Lý do khiến “thành trì” chống Covid-19 của Đài Loan bị chọc thủng
Sau khi kiểm soát tốt các làn sóng Covid-19 ban đầu, Đài Loan hiện phải đối mặt với đợt bùng dịch nghiêm trọng nhất từ trước đến nay.
Số ca mắc Covid-19 ở Đài Loan bắt đầu tăng vọt khoảng 1 tuần trở lại đây (Ảnh: Bloomberg).
Chỉ hơn một tuần trước, Đài Loan vẫn được coi là một hình mẫu kiểm soát tốt và hiệu quả dịch Covid-19 mà không cần đến những biện pháp như phong tỏa quy mô lớn. Chiến dịch ứng phó của Đài Loan hiệu quả đến mức không cần làm nhiều xét nghiệm và gần như không tiêm phòng.
Tuy vậy, Đài Loan bị cho là đã sai lầm khi đưa ra quyết định hôm 15/4 về việc rút ngắn thời gian cách ly đối với phi hành đoàn từ 14 ngày xuống còn 3 ngày. Không lâu sau quyết định đó, hai phi công của hãng hàng không China Airlines được xác nhận mắc Covid-19. Đến tháng 5, hàng chục phi công và tiếp viên của hãng này và người thân của họ cũng như nhân viên khách sạn được xác định dương tính với SARS-CoV-2 trong khi việc truy vết vô cùng phức tạp.
Chỉ trong vòng vài ngày, Đài Loan ghi nhận hơn 1.000 ca mắc, một con số tuy nhỏ so với các điểm nóng trên thế giới, nhưng là một con số kinh hoàng với người dân hòn đảo này bởi Đài Loan cũng chỉ ghi nhận chừng ấy ca mắc trong suốt các đợt bùng phát trước. Từ chỗ không có ca nhiễm trong thời gian dài, hiện mỗi ngày Đài Loan ghi nhận số ca mắc mới ở mức 3 con số. Điều này cho thấy, dịch có thể đã âm thầm lây lan ở hòn đảo này trong nhiều tháng.
“Nếu họ ghi nhận 300 ca, thì trong cộng đồng có thể đã có 3.000 ca, chỉ là họ chưa phát hiện ra. Vì vậy, Đài Loan nên có áp dụng chính sách phong tỏa nghiêm ngặt, chặt đứt chuỗi lây lan, tiếp đến là triển khai tiêm chủng nhanh nhất có thể”, Gregory Poland, chuyên gia virus học, giám đốc Tổ chức Nghiên cứu Vắc xin Mayo, cho biết.
Xét nghiệm hạn chế
Tăng cường xét nghiệm có thể giúp Đài Loan tránh phong tỏa (Ảnh: AFP).
Video đang HOT
Con đường nhiều khả năng nhất khiến Covid-19 chọc thủng tường phòng thủ Covid-19 của Đài Loan chính là khách sạn Novotel gần sân bay Đào Viên, một trong những sân bay vận tải lớn nhất thế giới.
Khi phi hành đoàn của China Airlines được cách ly tại một khu vực của Novotel, khu vực khác của khách sạn này vẫn mở cửa và lại hút khách nhờ những chương trình khuyến mại. Hơn 30 ca Covid-19 ghi nhận gần đây ở Đài Loan liên quan đến hãng hàng không và khách sạn này, nhưng giới y tế ở đây vẫn chưa xác định được chuỗi lây nhiễm rõ ràng.
Đó chính là một trong những vấn đề cốt yếu của Đài Loan: Xét nghiệm Covid-19 không thường xuyên – một chiến lược mà Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Đài Loan từng biện minh rằng xét nghiệm hàng loạt làm tăng nguy cơ dương tính giả và lãng phí nguồn lực y tế. Theo số liệu, tỷ lệ xét nghiệm Covid-19 ở Đài Loan ngày 16/5 là 0,18 xét nghiệm trên 1.000 dân, tỷ lệ này thấp hơn nhiều so với Singapore là 13,1 xét nghiệm trên 1.000 dân.
Xét nghiệm có ý nghĩa quan trọng bởi nó là cách duy nhất để xác định nguồn lây và mức độ lây nhiễm của virus. Tiến sĩ Gigi Gronvall của Trường Y tế Cộng đồng (Mỹ), cho rằng tăng cường xét nghiệm là bước quan trọng cần thực hiện nếu muốn tránh kịch bản phong tỏa.
Chương trình tiêm chủng tụt hậu
Một nhân viên y tế Đài Loan được tiêm chủng vắc xin AstraZeneca hồi tháng 4 (Ảnh: Reuters).
Đến nay, Đài Loan mới chỉ tiếp nhận 300.000 liều vắc xin AstraZeneca. Chính quyền hòn đảo đã ký hợp đồng mua 20 triệu liều vắc xin của AstraZeneca và Moderna, nhưng phần lớn trong số này vẫn chưa được chuyển giao.
Giống như ở nhiều nơi khác đã kiểm soát được chuỗi lây lan trong cộng đồng, chương trình tiêm chủng của Đài Loan đang tụt hậu so với ở các nước châu Âu và Bắc Mỹ.
Tính đến hôm 17/5, mới chỉ có 0,9% trong số 23,5 triệu dân của Đài Loan được tiêm chủng mũi đầu tiên, một tỷ lệ tương đối thấp so với 14,5% của Trung Quốc đại lục, hơn 30% của Anh.
Đây là lỗ hổng lớn có thể khiến Đài Loan rơi vào chu kỳ mở cửa – đóng cửa như của Hong Kong, Singapore hay một số nước trong khu vực. Giới chức Đài Loan đã yêu cầu đóng cửa trường học, hạn chế tiếp xúc xã hội, khuyến khích người dân làm việc ở nhà thay vì áp lệnh phong tỏa. Lệnh phong tỏa sẽ áp dụng khi số ca mắc mới trung bình mỗi ngày trên 100 ca trong 14 ngày liên tiếp và một nửa số ca không rõ nguồn lây.
Một đại diện của Đài Loan tại Mỹ cho biết, hòn đảo này sẽ tiếp nhận 5 triệu liều vắc xin của Moderna vào khoảng giữa năm nay, trong khi AstraZeneca sẽ bàn giao lô vắc xin thứ hai vào khoảng giữa tháng 6.
Từ giờ đến khi đó, giới chức Đài Loan hy vọng các biện pháp như hạn chế tiếp xúc, yêu cầu đeo khẩu trang có thể giúp hòn đảo ngăn dịch bùng phát mạnh.
Đài Loan lỡ thời cơ vàng tiêm chủng Covid-19
Covid-19 lắng dịu ở Đài Loan trong thời gian dài nhờ chiến lược kiểm soát thành công, nhưng hòn đảo không tận dụng thời cơ để thúc đẩy tiêm vaccine.
Đài Loan đang đối diện một đợt bùng phát dịch mới, khi ghi nhận 719 ca lây nhiễm cộng đồng trong ba ngày qua. Tình hình trở nên đáng báo động khi hòn đảo phát hiện 333 ca nhiễm mới chỉ riêng ngày 17/5, mức tăng hàng ngày cao nhất kể từ khi dịch bùng phát đến nay.
Giới chức y tế đã nâng cảnh báo ở thành phố Đài Bắc và Tân Đài Bắc lên mức ba trên thang 4 cấp độ, đồng nghĩa người dân phải đeo khẩu trang khi ra ngoài, nếu không sẽ bị phạt t.iền đến trên 500 USD. Các hoạt động tụ tập ngoài trời trên 10 người hoặc trong nhà quá 5 người bị cấm, với mức phạt lên tới gần 11.000 USD. Quán bar, câu lạc bộ đêm, phòng gym, thư viện cùng các địa điểm giải trí khác đã đóng cửa kể từ ngày 14/5.
Nhân viên y tế phun khử trùng một con phố ở thành phố Đài Bắc, Đài Loan, hôm 16/5. Ảnh: VCG.
Đợt bùng phát mới nhất đang đặt ra những thách thức đối với nỗ lực chống dịch của Đài Loan, vốn được coi như một hình mẫu của thế giới. Mặt khác, theo giới chuyên gia, hòn đảo phải đứng trước nguy cơ như hiện nay một phần lớn bắt nguồn từ việc họ đã không thể tận dụng thời cơ vàng khi virus "ngủ yên" để thúc đẩy một chương trình tiêm chủng hiệu quả.
Cựu lãnh đạo cơ quan y tế Đài Loan Yang Chih-liang cho biết chiến lược chống dịch của hòn đảo chủ yếu tập trung vào việc ngăn chặn. "Nhưng cách tiếp cận này có lỗ hổng và một chiến dịch tiêm chủng toàn diện chính là thứ sẽ giúp lấp đầy lỗ hổng đó", ông nói.
Đài Loan, với dân số 23,5 triệu người, đặt mua 10 triệu liều vaccine AstraZeneca, trong đó 300.000 liều đầu tiên đã cập bến hồi tháng ba và tháng 4. Họ cũng ký hợp đồng mua 5 triệu liều vaccine từ Moderna nhưng dự kiến đến cuối tháng 6 mới có thể nhận những lô đầu tiên.
4 triệu liều khác được phân phối cho Đài Loan thông qua sáng kiến Covax của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), chương trình nhằm đảm bảo quyền tiếp cận vaccine Covid-19 công bằng và bình đẳng trên toàn cầu.
Dù vậy, tính đến ngày 17/5, mới chỉ có 194.678 người dân trên hòn đảo được tiêm vaccine AstraZeneca, theo Trung tâm Chỉ huy Dịch tễ Đài Loan.
Thành công của Đài Loan trong việc ngăn chặn đại dịch đã tạo ra tâm lý chủ quan, khiến nhiều người nghĩ rằng họ không cần thiết phải tiêm vaccine. Sau khi chứng kiến dịch bùng phát trở lại, không ít người đã đổ xô tới các trung tâm tiêm chủng. Tuy nhiên, theo giới chuyên gia y tế, ngay cả như vậy thì tỷ lệ tiêm vaccine của Đài Loan vẫn còn quá thấp nếu so với các quốc gia và vùng lãnh thổ khác.
"Đài Loan đã thành công trong nỗ lực kiểm soát đại dịch, vậy nên nhiều người nghĩ họ không cần tiêm vaccine vì họ đang được an toàn", Lee Bing-ying, bác sĩ nhi, thành viên Hiệp hội Bệnh truyền nhiễm Nhi khoa Đài Loan, nhận xét.
Lee cho biết một số người tin rằng không cần thiết phải tiêm chủng cho phần lớn dân cư để đạt được miễn dịch cộng đồng. "Nhưng để có miễn dịch cộng đồng, chắc chắn hơn 70% dân số phải được tiêm vaccine", ông nhấn mạnh, thêm rằng nếu không thể tăng tỷ lệ tiêm chủng, Đài Loan vẫn sẽ đối diện nguy cơ bị virus tấn công, dù các biện pháp ngăn chặn thành công như thế nào.
Theo Lee, những lo ngại về tác dụng phụ của vaccine AstraZeneca, như hiện tượng hình thành các cục m.áu đông, là một trong những lý do khiến người dân Đài Loan lưỡng lự tiêm chủng.
Song dù người dân chấp nhận và mong muốn tiêm chủng, số lượng ít ỏi vaccine AstraZeneca đang có sẵn ở Đài Loan chắc chắn sẽ không đủ đáp ứng nếu các lô mới không đến đúng hạn, Su Ih-jen, cựu lãnh đạo Trung tâm Kiểm soát và Ngăn ngừa Dịch bệnh của hòn đảo, lưu ý.
Vaccine mới dự kiến sớm cập bến hòn đảo, bên cạnh lô đầu tiên của Moderna sẽ đến vào tháng tới. Tuần trước, lãnh đạo Đài Loan Thái Anh Văn cho hay những loại vaccine được hòn đảo tự phát triển cũng sắp được tung ra, dự kiến vào cuối tháng 7.
Trong lúc đó, mối lo về việc hệ thống bệnh viện của Đài Loan không thể ứng phó với số ca nhiễm tăng đột biến ngày càng lớn dần, khi các phòng chăm sóc đặc biệt ở thành phố Đài Bắc và Tân Đài Bắc đang nhanh chóng được lấp đầy.
Sự bấp bênh trong nỗ lực kiểm soát Covid-19 của Đài Loan cũng là những gì đang diễn ra ở nhiều nơi khác tại châu Á, từ Nhật Bản, Thái Lan đến Hàn Quốc. Những thành quả chống dịch đạt được đều sẽ nhanh chóng bị xóa bỏ bởi một đợt sóng thần Covid-19 khác ngay khi chính phủ và người dân lơ là, nới lỏng các biện pháp hạn chế. Đặc điểm chung giữa các quốc gia, vùng lãnh thổ này là họ đều có một chiến dịch tiêm chủng chậm chạp, theo bình luận viên Eryk Bagshaw và Chris Barrett từ báo Sydney Morning Herald.
"Sự tương phản càng được thể hiện rõ hơn khi so sánh với cách tiếp cận của Mỹ và Anh. Phản ứng ban đầu của các nước này là tệ hại, nhưng theo sau đó là một chiến dịch tiêm chủng tích cực đã giúp họ mở cửa trở lại nền kinh tế, đồng thời duy trì nó", Bagshaw và Barrett đ.ánh giá.
Malaysia ghi nhận số ca nhiễm trong ngày ở mức cao nhất trong hơn 3 tháng qua Ngày 13/5, Bộ Y tế Malaysia thông báo nước này ghi nhận thêm 4.855 ca nhiễm mới virus SARS-CoV-2 gây bệnh COVID-19 trong 24 giờ qua - mức cao nhất kể từ ngày 31/1, nâng tổng số ca bệnh ở nước này lên 458.077 ca. Nhân viên y tế lấy mẫu xét nghiệm COVID-19 tại bang Selangor, Malaysia. Ảnh: THX/TTXVN Mức tăng mới...