Loại thuốc mới trị trào ngược dạ dày thực quản (GERD)
Thuốc voquezna mới đây đã được FDA phê duyệt để điều trị chứng ợ nóng liên quan đến trào ngược dạ dày thực quản (GERD), một tình trạng rất phổ biến nhất ở người lớn.
Điều gì xảy ra nếu trào ngược dạ dày thực quản không được điều trị?
Dạ dày liên tục sản xuất axit clohydric để giúp tiêu hóa thức ăn. Nếu axit này trào ngược từ dạ dày lên thực quản, sẽ gây cảm giác ợ nóng. Theo thời gian, tình trạng trào ngược axit không chỉ gây đau đớn mà còn có thể gây ra một số tổn thương nghiêm trọng.
Trào ngược dạ dày không được điều trị có thể gây ra tình trạng xói mòn thực quản, dẫn đến chảy máu đường tiêu hóa trên, bệnh barrett thực quản, ung thư thực quản và ho mạn tính do hít phải chất chứa trong dạ dày.
Tác dụng của voquezna trong điều trị trào ngược dạ dày
Voquezna (vonoprazan) làm giảm sản xuất axit dạ dày, được bán theo đơn và có hai hàm lượng: 10 mg và 20 mg. Đối với bệnh nhân bị trào ngược dạ dày và nhiễm vi khuẩn H.Pylori trong dạ dày, voquezna cũng có sẵn dưới dạng voquezna dual par hoặc voquezna triple pak. Các công thức này kết hợp vonoprazan và thuốc kháng sinh điều trị vi khuẩn H.Pylori.
Đối với người bị loét thực quản do trào ngược axit, có thể dùng voquezna trong 8 tuần để chữa lành tổn thương và trong tối đa 6 tháng để duy trì niêm mạc thực quản sau khi chữa lành.
Dựa trên dữ liệu từ các thử nghiệm lâm sàng, voquezna cũng được FDA chấp thuận để điều trị chứng ợ nóng mà không bị loét trong tối đa 4 tuần. Tuy nhiên, thuốc có thể được dùng lâu hơn nếu cần thiết.
Trào ngược dạ dày không được điều trị có thể gây ra tình trạng xói mòn thực quản, dẫn đến chảy máu đường tiêu hóa trên và nhiều bệnh lý nguy hiểm khác.
Cơ chế tác dụng của voquezna có gì khác biệt?
Dạ dày cần một loại enzyme gọi là H /K ATPase (hoặc hydro/kali ATPase) để tạo ra axit dạ dày. Thuốc ức chế bơm proton (PPI), chẳng hạn như prevacid (lansoprazole), prilosec (omeprazole) và nexium (esomeprazole)… giúp ngăn chặn enzyme này chuyển đổi hydro thành axit clohydric.
Voquezna có cơ chế khác – là thuốc chẹn axit cạnh tranh kali (PCAB) liên kết với kênh kali của enzyme H /K ATPase và vô hiệu hóa nó.
Cho dù bạn dùng PPI hay PCAB để điều trị GERD, kết quả đều như nhau, khiến cho dạ dày sẽ tiết ra ít axit hơn.
PPI đã là trụ cột của phương pháp điều trị GERD trong 30 năm qua và chúng có hiệu quả đối với nhiều bệnh nhân. Nhưng để có hiệu quả tốt, PPI phải được dùng 30 phút trước khi ăn hoặc uống và có thể mất vài ngày để nhận thấy hiệu quả đầy đủ của các phương pháp điều trị này. Một số bệnh nhân gặp phải “hiệu ứng hồi phục đáng kể” khi họ ngừng dùng PPI.
Các thử nghiệm lâm sàng cho thấy, voquezna làm giảm các triệu chứng nhanh hơn PPI và mang lại hiệu quả giảm đau trong vòng 24 giờ. Thuốc cũng có thể được dùng bất kỳ thời điểm nào trong ngày, bất kể thời gian ăn hay lượng thức ăn nạp vào.
Khi được thử nghiệm với lansoprazole (một PPI thông thường), một thử nghiệm lâm sàng giai đoạn 3 cho thấy, vonoprazan có hiệu quả hơn trong việc duy trì quá trình chữa lành vết loét thực quản.
Voquezna có an toàn không?
Video đang HOT
Cũng như các loại thuốc khác, vonoprazan cũng có thể gây một số tác dụng phụ bao gồm:
Đau dạ dày , đầy hơi và viêm
Tiêu chảy hoặc táo bón
Buồn nôn
Huyết áp cao
Nhiễm trùng đường tiết niệu…
Ngoài ra, một số biến chứng hiếm gặp nhưng có khả năng nghiêm trọng của thuốc như:
Viêm ống thận kẽ cấp tính (tình trạng bệnh lý ở thận làm giảm sản xuất nước tiểu).
Tiêu chảy do sự phát triển quá mức của vi khuẩn C. diff.
Tăng nguy cơ gãy xương hông, cổ tay hoặc cột sống
Phản ứng dị ứng da
Giảm nồng độ vitamin B12 hoặc magiê
Khối u lành tính ở dạ dày (polyp tuyến đáy vị)
Voquezna làm giảm sản xuất axit dạ dày và được bán theo đơn của bác sĩ.
Điều chỉnh lối sống giúp cải thiện triệu chứng trào ngược
Ngoài việc dùng thuốc, người bệnh bị trào ngược dạ dày nên thực hiện những thay đổi về chế độ ăn uống và lối sống, giúp kiểm soát các triệu chứng tốt hơn như:
- Hạn chế caffeine, sô cô la và các bữa ăn cay: Những thực phẩm này làm giãn cơ thắt thực quản dưới và khiến axit dễ trào ngược vào thực quản hơn.
- Chia nhỏ bữa ăn: Ăn nhiều một lúc làm tăng áp lực bên trong dạ dày. Ăn những bữa ăn nhẹ, nhỉ và thường xuyên hơn cũng làm giảm trào ngược.
- Kết thúc bữa ăn trước 4 giờ khi nằm xuống hoặc đi ngủ: Điều này sẽ giúp dạ dày có thời gian tiêu hóa thức ăn ở tư thế đứng hoặc ngồi (thẳng) tránh trào ngược. Một số người bị ợ nóng vào ban đêm sẽ được hưởng lợi khi ngủ với đầu giường được nâng cao.
Thuốc điều trị trào ngược dạ dày thực quản
Điều trị nội khoa là phương pháp phổ biến nhất chữa trào ngược dạ dày thực quản. Vậy những loại thuốc nào có thể được sử dụng?
1. Các phương pháp điều trị trào ngược dạ dày thực quản
Bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD) đề cập đến tình trạng trào ngược các chất trong dạ dày và tá tràng lên thực quản, gây ra các triệu chứng điển hình là ợ nóng, ợ chua...
Bệnh tuy không nguy hiểm đến tính mạng nhưng nếu không được điều trị sớm có thể dẫn đến những biến chứng nguy hiểm như: Kích ứng niêm mạc thực quản gây viêm, loét thực quản, thậm chí làm tăng nguy cơ ung thư thực quản.
Phương pháp điều trị có thể được phân loại như sau:
- Điều trị không dùng thuốc: Đối với bệnh trào ngược dạ dày thực quản, điều trị cơ bản là thay đổi lối sống, kê cao đầu giường, ngừng ăn 3 giờ trước khi đi ngủ, tránh chế độ ăn nhiều chất béo, bỏ thuốc lá và rượu bia, giảm ăn sôcôla, cà phê, trà đặc, thức ăn có tính axit hoặc cay, người béo phì cần giảm cân.
- Điều trị dùng thuốc: Điều trị bằng thuốc phù hợp với những bệnh nhân khi can thiệp lối sống không mang lại hiệu quả.
- Điều trị phẫu thuật: Chỉ dành cho những bệnh nhân không cải thiện sau khi dùng thuốc hoặc có biến chứng trào ngược dạ dày thực quản như loét thực quản, hẹp thực quản hoặc thay đổi bệnh lý ở niêm mạc thực quản như Barrett thực quản...
Trào ngược dạ dày thực quản có thể gây kích ứng niêm mạc thực quản và nhiều biến chứng khác.
2. Các loại thuốc điều trị trào ngược dạ dày thực quản
2.1 Thuốc trung hòa axit
- Tác dụng: Thuốc có thể trung hòa axit dạ dày, giảm hoạt động của pepsin, giảm tổn thương niêm mạc thực quản do hàm lượng axit trong dạ dày gây ra, đồng thời cải thiện các triệu chứng ợ nóng và trào ngược. Các thuốc trung hòa axit phổ biến là canxi cacbonat, gel nhôm hydroxit...
- Tác dụng phụ: Sử dụng thuốc lâu dài có thể gây ra tác dụng phụ như táo bón, tiêu chảy. Hiện nay, các chế phẩm phối hợp thường được sử dụng để giảm tác dụng phụ.
- Chống chỉ định: Thuốc thường an toàn cho hầu hết mọi người. Tuy nhiên, những người mắc một số bệnh lý nhất định như người suy thận, phụ nữ mang thai... nên trao đổi với bác sĩ trước khi dùng thuốc.
2.2 Thuốc ức chế bơm proton (PPI)
- Tác dụng: Thuốc PPI hiện là loại thuốc hiệu quả và cũng là lựa chọn hàng đầu để điều trị lâm sàng bệnh trào ngược dạ dày thực quản, bao gồm: Omeprazole, lansoprazole, esomeprazole, tenaprazole và ilaprazole...
- Tác dụng phụ: Các phản ứng bất lợi tiềm ẩn khi sử dụng PPI trong thời gian ngắn gồm giảm bạch cầu, nhức đầu, tiêu chảy và chán ăn. Các phản ứng bất lợi khi sử dụng lâu dài bao gồm thiếu vitamin, thiếu khoáng chất, nhiễm trùng thứ phát, loãng xương, gãy xương hông, thay đổi hệ vi khuẩn đường ruột... Nếu phản ứng bất lợi rõ ràng, PPI có thể được thay thế bằng các thuốc khác.
- Chống chỉ định: Nên tránh dùng PPI liều cao ở bệnh nhân có bệnh gan mức độ trung bình hoặc nặng, do giảm chuyển hóa ở gan có thể gây tích lũy thuốc. Cân nhắc trì hoãn sử dụng PPI cho bệnh nhân có nguy cơ nhiễm trùng tăng, bệnh nhân đang dùng kháng sinh.
2.3 Thuốc chẹn H2
- Tác dụng: Thuốc được sử dụng để điều trị bệnh trào ngược dạ dày thực quản từ nhẹ đến trung bình. Tỷ lệ khỏi bệnh khi điều trị bằng các thuốc chẹn thụ thể H2 như cimetidine, ranotidine, famotidine trong điều trị viêm thực quản trào ngược là 50% đến 60%, tỷ lệ giảm triệu chứng ợ nóng là 50%. Tuy nhiên, thời gian giảm triệu chứng ngắn và hầu hết bệnh nhân đều bị dung nạp thuốc sau khi dùng thuốc từ 4 đến 6 tuần, dẫn đến hiệu quả kém.
- Tác dụng phụ: Thuốc có thể gây các tác dụng phụ bao gồm tiêu chảy, táo bón, mệt mỏi, buồn ngủ, nhức đầu, đau cơ... Khi dùng quá liều quy định, có thể gặp: Lú lẫn, tiêu chảy, buồn nôn, nôn, nhịp tim bất thường, khó thở, đổ mổ hôi, đồng tử giãn, huyết áp thấp. Do đó, không dùng thuốc khi chưa có ý kiến bác sĩ chuyên khoa.
- Chống chỉ định: Thuốc tương đối an toàn, nhưng nếu bệnh nhân lớn tuổi, bị tổn thương thận hoặc mắc các bệnh khác thì dễ bị phản ứng phụ. Do đó, nên sử dụng thận trọng ở bệnh nhân cao tuổi.
2.4 Thuốc tăng nhu động
- Tác dụng: Trong điều trị bệnh trào ngược dạ dày thực quản, thuốc tăng nhu động ruột có thể được dùng làm thuốc phụ trợ. Nó đặc biệt thích hợp cho những bệnh nhân điều trị bằng thuốc ức chế axit không hiệu quả hoặc những người bị chậm làm rỗng dạ dày. Các loại thuốc tùy chọn bao gồm metoclopramide, domperidone, mosapride, itopride...
- Tác dụng phụ: Thuốc tăng nhu động có một số phản ứng bất lợi nhất định, như đau bụng, tiêu chảy, khô miệng và các phản ứng bất lợi khác trên hệ tiêu hóa, cũng như các phản ứng bất lợi trên hệ tim mạch như tim đập nhanh và kéo dài khoảng QT của điện tâm đồ.
- Chống chỉ định: Thuốc có chống chỉ định với người bị tắc ruột, viêm ruột thừa, chảy máu trực tràng, viêm dạ dày - ruột.
Việc lựa chọn thuốc điều trị phải do bác sĩ chỉ định.
3. Lưu ý khi dùng thuốc
Có nhiều loại thuốc khác nhau để điều trị bệnh trào ngược dạ dày thực quản, tuy nhiên việc lựa chọn thuốc và phối hợp thuốc phải do bác sĩ chỉ định. Trong quá trình điều trị, người bệnh cần lưu ý:
- Tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ: Luôn tuân thủ các chỉ dẫn sử dụng thuốc của bác sĩ bao gồm cách sử dụng, liều lượng, tần suất và thời gian sử dụng.
- Không tự ý điều chỉnh liều lượng: Không nên tăng, giảm liều lượng hoặc ngừng thuốc đột ngột mà không có sự hướng dẫn của bác sĩ. Việc điều chỉnh liều lượng có thể gây ra các tác dụng phụ hoặc làm giảm hiệu quả của thuốc.
- Uống thuốc đúng cách: Uống thuốc đúng cách theo hướng dẫn để tối ưu hóa hiệu quả của thuốc.
- Chú ý đến tác dụng phụ: Theo dõi các dấu hiệu của tác dụng phụ có thể xảy ra khi sử dụng thuốc, nên báo cáo ngay cho bác sĩ nếu có bất kỳ dấu hiệu nào không bình thường.
- Thực hiện kiểm tra định kỳ: Tái khám theo lịch hẹn của bác sĩ để theo dõi sự tiến triển của bệnh và điều chỉnh liệu pháp điều trị khi cần thiết.
Khoảng 10% người Việt mắc bệnh lý trào ngược dạ dày thực quản Hiện nay có khoảng 5 - 10 triệu người Việt Nam mắc bệnh lý trào ngược dạ dày thực quản, ước tính chiếm 10% dân số. Ngày 6-4, Bệnh viện (BV) Bình Dân (TP.HCM) tổ chức Hội thảo khoa học cập nhật và điều trị ngoại khoa bệnh lý trào ngược dạ dày thực quản. Bác sĩ (BS) chuyên khoa 2 Nguyễn Phúc...