Làn sóng người Ukraine đổ vào EU tăng vọt

Quy chế bảo vệ tạm thời cho người Ukraine ở EU tăng mạnh, hơn 4,3 triệu người được hưởng quyền lợi, tạo ra điểm nóng chính trị tại Đức, Ba Lan và Séc.

Người tị nạn từ Ukraine tại khu vực biên giới Medyka, Ba Lan. Ảnh: AFP/TTXVN

Theo Politico châu Âu (Politico.eu) mới đây, số lượng người Ukraine tìm kiếm sự bảo vệ tại Liên minh châu Âu (EU) đã tăng vọt lên mức cao nhất trong hai năm, sau khi Kiev nới lỏng các quy định cho phép nhiều thanh niên rời khỏi đất nước. Sự gia tăng này đang trở thành một điểm nóng chính trị, đặc biệt tại Đức và Ba Lan, khiến các nhà lãnh đạo phải đưa ra những tuyên bố thẳng thắn và xem xét lại các chính sách phúc lợi.

Cụ thể vào tháng 9 năm nay, các nước EU đã cấp hơn 79.200 quyết định bảo vệ tạm thời mới cho công dân Ukraine, tăng 49% so với tháng 8 và là mức tăng hàng tháng lớn nhất kể từ tháng 8/2023. Sự gia tăng này diễn ra sau khi Ukraine thay đổi quy định, cho phép nam giới từ 18 đến 22 tuổi tự do rời khỏi đất nước.

Tính đến cuối tháng 9/2025, tổng cộng 4,3 triệu người Ukraine đã được hưởng quy chế bảo vệ tạm thời tại EU. Đức, Ba Lan và Cộng hoà Séc là những quốc gia có tỷ lệ người được hưởng quy chế cao nhất. Trong đó, Cộng hoà Séc có tỷ lệ người được hưởng quy chế bảo vệ tạm thời trên tổng dân số cao nhất (35,7 trên 1.000 người). Ba Lan ghi nhận mức tăng lớn nhất, với gần 13.000 người được chấp nhận mới, tiếp theo là Đức (thêm 7.600 trường hợp) và Cộng hoà Séc (thêm 3.500). Chỉ có Pháp chứng kiến mức giảm nhỏ.

Trong tổng số người được bảo vệ, phụ nữ chiếm 44%, trẻ vị thành niên chiếm 31%, và nam giới chiếm khoảng 25%. Người Ukraine chiếm hơn 98% tổng số người được bảo vệ tạm thời theo chương trình của EU, đã được gia hạn đến tháng 3/2027.

Làn sóng thanh niên nam giới Ukraine đổ vào Đức đã tăng mạnh, từ 19 người mỗi tuần vào giữa tháng 8 lên khoảng 1.400 đến 1.800 người mỗi tuần vào tháng 10/2025, theo truyền thông Đức dẫn nguồn tin từ Bộ Nội vụ nước này.

Trước tình hình trên, Thủ tướng Đức Friedrich Merz đã kêu gọi Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky hạn chế dòng thanh niên Ukraine sang Đức. Trong phát biểu mới đây, Thủ tướng Merz nêu rõ: “Trong cuộc điện đàm, tôi đã đề nghị Tổng thống Ukraine đảm bảo rằng thanh niên, đặc biệt là từ Ukraine, không đến Đức với số lượng lớn – ngày càng tăng – mà hãy phục vụ đất nước. Họ rất cần thiết ở đó”.

Bình luận của ông Merz xuất hiện trong bối cảnh ngày càng có nhiều lo ngại ở Đức, đặc biệt trong hàng ngũ bảo thủ, rằng sự ủng hộ của công chúng đối với Ukraine có thể suy yếu nếu những thanh niên nam Ukraine bị coi là trốn tránh nghĩa vụ quân sự. Markus Sder, Thủ hiến bang Bavaria theo đường lối bảo thủ và là đồng minh của ông Merz, đã đề xuất các hạn chế đối với Chỉ thị Bảo vệ Tạm thời của EU nếu Ukraine không tự nguyện giảm lượng người nhập cư.

Đức là một trong những nước ủng hộ mạnh mẽ nhất của Ukraine, đã tiếp nhận hơn 1,2 triệu người di tản kể từ khi cuộc xung đột Nga – Ukraine nổ ra 2022 và là nhà tài trợ viện trợ quân sự lớn thứ hai, chỉ sau Mỹ, xét về số lượng tuyệt đối.

Làn sóng người di tản trên cũng đang trở thành điểm nóng chính trị mà các thành viên đảng cực hữu “Alternative for Germany” (AfD), hiện đang dẫn đầu cuộc thăm dò dư luận, tận dụng. AfD đã cáo buộc người di tản trốn tránh nghĩa vụ quân sự và gây quá tải cho hệ thống phúc lợi, đồng thời yêu cầu ngừng chi trả phúc lợi cho người Ukraine. Theo dữ liệu từ cơ quan việc làm Đức, khoảng 490.000 công dân Ukraine trong độ tuổi lao động đang nhận trợ cấp thất nghiệp dài hạn.

Liên minh cầm quyền của Thủ tướng Merz đang soạn thảo dự thảo luật nhằm cắt giảm quyền được hưởng các phúc lợi như vậy của người Ukraine và khuyến khích họ lao động.

Trong cuộc điện đàm nói trên, Thủ tướng Merz cũng hối thúc Tổng thống Zelensky giải quyết các vấn đề tham nhũng của Ukraine khi nước này phải đối mặt với hậu quả của vụ bê bối lớn liên quan đến hối lộ. Các quan chức Đức lo ngại rằng diễn biến này có thể làm suy yếu sự ủng hộ của công chúng đối với Ukraine.