Lừa đảo trực tuyến: Thủ đoạn biến hóa khôn lường
Theo Bộ Thông tin và Truyền thông (TT&TT), các hình thức lừa đảo trực tuyến luôn có sự thay đổi, đan xen mới và cũ, đồng thời luôn luôn có những hình thái mới, tinh vi hơn.
Do đó, “cuộc chiến” phòng, chống lừa đảo trực tuyến cần tiếp tục có sự tham gia, góp sức của tất cả các bộ ngành liên quan như Bộ TT&TT, Bộ Công an và Ngân hàng Nhà nước (NHNN).
Ngăn chặn trên 2.400 website, tài khoản ứng dụng vi phạm pháp luật
Số liệu của Cục An toàn thông tin, Bộ TT&TT cho thấy, trong tháng 9/2023, đơn vị này đã ghi nhận 3 hình thức lừa đảo trực tuyến phổ biến nhất, bao gồm: Giả mạo website, lừa đảo chiếm đoạt bằng đường link/file nén và lừa đảo thẻ tín dụng, chiếm đoạt tài sản thông qua mã QR. Cũng trong tháng 9/2023, hệ thống cảnh báo, ngăn chặn tên miền độc hại quốc gia cũng đã ngăn chặn triệt để 441 website vi phạm pháp luật, lừa đảo trực tuyến…
Trước đó, cũng theo thống kê của Cục An toàn thông tin, trong 6 tháng đầu năm 2023, tình hình lừa đảo trực tuyến tại Việt Nam tăng 64,78% so với cùng kỳ năm ngoái; tăng 37,82 % so với 6 tháng cuối năm 2022. Có 3 nhóm lừa đảo chính là giả mạo thương hiệu, chiếm đoạt tài khoản và các hình thức kết hợp khác nhắm vào các nhóm đối tượng từ người cao tuổi, sinh viên, công nhân, người lao động, nhân viên văn phòng đến trẻ em.
Tăng cường trang bị kiến thức và kỹ năng giúp người dân có thể tự bảo vệ mình tốt hơn trên không gian mạng. Ảnh minh hoạ
Chia sẻ tại cuộc họp báo tháng 10 của Bộ TT&TT, Thượng tá Phạm Công Hải, Phó Trưởng phòng 5, Cục An ninh mạng và Phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, Bộ Công an cho biết: Hiện nay tội phạm công nghệ cao đang có những diễn biến phức tạp, các hoạt động lừa đảo, xâm hại quyền riêng tư xảy ra với nhiều người dân, nhất là những người dân vùng nông thôn có điều kiện kinh tế khó khăn và người lớn tuổi. Các đối tượng đã sử dụng các phương thức, thủ đoạn như dùng công nghê Deepfake để thực hiện hành vi lừa đảo; sử dụng các thiết bị tương tự trạm BTS của các nhà mạng hoặc dùng các phần mềm để phát tán tin nhắn có nội dung lừa đảo, lôi kéo đánh bạc; tổ chức đánh bạc và đánh bạc với số tiền lớn; mua bán thông tin tài khoản ngân hàng để phục vụ mục đích trái pháp luật…
Trước thực trạng trên, nhiều giải pháp phòng ngừa, đấu tranh với tội phạm công nghệ cao đã được lực lượng Công an phối hợp với các cơ quan, tổ chức liên quan chú trọng triển khai. Bên cạnh việc đẩy mạnh các hoạt động tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho người dân trên toàn quốc qua nhiều kênh và dưới nhiều hình thức, các đơn vị của Bộ Công an cùng Công an các địa phương cũng đã chủ động nắm tình hình, triển khai đồng bộ nhiều giải pháp phòng ngừa, đấu tranh. Cùng với đó, lực lượng Công an cũng tổ chức tốt các công tác giải quyết tin báo tố giác tội phạm, phối hợp chặt chẽ với các lực lượng chức năng tập trung xác minh, điều tra, xử lý nghiêm các vụ việc lợi dụng không gian mạng để hoạt động vi phạm pháp luật.
Trong tháng 9 vừa qua, lực lượng Công an đã phối hợp rất chặt chẽ với các đơn vị thuộc Bộ TT&TT rà soát và ngăn chặn trên 2.400 website, tài khoản ứng dụng vi phạm pháp luật như các trang mạng hoạt động tổ chức đánh bạc, quảng cáo cờ bạc lô đề; trang mạng liên quan đến trò chơi có tính chất cờ bạc; website, tài khoản rao bán bằng cấp giả; những hội nhóm rao bán tài khoản cá nhân…
Video đang HOT
Ngoài ra, lực lượng Công an còn phối hợp chặt chẽ với NHNN để có giải pháp ngăn chặn các hoạt động thanh toán liên quan đến những hành vi vi phạm pháp luật nói chung và lừa đảo chiếm đoạt tài sản nói riêng; trong đó có việc bàn giải pháp làm thế nào ngăn chặn dòng tiền vi phạm pháp luật, ví dụ như tính đến giải pháp định ra một lượng tiền nào đó thì cần xác thực sinh trắc học.
Tăng cường phối hợp liên ngành trong phòng, chống lừa đảo trực tuyến
Một trong những vấn đề khá nhức nhối hiện nay là tội phạm công nghệ cao thường sử dụng SIM rác và tài khoản ngân hàng không chính chủ để lừa đảo chiếm đoạt tiền của các nạn nhân, gây khó khăn cho cơ quan điều tra. Do đó, các chuyên gia an toàn thông tin kiến nghị, cùng với việc chuẩn hoá thông tin thuê bao mà ngành TT&TT đang làm, NHNN cũng cần tăng cường các giải pháp nhằm loại bỏ các tài khoản không chính chủ ra khỏi hệ thống.
Thông tin về vấn đề này, ông Lê Văn Tuyên, Phó Vụ trưởng Vụ Thanh toán, NHNN cho biết: Trước diễn biến phức tạp này, NHNN đã thực hiện rất nhiều biện pháp, trong đó có hoàn thiện hành lang pháp lý và cơ chế chính sách, bao gồm nghiên cứu sửa đổi, bổ sung quy định về mở và sử dụng tài khoản thanh toán theo hướng quy định chặt chẽ hơn các quy trình nhận biết, xác minh thông tin khách hàng; sửa đổi, bổ sung Quyết định 630 của NHNN về Kế hoạch áp dụng giải pháp về an toàn bảo mật trong thanh toán trực tuyến và thanh toán thẻ ngân hàng; cho phép tổ chức tín dụng áp dụng phương pháp sinh trắc học đối với các giao dịch chuyển tiền vượt ngưỡng nhất định.
Đặc biệt, hiện NHNN đang phối hợp chặt chẽ với Bộ Công an để thực hiện nhiều nội dung triển khai Đề án 06 của Chính phủ, trong đó có kết nối và khai thác CSDLQG về dân cư, làm sạch dữ liệu khách hàng, thông tin nhận biết khách hàng để góp phần rà soát đối tượng nghi ngờ, giả mạo tùy thân để mở tài khoản thanh toán.
Kết quả triển khai cho thấy, tính đến cuối tháng 8/2023, 27 tổ chức tín dụng đã liên hệ làm việc với Cục Cảnh sát quản lý hành chính về trật tự xã hội, Bộ Công an để làm sạch dữ liệu khách hàng mở tài khoản thanh toán; có 7 tổ chức tín dụng đang liên hệ để triển khai ứng dụng tài khoản định danh và xác thực điện tử; 5 tổ chức tín dụng đã và đang triển khai rà soát đối tượng nghi ngờ, giả mạo các loại giấy tờ với dữ liệu sinh trắc của CCCD phục vụ công tác phòng, chống tội phạm, thực hiện kiểm tra hoạt động mở, sử dụng TKTT tại một số ngân hàng.
“Thời gian tới, NHNN sẽ phối hợp với Bộ TT&TT để có phương án hỗ trợ các ngân hàng làm sạch dữ liệu, đối khớp thông tin đăng ký tài khoản ngân hàng trực tuyến với thông tin chủ thuê bao di động theo số điện thoại di động, góp phần phòng chống tội phạm mạng”- ông Tuyên cho hay.
Khẳng định lừa đảo trực tuyến đang trở thành vấn nạn chung của nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam, Thứ trưởng Bộ TT&TT Nguyễn Thanh Lâm cho rằng, qua trao đổi của các Bộ trưởng Thông tin ASEAN tại AMRI 16, có thể thấy rằng các nước khác trong khu vực cũng gặp các vấn đề tương tự như Việt Nam và đều có những phương án hành động giống như chúng ta.
“Sự có mặt của đại diện Bộ Công an, NHNN tại họp báo của Bộ TT&TT để trả lời các thắc mắc liên quan đến vấn nạn lừa đảo trực tuyến đã cho thấy đây là việc có nhiều bộ ngành tham gia, có chung trách nhiệm”- Thứ trưởng Nguyễn Thanh Lâm cho biết, đồng thời ông cũng đặc biệt nhấn mạnh tầm quan trọng của việc cung cấp kiến thức, kỹ năng nhằm giúp người dân có thể tự bảo vệ mình tốt hơn trên không gian mạng, biết cách phòng tránh các chiêu thức lừa đảo trực tuyến. Và để làm tốt điều này, rất cần sự chung tay lan toả của các cơ quan truyền thông, báo chí
Du khách Trung Quốc xa lánh Thái Lan vì phim bom tấn
Do những tin đồn trên mạng xã hội và hình ảnh trong một bộ phim bom tấn, du khách Trung Quốc nghĩ Thái Lan là một quốc gia nguy hiểm, đầy rẫy thủ đoạn lừa đảo tinh vi.
Hướng dẫn viên Thái Lan dẫn đoàn khách Trung Quốc đi thăm một cung điện tại Bangkok. Ảnh: AFP
Thái Lan phụ thuộc rất nhiều vào du lịch, khi ngành này đóng góp tới 12% trong tổng sản phẩm quốc nội (GDP). Trước đại dịch COVID-19, mỗi năm, quốc gia Đông Nam Á này lại chào đón tới hơn 10 triệu du khách Trung Quốc. Tuy nhiên, sau COVID-19, số lượng du khách Trung Quốc đến Thái Lan không được như kỳ vọng.
Theo hãng tin AFP, ngành du lịch Thái Lan đang bị ảnh hưởng từ những tin đồn lan truyền trên mạng xã hội cho rằng khách du lịch có thể bị bắt cóc và đưa qua biên giới, bị ép làm việc trong các tổ hợp lừa đảo ở Myanmar hay Campuchia.
Jia Xueqiong - một nữ du khách Trung Quốc - quyết định du lịch Thái Lan một tuần cùng chồng và con gái, bất chấp sự phản đối từ bố mẹ.
"Họ cảm thấy ở đây không an toàn và cố gắng thuyết phục chúng tôi không nên đến đây. Trong khi đó, tất cả bạn bè của tôi đều nói đi khám phá trước đi, nếu ổn họ sẽ theo sau", nữ y tá 44 tuổi chia sẻ với hãng tin AFP khi gia đình cô đang thăm quan Cung điện Hoàng gia ở Bangkok.
Nỗi lo của gia đình và bạn bè Jia xuất phát từ bộ phim tâm lý tội phạm "No more bets" (Được ăn cả, ngã về không) mới ra mắt tháng 8 năm nay. Bộ phim dựa trên những sự kiện có thật, kể về một lập trình viên máy tính bị rơi vào vòng xoáy phạm tội của một tổ chức lừa đảo ở Đông Nam Á sau khi bị buôn bán qua một quốc gia giấu tên nhìn giống với Thái Lan.
Tất nhiên bộ phim này có một chút phản ánh thực tế. Theo các bài viết trên AFP và các phương tiện truyền thông khác trước đây, hàng nghìn người Trung Quốc bị dụ dỗ đến các trung tâm lừa đảo ở Đông Nam Á, chủ yếu ở Myanmar và Campuchia, rồi sau đó bị ép buộc làm việc trực tuyến lừa đảo các nạn nhân với số tiền lớn. Nhưng hầu hết những người này đều bị lừa đến các trung tâm qua lời mời việc làm giả mạo chứ không phải bị bắt cóc khi đi du lịch. Cho đến nay, tại Thái Lan, chưa ghi nhận bất kỳ hành vi lừa đảo nào như khách du lịch lo sợ.
Mặc dù chỉ mới ra mắt vào tháng 8, No More Bets đã trở thành bộ phim ăn khách thứ ba ở Trung Quốc trong năm nay, thu về 3,8 tỷ nhân dân tệ. Sau khi bộ phim ra mắt, du lịch Thái Lan trở thành chủ đề nóng trên mạng xã hội. Leanna Qian, 22 tuổi học tại Bắc Kinh, cho hay dù biết một số câu chuyện là phóng đại nhưng cô vẫn lo ngại về việc du lịch Thái Lan.
Kêu gọi hành động
Theo dữ liệu chính thức, năm 2019, Thái Lan chào đón kỷ lục 11 triệu khách du lịch Trung Quốc, chiếm 1/4 tổng số du khách trong năm. Nhưng kể từ đầu năm 2023, chỉ có 2,3 triệu khách du lịch Trung Quốc đến "xứ sở chùa vàng".
Tuần trước, chính phủ Thái Lan đã tuyên bố miễn thị thực tạm thời cho du khách Trung Quốc nhằm khởi động lại dòng chảy khách du lịch.
Sisdivahr Cheewarattanaporn, Chủ tịch Hiệp hội Đại lý Du lịch Thái Lan, chỉ ra rằng, những thông tin thảo luận tiêu cực về hình ảnh đất nước Thái Lan trên mạng xã hội là một trong những nguyên nhân khiến lượng du khách sụt giảm. "Mọi chuyện không xảy ra ở Thái Lan nhưng Thái Lan lại là mục tiêu", ông lưu ý.
Tin đồn bắt đầu xuất hiện trên mạng vào tháng 3 và lan truyền nhanh chóng, với các bài đăng được chia sẻ cùng hàng triệu lượt xem. Các chủ đề về việc liệu du lịch ở Đông Nam Á có an toàn hay không trở thành xu hướng phổ biến trên Weibo.
Những tin đồn được lan truyền nhanh đến mức đầu năm nay, Đại sứ quán Thái Lan tại Bắc Kinh đã đưa ra một tuyên bố trấn an du khách rằng các quan chức sẽ thực hiện các biện pháp để đảm bảo an toàn cho khách du lịch.
Không chỉ riêng Thái Lan, quốc gia láng giềng Campuchia còn chịu tình cảnh tồi tệ hơn.
Chhay Sivlin, Chủ tịch Hiệp hội Đại lý Du lịch Campuchia, cho biết công ty của bà chưa đón được bất kỳ nhóm khách Trung Quốc nào trong năm nay vì các khách đều lo lắng về an toàn.
Về phần mình, tại Trung Quốc, các đại lý du lịch đang chuyển trọng tâm từ các chuyến đi nước ngoài, vốn chiếm hơn 40% doanh thu du lịch trước đại dịch, sang đẩy mạnh các chuyến nội địa.
Hoạt động du lịch cũng đang phải gánh chịu hậu quả từ các biện pháp kiểm soát COVID-19 nghiêm ngặt của Bắc Kinh, khiến khoảng 1,2 tỷ người không thể rời khỏi Trung Quốc sau khi biên giới nước này bị đóng cửa vào năm 2020.
Gary Bowerman, giám đốc công ty tư vấn du lịch và lữ hành Check-in Asia, cho biết người dân Trung Quốc phải mất thời gian để làm quen lại với việc đi du lịch nước ngoài. Ông nói: "Khi ra nước ngoài, họ lo lắng về các trò lừa đảo. Nó thực sự có tác động đến tâm lý của mọi người khi đi du lịch".
Hơn 1.200 người Trung Quốc bị bắt ở Myanmar với cáo buộc liên quan tội phạm mạng Một trong những lực lượng dân quân dân tộc thiểu số lớn nhất ở Myanmar đã bắt giữ hơn 1.200 công dân Trung Quốc với cáo buộc liên quan các hoạt động lừa đảo trực tuyến. Các vụ bắt giữ hơn 1.200 công dân Trung Quốc nói trên diễn ra trên khu vực do lực lượng "Quân đội Bang Wa thống nhất" (UWSA)...