Những quan ngại về các tác động sau khi châu Âu áp thuế xe điện Trung Quốc

Hiệp hội Công nghiệp ô tô Đức (VDA) ngày 3/7 kêu gọi Ủy ban châu Âu (EC) hủy bỏ kế hoạch áp thuế đối với ô tô điện do Trung Quốc sản xuất trong nỗ lực cuối cùng nhằm tác động đến các cuộc đàm phán trước khi thuế quan có hiệu lực vào ngày 4/7 tới.

Ô tô điện được sản xuất tại nhà máy ở tỉnh Giang Tô, Trung Quốc. Ảnh: THX/TTXVN

Theo VDA, những biện pháp thuế quan của Liên minh châu Âu (EU) sẽ gây tổn hại cho các nhà sản xuất ô tô châu Âu và Mỹ có hoạt động sản xuất hoặc lắp ráp xe tại Trung Quốc và xuất khẩu ra các thị trường khác trên toàn cầu.

Tuyên bố cũng cho rằng, với việc áp thuế đối với ô tô điện nhập khẩu của Trung Quốc, EU có nguy cơ đối mặt với biện pháp đáp trả bằng thuế quan từ Bắc Kinh. VDA cho rằng điều này sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến ngành sản xuất ô tô của Đức do nước này xuất khẩu một lượng lớn ô tô sang thị trường Trung Quốc.

VDA khuyến nghị EC tập trung vào việc đảm bảo nguồn cung nguyên liệu thô quan trọng cho ngành sản xuất ô tô điện của châu Âu, giảm rào cản tiếp cận thị trường và tạo sự minh bạch về chính sách thương mại. Hiệp hội này cũng đề xuất EC thành lập một hội đồng để thảo luận những vấn đề liên quan.

Dự kiến, từ ngày 4/7, EU sẽ áp thuế tạm thời lên tới 38,1% đối với ô tô điện Trung Quốc, trong khi những cuộc điều tra sẽ kéo dài đến ngày 2/11 để đán.h giá liệu các doanh nghiệp Trung Quốc có được hưởng trợ cấp không công bằng hay không. Đến thời điểm đó, EU có thể áp đặt mức thuế chính thức, và thường có hiệu lực trong 5 năm.

Trung Quốc và EC đã có một số cuộc đàm phán và dự kiến trong tuần này sẽ diễn ra các cuộc đàm phán kỹ thuật nhằm giải quyết vấn đề trợ cấp cho xe ô tô điện.

Trong khi đó, chuyên gia Josep Maria Gomes, nhà phát triển kinh doanh quốc tế tại Phòng Thương mại Barcelona (Tây Ban Nha), đã cảnh báo rằng người tiêu dùng sẽ là đối tượng hứng chịu thiệt hại nặng nề nhất từ bất đồng thương mại gia tăng.

Chuyên gia này cho rằng động thái của EU sẽ không giúp thúc đẩy sự thịnh vượng kinh tế của khối. Theo ông, người tiêu dùng sẽ bị tổn thương nhiều nhất. Ông nói: “Trong nhiều năm qua, chúng tôi nhận thấy chủ nghĩa bảo hộ đã không mang lại một nền kinh tế cạnh tranh hơn và nó cũng không bảo vệ việc làm. Cho dù đó là ô tô điện, pin hay các loại hình đầu tư khác của Trung Quốc, nếu gây khó khăn cho các nhà đầu tư thông qua việc áp đặt thuế quan hoặc các rào cản bảo hộ khác, thì chúng tôi (châu Âu) sẽ chỉ tự làm tổn thương chính mình”.

Trước đó, EC ngày 12/6 tiết lộ danh sách thuế bảo hộ sẽ đán.h vào xe điện chạy pin nhập khẩu từ Trung Quốc, làm dấy lên sự phản đối và lo ngại từ các chính phủ và doanh nghiệp trên khắp châu Âu.

Mức thuế tạm thời mà EC dự tính áp dụng đối với việc nhập khẩu xe điện từ Trung Quốc sẽ dao động từ 17,4% đến 38,1% tùy thuộc vào mức độ hợp tác của mỗi nhà sản xuất ô tô với cuộc điều tra chống trợ cấp của EC.

Không giống như việc Chính phủ Mỹ công bố tăng gấp bốn lần mức thuế hải quan áp dụng với xe điện Trung Quốc vào tháng trước (tác động của nó rất nhỏ do ít xe điện do Trung Quốc sản xuất được bán ở Mỹ), các mức thuế mới của EU có thể sẽ gây ra một số tổn thất.

Trong những năm gần đây, EU dần nổi lên là một thị trường tiêu thụ chính của xe điện Trung Quốc.

Theo dự báo của ngân hàng UBS vào năm 2023, 27 nước thành viên EU với dân số 450 triệu người sẽ trở thành điểm đến xuất khẩu ô tô lớn nhất của Trung Quốc vào năm 2030. Một báo cáo của tổ chức xếp hạng tín nhiệm Moody’s Ratings cho thấy, ô tô chạy điện thuần túy của Trung Quốc chiếm 1/5 số xe điện được bán ở EU vào năm 2023.

Moody’s cho biết: “Bản thân các mức thuế này có quy mô và mức độ nhỏ hơn nhiều so với mức thuế mà Mỹ đán.h vào xe điện của Trung Quốc một tháng trước. Tuy nhiên, chúng sẽ có tác động dây chuyền lớn hơn do mối liên kết chặt chẽ hơn và khối lượng giao dịch lớn hơn giữa nền kinh tế Trung Quốc và EU”.

Theo Moody’s, các mức thuế bổ sung của EU sẽ gây áp lực lên các nhà sản xuất xe điện Trung Quốc trong thời gian ngắn, nhưng cuối cùng chỉ có tác động nhất định vì các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc chủ yếu phục vụ cho thị trường nội địa và các mức thuế chỉ nhắm vào xe điện thuần túy.

Theo dữ liệu hải quan Trung Quốc và số liệu của Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc, xuất khẩu chỉ chiếm 16% tổng doanh số bán xe của Trung Quốc vào năm 2023 và 3/4 số xe xuất khẩu ra nước ngoài chạy bằng xăng.

Các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc có thể chuyển hướng sang các thị trường khác để bù đắp tổn thất do thuế quan gây ra. Tuy nhiên, xét đến tỷ lệ giá/lợi nhuận tại thị trường EU, các biện pháp hạn chế về thuế quan vẫn khó có thể ngăn cản xe điện của Trung Quốc mở rộng sang thị trường khối này.

Trong khi đó, thuế quan có thể sẽ mang lại cho các nhà sản xuất ô tô châu Âu một chút lợi thế trong thời gian tới, vì khoảng cách về giá giữa xe điện sản xuất trong nước và ô tô Trung Quốc sẽ thu hẹp, đặc biệt là đối với các doanh nghiệp như Renault (vốn phụ thuộc nhiều vào thị trường EU).

Các nhà sản xuất ô tô EU có dây chuyền lắp ráp ô tô chạy điện hoàn toàn ở Trung Quốc có thể sẽ bị ảnh hưởng, vì họ có thể phải đối mặt với mức thuế cao hơn nếu muốn xuất khẩu ô tô do các hãng xe liên doanh lắp ráp sang thị trường châu Âu.

Ngoài ra, các thương hiệu như VW và Mercedes-Benz (có doanh số bán hàng tại Trung Quốc chiếm 36% tổng doanh số toàn cầu) có thể bị ảnh hưởng lớn nhất, bởi khả năng đáp trả thương mại của Trung Quốc. Nền kinh tế lớn thứ hai thế giới cho biết có thể tăng thuế đối với ô tô động cơ đốt trong cỡ lớn của châu Âu từ 15% lên 25%.