là một thứ quà của biển trong những ngày trời bắt đầu chuyển tiết từ mát mẻ sang nắng nóng nực. Trời càng nóng nực ăn sứa càng thấy ngon. Bởi cứ có cảm giác ăn sứa vào sẽ mát dạ, mát gan …

Lại nhớ thuở ấu thơ, cứ đến mùa này, mấy đứa bạn chăn trâu của tôi thả trâu ở những cánh đồng ven biển khi cỏ còn đang tươi tốt sau một mùa mưa dài. Đến chiều, cả bọn rủ nhau ra tắm biển rồi lượm những con sứa to bằng cái mâm nhỏ trôi dạt vào ven bờ, chở trên lưng trâu mang về nhà làm thức ăn cho bữa ăn tối…

Làm món này thật đơn giản. Sứa đem về rửa sạch, xát lá ổi vào cho miếng sứa co lại, dai hơn. Sau đó lại rửa qua miếng sứa thêm một lần nữa bằng nước ấm. Thái nhỏ thành những lát sứa cho vừa miệng ăn là xong xuôi. Tất nhiên, ăn sứa phải có các món phụ là rau sống và nước chấm. Rau sống kẹp ăn với sứa là các loại rau xanh vẫn thường dùng ăn sống trong vườn như xà lách, tần ô, diếp cá; nhưng trong dĩa rau nếu không có hai thứ là chuối chát và rau thơm và mấy lát vả nữa thì xem như chưa đủ vị. Nước chấm sứa phải là ruốc mà ngon nhất là loại ruốc chà của biển quê. Ruốc có thể hấp, hoặc để sống, thêm tỏi, ớt tươi…

Và thế là, vị mặn mòi của biển, vị cay của ớt, vị chát chầm của vả, của chuối xanh cộng với hương thơm nồng nàn của rau thơm, rau húng. Cái ngon của món sứa chính là sự kết hợp khéo léo này để cho vị của con sứa bớt mặn, bớt tanh nồng, để mâm cơm dù nghèo nhưng mẹ già vẫn luôn tay bên nồi cơm nghi ngút khói…

Ngoài món sứa ăn tươi sống, những người sành ăn ở Huế còn chế biến món gỏi sứa. Sứa được cắt nhỏ ra như chiếc đũa, sau đó cắt chỉ chuối chát, dứa chín cùng đậu phụng rang chín, giã dập. Công đoạn cuối cùng là rưới nước ruốc hoặc nước lèo lên. Món gỏi sứa là ăn lâu ớn, có thể làm ăn chơi trong những ngày nóng bức mùa Hè…

Mấy năm gần đây thì ở các siêu thị đã có bán sứa được sấy khô. Sứa khô cũng được chế biến thành các món nộm hay cả món bún sứa. Tuy nhiên, sứa khi đã sấy khô thì cũng đã bay mất vị mặn mòi, tanh nồng của biển khơi nên ăn không thấy đậm đà như sứa của lũ trẻ quê thuở trước…

Cứ mỗi khi mùa Hè về, một người đã quen với món sứa chấm ruốc tươi như tôi phải ăn dăm bảy lần mới thấy thỏa thuê. Mà bữa ni xuống mấy chợ ở Huế tìm mỏi mắt cũng không thấy ai bán sứa cả. Thôi thì cứ hẹn cuối tuần về làng, chạy ra chợ quê mua sứa, rồi mua thêm mấy món rau sống quê nhà lên phố. Cái món ăn quê nhà gần gũi đó không thể bỏ được…