Lợi thế của Việt Nam khi cải cách kinh tế và hình mẫu cho Triều Tiên
Tạp chí Economist nhận định, mặc dù Mỹ vẫn khuyến khích Triều Tiên học hỏi theo mô hình cải cách kinh tế của Việt Nam, tuy nhiên Bình Nhưỡng cũng cần xem xét những khác biệt giữa hai quốc gia để áp dụng chính sách phù hợp.
Nhà lãnh đạo Kim Jong-un tới thăm nông trại ở Samjiyon trong tháng 7 (Ảnh: KCNA)
Khi Mỹ hối thúc Triều Tiên từ bỏ chương trình vũ khí hạt nhân và tên lửa, Washington đã lấy Việt Nam như một mô hình phát triển kinh tế mẫu cho Bình Nhưỡng. Trong chuyến thăm Hà Nội ngày 8/7, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo nói rằng Việt Nam là một mô hình thành công mà Triều Tiên có thể học tập. Theo ông Pompeo, Tổng thống Donald Trump tin rằng Triều Tiên có thể đi theo con đường của Việt Nam để bình thường hóa quan hệ với Washington và đạt được sự thịnh vượng.
Trước đó, báo Nikkei của Nhật Bản đưa tin, trong cuộc trò chuyện riêng với Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in tại hội nghị thượng đỉnh liên Triều hồi tháng 4, nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un đã tiết lộ rằng ông muốn đưa kinh tế nước nhà phát triển theo mô hình cải cách kinh tế của Việt Nam.
Theo tạp chí Economist, nền kinh tế Triều Tiên hiện nay có nhiều điểm tương đồng với Việt Nam trước đây khi áp dụng mô hình kinh tế tập trung bao cấp. Vào năm 1985, trước thềm thời kỳ Đổi Mới, GDP bình quân đầu người của Việt Nam chỉ bằng 1% so với Mỹ, tương tự Triều Tiên vào thời điểm năm 2015 theo số liệu thống kê của Liên Hợp Quốc.
Về mặt ngoại giao, mối quan hệ giữa Triều Tiên với Mỹ cũng có nét tương đồng với Việt Nam. 20 năm sau chiến tranh, Việt Nam và Mỹ đã bình thường hóa quan hệ song phương và thiết lập quan hệ ngoại giao chính thức. Từ đó đến nay, Việt Nam đã trở thành đối tác thương mại quan trọng của Mỹ và Mỹ hiện là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam.
So sánh với Việt Nam, sự chuyển hóa trong quan hệ Mỹ – Triều cũng diễn ra nhanh chóng. Từ hai nước cựu thù trong chiến tranh Triều Tiên (1950-1953), quan hệ song phương đã có sự chuyển biến tích cực trong những tháng gần đây. Mỹ cũng để ngỏ khả năng cho phép các nhà đầu tư tiếp cận thị trường Triều Tiên. Hai nhà lãnh đạo Mỹ – Triều cũng có cuộc gặp song phương đầu tiên tại Singapore hồi tháng 6.
Khác biệt giữa hai quốc gia
Công nhân Triều Tiên làm việc trong nhà máy giầy ở thành phố Đan Đông, Trung Quốc (Ảnh: Reuters)
Tuy vậy, Triều Tiên và Việt Nam vẫn có một số sự khác biệt trong quá trình cải cách nền kinh tế. Sau 65 năm theo đuổi mô hình kinh tế khép kín với hệ tư tưởng Juche (tự lực cánh sinh), Triều Tiên dường như bắt đầu từ bàn tay trắng khi muốn đổi mới nền kinh tế ở thời điểm hiện tại.
Mặc dù tốc độ phát triển thị trường hàng hóa và thực phẩm trong những năm gần đây đã tạo điều kiện cho các mô hình kinh doanh tư nhân tại Triều Tiên, tuy nhiên vẫn chưa có nhiều cơ hội cho các doanh nghiệp quy mô lớn. Trong khi đó, Việt Nam trước đây không mất quá nhiều thời gian như Triều Tiên để phát triển kinh tế theo hướng mở cửa.
Ngoài ra, cấu trúc nền kinh tế của Triều Tiên cũng phức tạp hơn. Vào thời điểm giữa thập niên 1980, hơn 70% lực lượng lao động tại Việt Nam làm trong lĩnh vực nông nghiệp. Một số thay đổi về chính sách, chẳng hạn cho phép nông dân thu lợi nhuận từ việc bán nông sản của họ, đã kích thích tăng sản lượng nông nghiệp. Sau khi các nhà máy ra đời, lực lượng lao động tại nông thôn đã chuyển vào làm việc trong các nhà máy, từ đó thúc đẩy ngành công nghiệp xuất khẩu phát triển.
Video đang HOT
Ngược lại với Việt Nam, hơn 60% dân số Triều Tiên sống ở khu vực thành phố. Để có thể thúc đẩy nền kinh tế phát triển, Triều Tiên cần cải tổ ngành công nghiệp lỗi thời của nước này. Theo chuyên gia Marcus Noland thuộc Viện nghiên cứu Kinh tế Quốc tế tại Washington, Triều Tiên hiện nay giống mô hình các nước Đông Âu sau khi Liên Xô sụp đổ. Sau khi mở cửa, tỷ lệ thất nghiệp tại Triều Tiên có thể sẽ tăng lên.
Vị trí địa lý nằm gần Trung Quốc, Hàn Quốc và Nhật Bản đã tạo điều kiện để Triều Tiên có thể thu hút các nguồn vốn đầu tư từ nước ngoài để tạo thêm công ăn việc làm cho người dân. Tuy nhiên, các nhà đầu tư được cho là vẫn chưa sẵn sàng rót vốn vào Triều Tiên vì lo ngại nguy cơ bị đóng cửa. Điển hình như vào năm 2016, Triều Tiên từng đóng băng tài sản của các doanh nghiệp Hàn Quốc tại khu công nghiệp chung giữa hai nước khi quan hệ song phương xấu đi.
Một điểm bất lợi nữa cho Triều Tiên khi so sánh với Việt Nam là về dân số. Khi tiến hành mở cửa nền kinh tế cách đây hơn 30 năm, Việt Nam có lợi thế về dân số trẻ với độ t.uổi trung bình chỉ khoảng 20 t.uổi. Do vậy, Việt Nam có rất nhiều lao động trẻ đóng góp cho nền kinh tế, trong khi tỷ lệ người già sống phụ thuộc rất ít.
Tại Triều Tiên, độ t.uổi trung bình của dân số là 34, thậm chí còn cao hơn độ t.uổi trung bình của dân số Việt Nam hiện nay. Triều Tiên phải đối mặt với nguy cơ dân số bị già đi trong khi vẫn đang trong quá trình phát triển nền kinh tế.
Mặc dù nhà lãnh đạo Kim Jong-un có thể gặp nhiều khó khăn khi tiến hành cải cách nền kinh tế, song giới phân tích cho rằng viễn cảnh Triều Tiên mở cửa vẫn là phương án tốt hơn cho nước này.
Ngoài Việt Nam, Triều Tiên cũng có thể học theo mô hình cải cách và mở cửa kinh tế của Trung Quốc vào năm 1978. Tuy nhiên các chuyên gia cho rằng do Trung Quốc có tốc độ tăng trưởng quá nhanh, quá nóng nên mô hình tăng trưởng của Việt Nam sẽ thích hợp hơn với Triều Tiên. Hơn nữa, việc ông Kim Jong-un lựa chọn mô hình kinh tế của Việt Nam mà không phải của Trung Quốc có thể là cách để Bình Nhưỡng giảm dần phụ thuộc vào Bắc Kinh, mặt khác thúc đẩy mối quan hệ kinh tế với Mỹ và Hàn Quốc.
Thành Đạt
Tổng hợp
Theo Dantri
"Giải mã" cơn giận hiếm thấy của ông Kim Jong-un trong các chuyến thị sát
Việc nhà lãnh đạo Kim Jong-un khiển trách các quan chức Triều Tiên trong các chuyến thị sát không phải là chuyện hiếm gặp. Tuy nhiên, chưa có khi nào truyền thông Triều Tiên đưa tin rầm rộ về cơn giận của ông Kim Jong-un như lần này.
Nhà lãnh đạo Kim Jong-un tới thăm một nhà máy điện (Ảnh: KCNA)
Những chuyến thị sát của nhà lãnh đạo Kim Jong-un là đề tài từng được truyền thông nhà nước Triều Tiên đưa tin nhiều lần. Ông Kim Jong-un thường được nhìn thấy đích thân chỉ đạo tại các cơ sở trong khi vây quanh ông là các quan chức với những cuốn sổ ghi chép trên tay.
Sau chuyến thăm gần đây nhất của ông Kim Jong-un tới tỉnh Bắc Hamgyong, báo Rodong Sinmun, cơ quan ngôn luận của đảng Lao động Triều Tiên, đã tăng gấp đôi số trang xuất bản lên 12 trang, trong đó có 9 trang dành để viết về chuyến thị sát của nhà lãnh đạo. Trong khi đó, đài truyền hình quốc gia Triều Tiên cũng tăng thời lượng phát sóng chương trình thời sự chính vào buổi tối từ 20 phút lên 1 giờ đồng hồ để đưa tin về chuyến thị sát của ông Kim Jong-un.
Theo hãng thông tấn quốc gia Triều Tiên (KCNA), nhà lãnh đạo Kim Jong-un đã "giận tới mức không nói lên lời" khi biết tin dự án nhà máy điện Orangchon mới chỉ hoàn thành 70% sau 17 năm khởi công. Ông khiển trách các quan chức "không biết xấu hổ" khi để dự án chậm tiến độ như vậy và yêu cầu phải gấp rút hoàn thiện dự án này muộn nhất là vào tháng 10 năm tới.
Nhà lãnh đạo Kim Jong-un cũng giận dữ khi nhìn thấy những bể nước nóng bẩn thỉu và tối tăm tại khu nghỉ dưỡng Onpho. Ông Kim thậm chí còn mô tả những bể nước này "bẩn hơn cả bể cá".
Ông Kim Jong-un khiển trách cấp dưới vì để bể nước nóng bẩn hơn bể cá tại khu nghỉ dưỡng Onpho (Ảnh: KCNA)
Khi tới thăm một nhà máy sản xuất túi ở Bắc Hamgyong, nhà lãnh đạo Kim Jong-un cũng không hài lòng với hoạt động sản xuất tại đây. Ông đã chỉ trích đảng ủy địa phương làm việc "lấy lệ".
Hồi đầu tháng, trong chuyến thăm tới một nhà máy dệt ở thị trấn Sinuiju giáp biên giới với Trung Quốc, nhà lãnh đạo Kim Jong-un cũng đã phê bình những người quản lý nhà máy. Ông cho rằng họ chỉ biết phàn nàn về việc thiếu nguyên liệu đầu vào cũng như kinh phí để sản xuất trong khi không tích cực làm việc để nâng cao năng suất lao động.
Sau những lời khiển trách của nhà lãnh đạo, ông Pak Pong Ju, thủ tướng Triều Tiên đồng thời là quan chức cấp cao phụ trách lĩnh vực kinh tế, đã thực hiện các chuyến thăm tới một loạt cơ sở, trong đó có cả nhà máy dệt Sinuiju. Ông Pak cũng tổ chức các phiên họp để thảo luận về việc "hoàn thiện hiện đại hóa quy trình sản xuất", đưa các nhà máy trở thành các cơ sở "chuyên sâu về công nghệ và tiết kiệm nhân lực".
Lý do tức giận
Ông Kim Jong-un đến thăm nhà máy sản xuất túi Chongjin (Ảnh: KCNA)
Sau khi dồn nhiều tâm huyết cho mục tiêu phát triển tên lửa đạn đạo và hạt nhân trong nhiều năm qua, ông Kim Jong-un hồi tháng 4 bất ngờ thông báo Triều Tiên sẽ chuyển hướng tập trung sang phát triển kinh tế. Trong chuyến đi tới Singapore nhân dịp hội nghị thượng đỉnh Mỹ - Triều hồi tháng 6, ông Kim Jong-un đã dành nhiều lời khen cho tốc độ phát triển kinh tế cũng như những tiện nghi đẳng cấp thế giới của quốc đảo sư tử.
Giới phân tích cho rằng cơn giận dữ của nhà lãnh đạo Kim Jong-un trước một loạt vấn đề bất cập tại các cơ sở, nhà máy nơi ông đến thị sát xuất phát từ mong muốn thúc đẩy nền kinh tế Triều Tiên phát triển.
"Ở thời điểm hiện tại, phát triển kinh tế được xem là chính sách chủ đạo. Ông ấy cần nhìn thấy những kết quả cụ thể, nhưng rốt cuộc lại nhận ra thực tế không hề tốt đẹp như mong muốn. Đối với người dân trong nước, ông ấy muốn khuyến khích mọi người làm việc chăm chỉ", Giáo sư Koh Yu-hwan tại Đại học Dongguk ở Seoul, Hàn Quốc nhận định.
Trong khi các cuộc đàm phán hạt nhân với Mỹ đang diễn ra, nhà lãnh đạo Kim Jong-un có thể muốn xóa tan những nghi ngờ về cam kết phi hạt nhân hóa của ông bằng cách nhấn mạnh quyết tâm phát triển kinh tế. Trong bối cảnh có nhiều đồn đoán rằng Bình Nhưỡng vẫn đang phát triển vũ khí hạt nhân, bất chấp những cam kết phi hạt nhân hóa tại hội nghị thượng đỉnh, các động thái của ông Kim Jong-un có thể nhằm mục đích xóa tan những nghi ngờ này.
"Để nhận được sự ủng hộ từ người dân, ông Kim Jong-un muốn thể hiện rằng ông đang dốc toàn lực để phát triển kinh tế và ông thực sự mong muốn điều đó", Giáo sư Lee Woo-young tại Đại học Nghiên cứu Triều Tiên ở Seoul nhận định.
Ông Kim Jong-un dặn dò cấp dưới trong chuyến thị sát tới một nhà máy (Ảnh: KCNA)
Giáo sư Yang Moo-jin tại Đại học Nghiên cứu Triều Tiên cho rằng ông Kim Jong-un muốn gửi tín hiệu tới cả người dân trong nước và cộng đồng quốc tế rằng Triều Tiên đang tập trung phát triển kinh tế theo đúng cam kết của nước này.
"Đối với người dân, ông ấy đang cho thấy hình ảnh một nhà lãnh đạo chăm lo cho cuộc sống của họ. Còn đối với thế giới, ông ấy phát đi tín hiệu rằng ông ấy thực sự nghiêm túc với lời hứa phi hạt nhân hóa", Giáo sư Yang cho biết.
Theo Michael Madden, chuyên gia về Triều Tiên tại Trung tâm Stimson, những lời khiển trách của ông Kim Jong-un trong các chuyến thị sát gần đây là một phần trong nỗ lực của ông nhằm học theo tấm gương của ông nội, cố lãnh đạo Kim Nhật Thành, trong việc tạo ra sự gắn kết giữa lãnh đạo và người dân.
"Điều này tương tự như những lời phát biểu và nhận xét của ông Kim Nhật Thành trước đây", ông Madden nói.
Theo Lim Eul-chul, nhà phân tích Hàn Quốc tại Đại học Kyungnam, ông Kim Jong-un đang tăng cường việc giám sát nền kinh tế Triều Tiên sau các chuyến đi tới Trung Quốc và Singapore.
"Có vẻ như ông Kim Jong-un cảm thấy thất vọng về những gì ông từng mong mỏi sau các chuyến đi tới Trung Quốc và Singapore", chuyên gia Lee nhận xét.
"Nhà lãnh đạo Kim Jong-un dường như tin rằng đất nước của ông có thể duy trì sự cân bằng giữa việc vừa mở cửa vừa cải cách nội bộ sau khi cải thiện năng lực cạnh tranh về kinh tế. Do vậy ông vừa trừng phạt nghiêm khắc vừa đưa ra sự khích lệ trong các chuyến thị sát", Giáo sư Yang Moo-jin cho biết.
Theo thống kê của Reuters, từ đầu năm 2018 đến nay, ông Kim Jong-un đã thực hiện 11 chuyến thị sát tới các cơ sở kinh tế và chỉ có 3 chuyến thị sát quân sự. Trong khi đó, cũng trong khoảng thời gian này năm ngoái, ông thực hiện tới 30 chuyến thị sát quân sự, gấp đôi so với số chuyến thị sát về kinh tế.
Thành Đạt
Tổng hợp
Theo Dantri
Triển vọng hợp tác Trung - Triều sau các chuyến thị sát của ông Kim Jong-un Việc nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un đích thân tới thăm các nhà máy ở khu vực biên giới với Trung Quốc được xem là tín hiệu cho thấy triển vọng hợp tác kinh tế giữa hai nước sau khoảng thời gian căng thẳng vì lệnh cấm vận. Nhà lãnh đạo Kim Jong-un cùng phu nhân tới thăm nhà máy mỹ phẩm...