Lắt léo chữ nghĩa: ‘Kỳ cục’ là gì?
Ngoài Bắc nói kỳ quặc, trong Nam nói kỳ cục. Từ điển tiếng Việt của Trung tâm Từ điển học (Vietlex) do Hoàng Phê chủ biên giảng kỳ quặc là “kỳ lạ đến mức trái hẳn lẽ thường, khó hiểu”. Còn kỳ cục thì sao?
Từ điển phương ngữ Nam bộ do Nguyễn Văn Ái chủ biên giảng là “kỳ lạ, vô cùng, hết sức, tuyệt”. Thế là quyển từ điển này chỉ lấy có phần ngọn mà bỏ hẳn phần gốc trong cấu trúc ngữ nghĩa của hai tiếng kỳ cục.
Nói về xuất phát điểm của nó thì dân Nam kỳ dùng hai tiếng kỳ cục để chê chứ đâu có phải để khen. Ta hãy xem Việt Nam tự điển của Lê Văn Đức giảng thế nào. Là: “Lạ đời ngộ-nghĩnh – Chướng đời khó coi”. Tuy không kỳ cục nhưng lại giảng ngược “quy trình”. Lẽ ra phải là: “Chướng đời khó coi – Lạ đời ngộ-nghĩnh”. “Quy trình” là chê trước khen sau. Cái nghĩa “vô cùng, hết sức, tuyệt” của Từ điển phương ngữ Nam bộ còn có thể thấy với những từ/ngữ “chê trước khen sau” như: dễ sợ, dữ, ghê… Thấy mà ghê thì đúng là chê nhưng Đẹp ghê thì hết chê. Tự-điển Việt Nam của Ban Tu thư Khai-Trí đã giảng đúng boong cái nghĩa gốc – và cũng chỉ giảng có cái nghĩa này mà thôi – của hai tiếng kỳ cục: Khác thường một cách lố bịch. Vậy, nếu quay về với nghĩa gốc của nó, thì kỳ cục trong Nam là kỳ quặc ngoài Bắc.
Nhưng đâu là xuất xứ của hai tiếng kỳ cục? Đây là một cấu trúc đẳng lập tiếng Hán gồm hai thành tố kỳ [] và cục [ì16;]. Kỳ là lạ, hiếm thấy còn cục là cong, hẹp, quanh co. Vì vậy nên kỳ cục [ì16;] thường được giảng là “tân kỳ khúc chiết” [], tức “mới lạ, lắt léo”. Cấu trúc đẳng lập này có một danh ngữ đồng âm mà chữ Hán là [ì16;]. Hai chữ Hán ( kỳ cục) này vốn có nghĩa là bàn cờ, tức kỳ bàn [] nhưng ngày nay thường được hiểu là cái thế trận, cái nước đi của hai đối thủ trên bàn cờ. Vì vậy nên người ta đã chơi chữ mà tạo ra cái cấu trúc Chủ – Vị (nhận định, tường thuật) thú vị là kỳ cục kỳ cục [ì16;ì16;] để khen cái nước đi mới lạ, lắt léo, khó đối phó trên bàn cờ. Khốn nỗi dân Việt miền Nam lại không biết được cái nghĩa gốc chính xác của hai tiếng kỳ cục nên lại dùng nó để chê cái mới mà không hay, cái lạ mà lại tệ, nghĩa là đã xài nó theo cái nghĩa đã cho trong Tự-điển Việt Nam của Ban Tu thư Khai-Trí.
Đó là hệ quả của từ nguyên dân gian (folk etymology). Vì chỉ hiểu kỳ cục một cách chung chung mà không biết nghĩa gốc của nó trong tiếng Hán là gì nên người ta đã đán.h đồng chữ cục của nó với cục trong cục cằn, cục mịch, cục súc…, mà xài hai tiếng đó theo cái nghĩa “chướng đời khó coi” (Lê Văn Đức), “khác thường một cách lố bịch” (Ban Tu thư Khai-Trí). Phải nói thẳng rằng nhiều khi diễn tiến ngữ nghĩa của một số từ, ngữ đã đi theo một lộ trình kỳ cục chỉ vì sự không biết chữ.
Video đang HOT
Theo thanhnien
Những hành động khó hiểu của trẻ trâu trong các game mobile đông người chơi tại Việt Nam
Game mobile tại Việt Nam ngày càng phát triển, thu hút được nhiều game thủ hơn đồng nghĩa với sự tồn tại của những người chơi mang tiếng "trẻ trâu" cũng xuất hiện ngày càng nhiều
AFK, dỗi ngược đồng đội trong game MOBA
Đây là tình trạng không hề hiếm gặp trong các game MOBA sở hữu lượng lớn cộng đồng người chơi như: Mobile Legends Bang Bang VNG, Liên Quân Mobile... Khi mà cộng đồng người chơi của những đầu game này chiếm phần lớn game thủ thuộc độ tuổ.i còn đi học thì AFK, phá trận là điều xảy ra khá là thường xuyên.
Nếu là fan của những tựa game MOBA trên mobile, ắt hẳn bạn đã nhiều lần mong muốn một trận đấu thực sự nghiêm túc thì bỗng nhiên đồng đội của mình chỉ load game rồi im lặng từ đầu đến cuối. Không chỉ MOBA mà các dòng game bắ.n sún.g như Rules Of Survival, Crossfire Legends cũng tồn tại không ít game thủ AFK khiến cả đội hình phải ức chế.
Vào tổ đội đi phụ bản rồi... đột ngột biến mất
Phụ bản tổ đội là tính năng gắn liền với nhiều tựa game nhập vai tiên kiếm hiệp tại Việt Nam. Theo thời gian phát triển thì các phụ bản của dòng game này trên nền di động ngày càng bớt đi tính đồng đội và có thể nói là bớt nghiêm túc hơn trên các game online.
Tuy vậy, với một số đầu game đông người chơi như Võ Lâm Truyền Kỳ Mobile, Liệt Hỏa VNG, MU Strongest VNG thì những hành động đột ngột biến mất khi đi phụ bản vẫn là hành động gắn mác "trẻ trâu" của những người chơi chân chính dành cho các game thủ AFK.
Spam kênh thế giới
Kể từ khi các game mobile được cập nhật tính năng voice chat để game thủ giao tiếp với nhau dễ dàng hơn thì những gamer rảnh rỗi ngày càng có nhiều hành động khó hiểu hơn nữa. Hát trên kênh thế giới, chử.i nhau, cãi nhau là điều không hề hiếm gặp trên các game nhập vai ở thời điểm hiện tại.
Đơn cử với đầu game Liệt Hỏa VNG ra mắt trong thời gian gần đây thì NPH đã phải dành hẳn 1 bài viết để hướng dẫn người chơi cách tắt voice chat. Bởi lẽ, chỉ cần vào game thôi là bạn sẽ nghe thấy đủ mọi loại âm thanh của những game thủ "chán đời" lèm bèm cả ngày không quan tâm đến người khác.
Theo game4v
Bộ tranh: Dân nuôi mèo vào hết đây nhìn xem có thấy mình trong 1001 rắc rối này không nào! Mèo đáng yêu thì đáng yêu thật nhưng đáng ghét thì cũng chẳng ai bằng. Nhờ các boss mèo mà bạn đã phải trải qua ti tỉ tình huống dở khóc dở cười mỗi ngày. Mèo là một loài động vật rất xinh đẹp, rất đáng yêu nhưng cũng là loài khó hiểu và "ba chấm nhất trên đời". Không giống như tụi...