“Lối thoát” khi “lỗi hẹn” Basel II

Thời hạn mà các ngân hàng phải áp dụng chuẩn Basel II đang đến rất gần, nhưng hiện vẫn còn khá nhiều nhà băng chưa đáp ứng được chuẩn này.

Nhiều chuyên gia cho rằng, NHNN cần kiên định với mục tiêu Basel II.

Đến nay mới có 18 ngân hàng thương mại đã đáp ứng chuẩn Basel II

Đến nay mới có 18 ngân hàng thương mại đã đáp ứng chuẩn Basel II theo quy định của Thông tư 41/2016/TT-NHNN.

Con đường gập ghềnh

BIDV là thành viên mới nhất đáp ứng chuẩn Basel II tại Việt Nam. Dù là một trong 4 NHTM Nhà nước lớn, nhưng hành trình để nhà băng này cán đích Basel II là không dễ dàng.

Sở dĩ như vậy là bởi BIDV là ngân hàng lớn nhất hệ thống về quy mô tài sản với tổng tài sản tính đến cuối tháng 9/2019 hơn 1,425 triệu tỷ đồng, nhưng vốn điều lệ của ngân hàng này là 34.187 tỷ đồng, thấp nhất trong số 3 NHTMCP có vốn nhà nước. Do đó, khi hoàn tất bán 15% cổ phần cho KEB Hanna Bank (Hàn Quốc) thì nhà băng này mới cán đích Basel II.

Nói như vậy để thấy, đường đến Basel II không “trải hoa hồng” và theo các chuyên gia, muốn chạm đến cái đích này, các nhà băng chỉ có 2 lựa chọn: hoặc là tăng vốn, hoặc là phải cơ cấu lại bảng cân đối tài sản. Đó cũng chính là lý do mà cuộc đua tăng vốn vẫn tiếp tục nóng trong những ngày cuối cùng của năm 2019. Đơn cử mới đây, SHB đã được NHNN chấp thuận tăng vốn điều lệ từ 12.036 tỷ đồng lên 15.044 tỷ đồng. Trước đó, NCB cũng tăng vốn lên 4.101 tỷ đồng…

Điều đó cũng có nghĩa sẽ còn những thành viên mới tiếp tục gia nhập “gia đình” Basel II trong những ngày cuối năm nay. Thế nhưng, chắc chắn số nhà băng không thể đáp ứng chuẩn này đúng hạn là không ít khi mà hiện trong hệ thống các TCTD Việt Nam có tới 4 NHTM 100% vốn nhà nước; 31 NHTMCP; 9 ngân hàng 100% vốn nước ngoài. Đó là chưa kể các ngân hàng liên doanh, chi nhánh ngân hàng nước ngoài.

Mở “cửa thoát hiểm”

Dường như NHNN cũng đã lường trước được điều này khi đã mở thêm “cửa thoát hiểm” cho các ngân hàng chưa đạt Basel II. Theo đó, tại Thông tư 22/2019/TT-NHNN vừa được ban hành, NHNNcho phép các nhà băng chưa có khả năng áp dụng Basel II được tiếp tục thực hiện theo các quy định của Thông tư 22/2019/TT-NHNN.

Tuy nhiên, quy định về an toàn vốn tối thiểu theo Thông tư 22/2019/TT-NHNN cũng được nâng cao hơn rất nhiều so với trước đây. Theo đó, Thông tư này điều chỉnh hệ số rủi ro đối với một số khoản phải đòi. Cụ thể mặc dù hệ số rủi ro 50% vẫn được áp dụng cho các khoản phải đòi được bảo đảm toàn bộ bằng nhà ở, quyền sử dụng đất, công trình xây dựng gắn với quyền sử dụng đất của bên vay, song phải đáp ứng một trong các điều kiện, như khoản cho vay phục vụ hoạt động kinh doanh theo quy định của NHNN; khoản cho vay cá nhân mua nhà ở xã hội, mua nhà ở theo các dự án hỗ trợ của Chính phủ; khoản cho vay khách hàng cá nhân mua nhà ở mà số tiền thỏa thuận cho vay/mức cho vay tại hợp đồng tín dụng dưới 1,5 tỷ đồng…

Trong khi các khoản cho vay phục vụ đời sống có tổng số tiền thỏa thuận cho vay/mức cho vay dưới 4 tỷ đồng; khoản cho vay cá nhân mua nhà ở không có tài sản bảo đảm là chính nhà ở đó được áp hệ số rủi ro 100%. Còn các khoản phải đòi đối với cá nhân phục vụ nhu cầu đời sống mà số tiền thỏa thuận cho vay/mức cho vay từ 4 tỷ đồng trở lên sẽ được áp hệ số rủi ro 150%…

Một quan chức của NHNN cho biết, đối với các ngân hàng chưa đáp ứng Basel II, thì việc áp dụng quy định mới là cần thiết nhằm yêu cầu các nhà băng này phải kiểm soát chặt chẽ nguồn vốn tín dụng đầu tư vào lĩnh vực có rủi ro cao. Mặt khác, việc tăng hệ số rủi ro sẽ tạo động lực cho các ngân hàng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài sớm tuân thủ chuẩn mực Basel II.

Một chuyên gia ngân hàng cho rằng, dù có “nới tay” cho các ngân hàng chưa đạt chuẩn Basel II, song NHNN cần kiên định với mục tiêu Basel II. “Trên thế giới hiện đã có nhiều nước áp dụng Basel III, nay Việt Nam mới áp dụng Basel II là quá muộn”, vị này nhấn mạnh.

Hà Anh

Theo enternews.vn