Lầu Năm Góc đẩy nhanh tích trữ đất hiếm giữa lúc Trung Quốc hạn chế xuất khẩu

Quân đội Mỹ đang tìm cách mua lượng khoáng sản đất hiếm trị giá tới 1 tỷ USD phục vụ sản xuất vũ khí, trong bối cảnh Trung Quốc siết chặt kiểm soát xuất khẩu các nguyên liệu chiến lược .

Máy móc hoạt động tại mỏ khai thác đất hiếm ở Mountain Pass , California , Mỹ. Ảnh: REUTERS/TTXVN

Theo tạp chí Financial Times (FT), Bộ Quốc phòng Mỹ đang đẩy nhanh kế hoạch dự trữ khoảng 1 tỷ USD khoáng sản đất hiếm – bao gồm nhiều vật liệu có ứng dụng quân sự. Động thái này diễn ra khi Trung Quốc áp dụng các biện pháp hạn chế mới đối với xuất khẩu khoáng sản thiết yếu.

Cục Khảo sát Địa chất Mỹ cho biết Trung Quốc hiện chiếm gần 70% sản lượng khoáng sản thiết yếu toàn cầu, đóng vai trò quan trọng trong chuỗi cung ứng công nghệ và vũ khí hiện đại.

Trong bài đăng ngày 12/10, FT dẫn hồ sơ công khai của Cơ quan Hậu cần Quốc phòng Mỹ (DLA) cho biết Washington đã đẩy mạnh dự trữ đất hiếm trong những tháng gần đây. Một cựu quan chức quốc phòng giấu tên nói rằng Mỹ đang chủ động có hệ thống trong mở rộng dự trữ, tìm kiếm các nguồn quặng mới phục vụ sản xuất quốc phòng.

Theo FT, một số vật liệu mà Lầu Năm Góc tìm cách mua trước đây không nằm trong danh mục yêu cầu, gồm coban trị giá tới 500 triệu USD, antimon 245 triệu USD, tantalum 100 triệu USD, scandium 45 triệu USD, cùng nhiều vật liệu khác.

“Các bên tham gia thị trường khá bất ngờ trước quy mô mà DLA yêu cầu”, bà Cristina Belda tại công ty tư vấn Argus Media nói với FT, đồng thời nhận định khối lượng này khó có thể được đáp ứng trong khung thời gian 5 năm được đề xuất.

Ngày 9/10, Trung Quốc công bố biện pháp kiểm soát xuất khẩu mới đối với một số khoáng sản chiến lược có ứng dụng quân sự, viện dẫn lý do an ninh quốc gia. Theo quy định, các công ty nước ngoài phải xin phê duyệt đặc biệt nếu sản phẩm chứa dù chỉ một lượng nhỏ nguyên tố đất hiếm có nguồn gốc từ Trung Quốc.

Một ngày sau, trên nền tảng Truth Social, Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố Washington sẽ áp thuế 100% đối với hàng hóa Trung Quốc từ ngày 1/11 – mức cao nhất từ trước đến nay – nhằm đáp trả các biện pháp hạn chế xuất khẩu của Bắc Kinh.

Hồi tháng 4, ngay khi Bắc Kinh áp dụng kiểm soát xuất khẩu một số loại đất hiếm và nam châm để đáp trả việc Mỹ hạn chế chip, nhiều nhà sản xuất Mỹ và châu Âu, trong đó có Ford, phải tạm ngừng hoạt động.

Ngành quốc phòng Mỹ còn dễ tổn thương hơn khi gần 90% nam châm chuyên dụng trong máy bay chiến đấu và tên lửa dẫn đường đều đến từ Trung Quốc. Tuy nhiên, do giá rẻ và tâm lý e ngại chi phí, các nhà thầu quốc phòng vẫn chưa chủ động tìm nguồn thay thế.

Đến tháng 6, Lầu Năm Góc đầu tư 400 triệu USD vào công ty MP Materials, cam kết mua toàn bộ sản lượng nam châm đất hiếm từ nhà máy mới của công ty, dự kiến sản xuất 10.000 tấn mỗi năm. Thỏa thuận này giúp Mỹ bảo đảm nguồn cung an toàn cho nhu cầu quốc phòng và thương mại.