Trung Đông lại ‘căng như dây đàn’, Mỹ lo xung đột ở Gaza lan sang Lebanon
Xung đột Israel- Lebanon, một khi bùng nổ bạo liệt, có nguy cơ kéo Mỹ vào tình huống phức tạp hơn. Đây là điều mà chính quyền của Tổng thống Joe Biden rất muốn tránh.
Khi cuộc chiến kéo dài gần một năm của Israel ở Dải Gaza vẫn tiếp diễn, các quan chức Mỹ ngày càng lo ngại rằng những hành động thù địch có thể sớm lan sang Lebanon, nơi hàng nghìn máy nhắn tin và máy bộ đàm đã phát nổ đồng loạt trong 2 ngày liên tiếp khiến ít nhất 37 người thiệ.t mạn.g và gần 3.000 người bị thương.
Trong số những người thiệ.t mạn.g có 25 thành viên của phong trào Hezbollah do Iran hậu thuẫn. Nhóm này đã đổ lỗi cho Israel đứng sau loạt vụ nổ trên khắp Lebanon, đồng thời thừa nhận rằng họ đã phải chịu một đòn “chưa từng có” trong cuộc tấ.n côn.g được thực hiện thông qua các thiết bị liên lạc.
Thủ lĩnh Hezbollah Hassan Nasrallah hôm 19/9 cho biết, các cuộc tấ.n côn.g bằng máy nhắn tin và bộ đàm nhằm vào các thành viên của nhóm ở Lebanon và Syria đã vượt qua “mọi lằn ranh đỏ”, đồng thời tuyên bố sẽ trả đũa và không nao núng trong cuộc chiến chống lại Israel để ủng hộ người Palestine ở Gaza.
Về phía Israel, Bộ trưởng Quốc phòng nước này là ông Yoav Gallant đã tuyên bố bắt đầu một “giai đoạn mới” của cuộc chiến, chuyển trọng tâm sang mặt trận phía Bắc nơi giáp với Lebanon, đồng thời cho biết các hành động quân sự của Israel chống lại Hezbollah “sẽ tiếp tục”.
Đám tang của các thành viên Hezbollah thiệ.t mạn.g trong các vụ nổ thiết bị liên lạc. Ảnh: NY Times
Khói và lửa bốc lên từ một cuộc tấ.n côn.g của Israel vào ngôi làng Mahmoudiyeh ở biên giới phía Nam Lebanon, giáp với phía Bắc Israel, ngày 19/9/2024. Ảnh: Getty Images
Trong bối cảnh này, một quan chức cấp cao của Bộ Ngoại giao Mỹ bày tỏ lo ngại khả năng cuộc chiến ở Gaza sẽ mở rộng sang Lebanon. “Các cuộc tấ.n côn.g bằng máy nhắn tin thực sự đáng lo ngại”, vị quan chức Mỹ cho biết trong một cuộc phỏng vấn với Đài TRT World (Thổ Nhĩ Kỳ) công bố hôm 19/9.
“Chúng tôi lo ngại về khả năng xung đột ở Gaza sẽ lan sang Lebanon. Không ai muốn thấy bạo lực lan rộng hơn nữa. Mỹ đang hợp tác với tất cả các bên để ngăn chặn tình hình leo thang hơn nữa”, vị quan chức này nói thêm.
Xung đột Israel-Lebanon, một khi bùng nổ bạo liệt, có nguy cơ kéo Mỹ vào một tình huống phức tạp hơn, mà chính quyền của Tổng thống Joe Biden rất muốn tránh. Vị quan chức này làm rõ rằng Mỹ không hề biết trước về các cuộc tấ.n côn.g bằng thiết bị không dây ở Lebanon.
Video đang HOT
Thông điệp từ Washington là Mỹ không muốn xung đột lan rộng khắp Trung Đông ngay cả khi họ vẫn duy trì sự hiện diện quân sự mạnh mẽ trong khu vực, với khoảng 40.000 quân, ít nhất 12 tàu chiến và 4 phi đội máy bay phản lực chiến đấu của Không quân Mỹ sẵn sàng hành động trong trường hợp khẩn cấp.
“Chúng tôi tin tưởng vào khả năng mà chúng tôi có ở đó ngay bây giờ để bảo vệ lực lượng của mình và chúng tôi cũng có thể bảo vệ Israel nếu cần”, người phát ngôn Lầu Năm Góc Sabrina Singh cho biết hôm 19/9.
Người dân Lebanon xem TV chiếu bài phát biểu của Thủ lĩnh Hezbollah Hassan Nasrallah ngày 19/9/2024. Ảnh: NY Times
Tiếng gầm rú của máy bay chiến đấu Israel xé toạc bầu trời Beirut khi ông Nasrallah bắt đầu phát biểu. Ảnh: NY Times
Nói với Đài TRT World, vị quan chức Bộ Ngoại giao Mỹ giải thích thêm về “sự cân bằng ngoại giao tinh tế” mà Mỹ đang cố gắng duy trì: “Mặc dù chúng tôi ủng hộ quyền tự vệ của Israel, nhưng hiện tại chúng tôi đang tập trung vào việc ngăn chặn tình hình leo thang thành một cuộc xung đột lớn hơn”.
Vị quan chức Mỹ ám chỉ đến sự tham gia kín đáo của Washington vào các hoạt động ngoại giao để hạ nhiệt tình hình đang diễn ra. “Mặc dù tôi không thể tiết lộ mọi chi tiết về các nỗ lực ngoại giao của mình, nhưng chúng tôi đang đối thoại với các đối tác và đồng minh, tìm cách xoa dịu căng thẳng”, vị quan chức này nói.
Mỗi ngày trôi qua, viễn cảnh về một cuộc chiến tranh khu vực rộng lớn hơn dường như càng trở nên thực tế. “Rõ ràng Hezbollah đã phải chịu một đòn giáng mạnh từ các vụ nổ thiết bị. Điều này làm dấy lên lo ngại về phản ứng tiềm tàng của họ”, vị quan chức Mỹ nói.
Đề phòng xung đột mở rộng, hãng hàng không Delta Airlines đã đình chỉ các chuyến bay giữa New York và Tel Aviv cho đến ngày 31/12, với lý do “xung đột đang diễn ra trong khu vực”.
Trong khi đó, hàng chục nghìn người ở cả hai bên biên giới Israel-Lebanon đã buộc phải rời bỏ nhà cửa, với sự không chắc chắn về thời điểm hoặc liệu họ có thể trở về an toàn hay không. Đối với những người ở lại, cuộc sống hàng ngày đã trở thành cuộc đấu tranh sinh tồn, với mối đ.e dọ.a liên tục từ các cuộc không kích và hỏa tiễn.
Khi nỗi lo về một cuộc chiến tranh toàn diện leo thang, khả năng chịu đựng bạo lực của khu vực vẫn còn là dấu hỏi.
“Không ai được hưởng lợi khi cuộc xung đột này leo thang hơn nữa. Mối lo ngại là căng thẳng đang diễn ra có thể gây ra hậu quả không chỉ đối với Hezbollah và Israel”, vị quan chức Mỹ nói với TRT World.
Vụ nổ máy nhắn tin, bộ đàm: Israel đi từ 'chiến tranh tâm lý' đến 'chiến tranh lớn'?
Học giả ở Beirut nhấn mạnh, loạt vụ nổ máy nhắn tin, bộ đàm ở Liban có thể là "mồi nhử" để dụ Hezbollah vào một cuộc "chiến tranh lớn".
Một xe máy bị hư hại sau loạt vụ nổ bộ đàm ở Baalbek, Liban ngày 18/9/2024. Ảnh: THX/TTXVN
Hàng chục người thiệ.t mạn.g và gần 3.500 người bị thương trong loạt vụ nổ máy nhắn tin, bộ đàm và các thiết bị điện tử khác vào ngày 17 và 18/9, nhằm vào phong trào Hezbollah. Đài Sputnik đã phỏng vấn một học giả ở Beirut chính xác thì điều gì đã xảy ra và sẽ xảy ra tiếp theo.
Sau loạt vụ tấ.n côn.g phá hoại làm rung chuyển Liban, nhà lãnh đạo Hezbollah Hassan Nasrallah đã mô tả đây là "hành động khủn.g b.ố, một vụ thả.m sá.t, diệt chủng" của Israel và là một "lời tuyên chiến" sẽ đối mặt với "chỉ có sự trừng phạt."
"Chúng ta biết đối phương có ưu thế về công nghệ, đặc biệt được Mỹ và phương Tây hỗ trợ. Chúng ta sẽ trông vào Thánh chiến, sự tiêu hao. Chúng ta đã giành chiến thắng nhiều lần trước đây", ông Nasrallah nói trong bài phát biểu trên truyền hình hôm 19/9. Ông nói rằng kẻ thù đã cố gắng "phá hủy cơ cấu chỉ huy của Hezbollah và làm tổn thương các thủ lĩnh của tổ chức này cũng như gây hỗn loạn trong tổ chức của chúng ta" nhưng không thành công.
Ông Nasrallah cảnh báo rằng "mặt trận Liban sẽ không dừng lại cho đến khi hành động của Israel gây hấn ở Gaza kết thúc". Người Israel sẽ "không thể trở về" nhà của họ ở miền bắc Israel chừng nào cuộc xâm lược ở Gaza vẫn tiếp tục, Nasrallah nói, đáp lại bình luận của Thủ tướng Netanyahu trước đó một ngày rằng Tel Avia sẽ "đưa cư dân phía bắc" trở về ngôi nhà an toàn của họ.
Ngoại trừ cố vấn của ông Netanyahu, người đã có ám chỉ về trách nhiệm của Israel đối với vụ tấ.n côn.g phá hoại hàng loạt, giới chức Israel đã không công khai phủ nhận hay xác nhận sự liên quan đến vụ việc, trong khi truyền thông Israel và Mỹ dẫn lời các quan chức giấu tên hé lộ nhiều chi tiết về kế hoạch đằng sau các cuộc tấ.n côn.g.
Người đứng đầu Lầu Năm Góc, Bộ trưởng Quốc phòng Lloyd Austin đã bày tỏ lo ngại riêng rằng Israel có thể tiến hành một cuộc xâm lược trên bộ vào miền nam Liban. Nhưng ngày 19/9, các nguồn tin nói với Jerusalem Post rằng Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) không có kế hoạch cho bất kỳ hoạt động mới lớn nào, chứ đừng nói đến một chiến dịch trên bộ.
Lính dù Israel trong một chiến dịch ở Dải Gaza. Ảnh: Sputnik
"Chiến tranh tâm lý"
"Thiệt hại rất nặng nề. Chúng tôi không chỉ nói về thiệt hại vật chất", nhà quan sát và nghiên cứu chính trị Yeghia Tashjian làm việc tại Beirut nói với Sputnik, so sánh sự hỗn loạn xảy ra sau các vụ nổ phối hợp hôm 17/9 với bầu không khí sau vụ nổ cảng Beirut ngày 4/8/2020.
Ông Tashjian, một điều phối viên các vấn đề quốc tế và khu vực tại Viện Chính sách công và Các vấn đề quốc tế của Đại học Beirut Issam Fares của Mỹ, nhấn mạnh, các cuộc tấ.n côn.g bằng máy nhắn tin cấu thành hành động "khủn.g b.ố tâm lý và chiến tranh tâm lý mà Israel đang gây ra cho người dân Liban".
"Có rất nhiều người bị thương, xe cứu thương, những vết thương má.u m.e. Ngoài ra còn có tr.ẻ e.m - và điều này rất đáng sợ, bởi vì đôi khi chúng ta thấy trên các phương tiện truyền thông như thể mục tiêu chỉ là các chiến binh Hezbollah. Không, còn có cả tr.ẻ e.m nữa", ông Tashjian quan sát nói và lưu ý rằng vụ tấ.n côn.g xảy ra vào cuối buổi chiều, khi học sinh đang đi học về, đường phố và các cửa hàng đều chật cứng.
Ông nhấn mạnh, các cuộc tấ.n côn.g liên tiếp bằng thiết bị điện tử "không chỉ giới hạn ở thủ đô" cũng như không giới hạn ở mục tiêu Hezbollah hoặc những người ủng hộ tổ chức này, mà tạo thành "một cuộc tấ.n côn.g nhằm vào toàn bộ người dân Liban" ảnh hưởng đến người dân trên khắp đất nước.
Mở đầu cho một chiến dịch trên bộ?
"Giả định của tôi là dựa trên lịch sử các cuộc tấ.n côn.g khủng bố mạng trên thế giới, thường là các quốc gia, khi họ định tấ.n côn.g hoặc xâm lược một quốc gia khác, họ bắt đầu bằng các cuộc tấ.n côn.g an ninh mạng nhằm gây thiệt hại về tâm lý, thiệt hại về cơ sở hạ tầng và sau đó họ tấ.n côn.g bằng chiến tranh thông thường", nhà quan sát Tashjian cảnh báo.
Ông Tashjian nói rằng nỗ lực leo thang xung đột hợp lý đối với Thủ tướng Israel Netanyahu, người sẽ phải đối mặt với cáo buộc hình sự nếu cuộc chiến ở Gaza bị dừng lại. "Để duy trì quyền lực, ông ấy phải tiếp tục và kéo dài cuộc chiến này, vì ông lo ngại vụ truy tố - đang có những rắc rối pháp lý chống lại ông ấy. Cộng đồng Israel không thực sự quan tâm đến chiến tranh. Họ chỉ đang đòi hỏi trả tự do cho con tin và đàm phán với Hamas. Vì thế có nhiều áp lực".
Cảnh sát Israel dùng vòi rồng giải tán những người biểu tình chặn đường cao tốc, phản đối kế hoạch của chính phủ Thủ tướng Netanyahu nhằm cải tổ hệ thống tư pháp, ngày 5/7/2023. Ảnh: Sputnik
Hezbollah liệu có "cắn câu"?
Mô tả các cuộc tấ.n côn.g trong tuần này là một nỗ lực khác của Tel Aviv nhằm dụ Hezbollah vào một "cuộc chiến lớn", nhà quan sát Tashjian cho biết ông hy vọng lực lượng dân quân Liban sẽ đáp trả theo cách phù hợp với chính sách "răn đe có tính toán" của họ, vì một cuộc chiến quy mô lớn với Israel sẽ đ.e dọ.a leo thang thành một cuộc chiến tranh khu vực không phải là lợi ích của Liban.
Đối với sự leo thang của Israel, ông Tashjian nói rằng trong khi nội các và nhóm an ninh vòng trong của ông Netanyahu có thể tìm cách "xúc tiến" và bắt đầu một cuộc tấ.n côn.g trên bộ, "thời điểm không rõ ràng", và có thể phụ thuộc "vào áp lực từ cộng đồng quốc tế" và từ các cường quốc - Mỹ, Trung Quốc, Nga, Liên minh châu Âu và cả một số chủ thể trong khu vực" - những bên mà theo ông nên "cố gắng hết sức để ít nhất là phối hợp trong vấn đề này" nhằm đạt được lệnh ngừng bắ.n để ngăn chặn leo thang.
"Nếu một sự leo thang lớn diễn ra và Israel quyết định tiến hành một cuộc xâm lược trên bộ, chúng ta có thể chứng kiến một hình thức chiến tranh khu vực khác. Đây sẽ là một cuộc chiến tranh thông thường rất khốc liệt", mở rộng không chỉ qua miền nam Liban mà còn lan rộng ra xa các chiến trường ở Yemen và Iraq, ảnh hưởng đến an ninh thương mại và năng lượng, thậm chí cả cuộc bầu cử tổng thống Mỹ sắp tới. "Và tất nhiên sẽ có nhiều thương vong hơn. Cơ sở hạ tầng sẽ bị phá hủy ở cả hai nước. Đây không phải là điều mà một số tổ chức quốc tế mong muốn", chuyên gia Tashjian đán.h giá.
"Viễn cảnh này không có lợi cho các nước vùng Vịnh... Công bằng mà nói, Iran cũng không muốn chiến tranh. Điều này được thể hiện rõ qua phản ứng có tính toán và đo lường của Iran đối với Israel. Nếu Iran muốn một cuộc chiến tranh khu vực, họ có thể đã leo thang và tấ.n côn.g trực tiếp vào Israel vài tuần trước. Nhưng họ đang cố gắng chơi một trò chơi răn đe có giới hạn và có tính toán chống lại Israel", nhà quan sát nhấn mạnh. Ông bình luận về nỗ lực kéo dài gần một năm của Tehran nhằm gây áp lực lên Tel Aviv và các đồng minh của nước này thông qua Trục Kháng chiến mà không bị cuốn vào một cuộc xung đột gần như có thể dẫn tới cuộc chiến rộng lớn, chắc chắn sẽ có sự tham gia của Mỹ.
Bộ trưởng quốc phòng Israel tuyên bố chiến tranh đang bước vào giai đoạn mới Bộ trưởng Quốc phòng Israel Yoav Gallant cho biết cuộc chiến đang bước vào giai đoạn mới với trọng tâm chuyển sang khu vực biên giới phía Bắc, nơi có nhiều đơn vị quân đội và tài nguyên hơn đang được chuyển đến. Bộ trưởng Quốc phòng Israel Yoav Gallant phát biểu tại căn cứ không quân Ramat David hôm 18/9/2024. Ảnh cắt...