Lệ Thu – giọng ca bất hủ của âm nhạc Việt

Với chất giọng đẹp được khán giả và người trong giới ca tụng là “vàng mười”, danh ca Lệ Thu đã trở thành tượng đài bất hủ của âm nhạc Việt Nam.

Giọng ca kinh điển

Danh ca Lệ Thu có tên thật là Bùi Thị Oanh,SN 1943 tại Hải Phòng. Gia đình bà không có ai theo nghệ Bố mẹ Lệ Thu sinh được tám người con nhưng bảy người con đầu đều qua đời khi nhỏ, vì thế Lệ Thu là người con duy nhất còn lại trong gia đình.

10 tuổi, bà theo mẹ từ Hải Phòng vào Sài Gòn sinh sống. Thấy thầy giáo nhà bên cạnh đánh đàn dạy nhạc, bà ngân nga hát theo và nhận được nhiều lời khen của hàng xóm. Được ủng hộ đi thi hát nhưng Lệ Thu khi đó không hề mơ tưởng sau này mình sẽ thành ca sĩ.

16 tuổi, tiếng hát “đẹp” đến nao lòng của Lệ Thu lọt vào mắt xanh của ông chủ phòng trà Bồng Lai – điểm diễn nổi tiếng của Sài Gòn khi đó. Ban đầu, ông mời bà đến hát với thù lao hậu hĩnh nhưng Lệ Thu một mực từ chối. Ông kiên nhẫn thuyết phục bà đến phòng trà của mình hát với niềm tin mãnh liệt rằng Lệ Thu sẽ trở thành ngôi sao ca nhạc.

Để cô con gái nhỏ yên tâm ca hát, trong 2 năm liền, mẹ của Lệ Thu ngày nào cũng theo sát con gái đến hát ở phòng trà. Nhận thấy khán giả yêu thương giọng ca của con gái, mẹ bà mới đồng ý cho bà theo nghề. Bà quyết định lấy nghệ danh Lệ Thu với ý nghĩa: Một mùa thu đong đầy nỗi buồn nhưng cũng đẹp một cách mỹ lệ.

Danh ca Lệ Thu được khán giả đặc biệt yêu thích nhờ giọng hát nữ trung trầm đậm tính tự sự

18 tuổi, Lệ Thu trở thành hiện tượng của làng nhạc khi đó với chất giọng mezzo-alto (nữ trung trầm). Khi hát, bà không trưng trổ kỹ thuật thanh nhạc mà để người nghe tự cảm âm sắc. Tiếng hát của bà được nhận xét đong đầy mọi sắc thái nhờ sở hữu âm vực rộng. Ở những quãng trầm, lối hát đậm tính tự sự, u uẩn, nhưng khi lên những nốt cao, giọng vẫn tươi sáng, căng tràn. Những show diễn của bà lúc nào cũng đông khán giả. Với sức hút mạnh mẽ, Lệ Thu trở thành danh ca có cát-xê cao ngất ngưởng, có thời điểm còn phải đựng tiền trong bao tải để mang về.

Những ca khúc nổi tiếng gắn liền với sự nghiệp ca hát của Lệ Thu phải kể đến: Xin còn gọi tên nhau, Hạ trắng, Nước mắt mùa thu, Thu hát cho người, Rồi mai tôi đưa em,…

Trong cuộc hành trình với âm nhạc, Lệ Thu không hát nhạc của riêng nhạc sĩ nào mà hát nhạc của nhiều người như Trịnh Công Sơn, Trường Sa, Phạm Duy, Cung Tiến, Đoàn Chuẩn,…Tiếng hát của bà còn chính là nguồn cảm hứng cho nhiều nhạc sĩ sáng tác như ca khúc “Xin còn gọi tên nhau” của Trường Sa. Khi ông đi qua một phòng trà nơi Lệ Thu đang hát đã bị chinh phục bởi giọng hát trầm bổng của bà. Ông lấy sổ tay tra viết những ca từ: “Tiếng hát bay trên hàng phố bâng khuâng/ Chiều đong đưa những bước chân đau mòn…”. Sau này, ca khúc gắn liền với tên tuổi của bà.

Lệ Thu cùng với Thái Thanh, Khánh Ly trở thành 3 giọng ca hàng đầu của nhạc Việt trước năm 1975. Trước khi Khánh Ly xuất hiện, Lệ Thu đã gặt hái nhiều thành công vang dội với âm nhạc của Trịnh Công Sơn. Kỹ thuật, tình cảm Lệ Thu gửi vào từng câu hát trong ca khúc “Hạ trắng” trở thành tượng đài kinh điển, khó có giọng ca nào về sau bì kịp. Tuy nhiên, thời gian hát nhạc Trịnh của Lệ Thu không nhiều bởi bà thích sự an toàn, không quá yêu con đường du ca. Đến nhạc Phạm Duy, những ca khúc gắn liền với tên tuổi của Lệ Thu đều trở thành tình khúc bất hủ, được khán giả đặc biệt yêu thích.

Lệ Thu và Khánh Ly là những tượng đại bất hủ của làng nhạc Việt. Khánh Ly luôn dành những lời khen ngợi cho giọng ca “vàng mười” của Lệ Thu

Danh ca Khánh Ly từng dành nhiều lời ca ngợi dành cho giọng hát của Lệ Thu. “Khi tôi vẫn làng nhàng trong giới sinh viên học sinh quân đội, Lệ Thu đã là “bà hoàng” của vũ trường, là tiếng hát sang cả của một tầng lớp quý tộc khoa bảng, những người nhiều tiền. Họ yêu tiếng hát Lệ Thu bởi chất giọng lành lạnh, kiêu kỳ. Tiếng hát của đỉnh cao vực sâu. Tiếng hát sắc lạnh như một vết chém. Dứt khoát. Không nương tay. Vết chém ngọt ngào”, Khánh Ly chia sẻ.

Gửi tình yêu khán giả vào giọng hát

Lệ Thu xây dựng gia đình năm 20 tuổi, qua sự sắp đặt của gia đình. Tuy nhiên, cuộc hôn nhân này đi vào ngõ cụt khi mỗi người có những cái tôi riêng. Bà bước vào hai cuộc hôn nhân nữa nhưng cũng không có được hạnh phúc vẹn tròn. Sau năm 1975, bà sang Mỹ cùng ba con gái, từ đó không bước thêm lần nào nữa. Bà chia sẻ quá khứ nhiều buồn tủi đã khiến bà trở nên mạnh mẽ và trân trọng cuộc sống hơn. Được vui vầy bên con cháu chính là niềm hạnh phúc lớn của bà nên dù chuyện tình cảm không được như ý muốn, bà vẫn luôn lạc quan và thấy mãn nguyện.

Năm 2007, bà về Việt Nam làm show ca nhạc đầu tiên sau 30 năm xa quê hương. Tiếng hát của bà vẫn khiến khán giả thổn thức như ngày xưa. Năm 2013, dù bị tai nạn giao thông ở Mỹ, được bác sĩ khuyên nghỉ ngơi, bà vẫn về nước, tổ chức liveshow như món quà tri ân với khán giả yêu thương bà. Với Lệ Thu, được hát trên mảnh đất quê hương là niềm hạnh phúc tột bậc với bà.

Những năm cuối đời, bà sống ở TP Fountain Valley, California. Thỉnh thoảng con cái qua thăm bà. Bà qua đời ở tuổi 78 sau gần 2 tháng chữa Covid-19. Con gái của nữ danh ca cho biết bà qua đời lúc 19h ngày 15-1 (giờ địa phương), sau thời gian nguy kịch, được chăm sóc tại phòng hồi sức đặc biệt (ICU) trong tình trạng phổi không hoạt động, dùng máy trợ thở hoàn toàn.

Khoảng một tháng trước, bà bị ho, cảm nên đi khám, được chẩn đoán nhiễm nCoV. Sau nhập viện điều trị, tình hình danh ca khả quan hơn. Tuy vậy, bà được chuyển vào ICU do ăn nhiều đồ ngọt, lượng đường tăng cao, thở bằng máy vì yếu sức.

Tuy bà đã ra đi nhưng giọng hát “vàng mười” cùng hình ảnh người nghệ sĩ thân thiện, trìu mến với những cống hiên lớn lao cho âm nhạc Việt sẽ còn đọng mãi với thời gian, trong lòng những khán giả yêu nhạc.