‘Là giáo viên thì không được nói ngọng’
Nói ngọng, nhầm lẫn “l” và “n” sẽ không được gọi là người Thủ đô, đó là ý kiến, nhận xét, đ.ánh giá của PGS. TS nghệ thuật học Nguyễn Thị Minh Thái.
Muộn còn hơn không
- Có nhiều ý kiến trái chiều về kế hoạch “chữa ngọng” của Sở GD&ĐT Hà Nội, có người nói do văn hóa mỗi nơi khác nhau, có ý kiến lại cho rằng đó là do thói quen. Là một người có nhiều năm nghiên cứu về văn hóa và “làm việc với con chữ” ý kiến của bà về vấn đề này như thế nào?
- Tôi thấy tồn tại tình trạng nói ngọng, ngọng líu, ngọng lô đã quá lâu rồi, đến giờ mới nghĩ đến chuyện sửa là quá muộn. Nhưng muộn vẫn còn hơn không, bởi sẽ là rất phản văn hóa nếu như tự nhận mình là người Thủ đô mà nói ngọng, nhầm lẫn giữa “l” và “n” là điều không thể chấp nhận được.
Vẫn biết hàng bao đời nay ở những huyện ngoại thành Hà Nội và Hà Nội mở rộng vẫn tồn tại tình trạng này, nhưng với xu thế chung hiện nay, với sự hội nhập về văn hóa thì phải sửa cách nói này. Trên thực tế để “chữa ngọng” rất khó, bởi những nhóm người giao tiếp với nhau đều cùng nói như thế. Vì vậy, có thể những người lớn t.uổi thì thôi, nhưng đặc biệt lớp thế hệ trẻ, những người làm chủ xã hội trong tương lai thì phải cố gắng để sửa.
PGS. TS nghệ thuật học Nguyễn Thị Minh Thái.
Tôi đã từng gặp nhiều người nói ngọng, và thú thực, tôi không có cảm tình lắm với những người phát âm không chuẩn, nghe rất phản văn hóa và lố bịch.
Việc “chữa ngọng” đối với các bạn trẻ là cách để các bạn tiếp cận được với những cơ hội nghề nghiệp, bởi chẳng có đài Phát thanh hay truyền hình nào tuyển dụng những bạn nói ngọng vào làm việc. Sẽ là hạn chế nếu học tiếng Anh hay làm ở những cơ quan, đơn vị truyền thông chẳng hạn, giao tiếp với nhiều người mà giữ cách nói ngọng thì sẽ gây khó chịu đối với người nghe. Tự mỗi cá nhân cần nhận thức “chữa ngọng”, nếu quy đổi nói ngọng thành t.iền, mỗi lần nói ngọng, phát âm sai mà bị phạt t.iền thì tôi nghĩ chắc các bạn sẽ quyết tâm sửa được cách nói không gây thiện cảm này.
Ủng hộ việc không tuyển giáo viên nói ngọng dạy học
- Cần làm gì để trẻ ngay từ nhỏ đã không mắc phải những lỗi về nói ngọng? Có cần sàng lọc những giáo viên làm công tác giáo dục để sửa cho các em?
Video đang HOT
- Những em học sinh cấp 1,2,3 cần phải được rèn luyện ngay từ nhà trường, tôi hoàn toàn ủng hộ việc Sở GD&ĐT đưa ra đề xuất không tuyển giáo viên nói ngọng dạy học. Thầy, cô giáo chính là chiếc gương để các em học sinh học tập và noi theo. Nếu những giáo viên trẻ này nói ngọng sẽ ảnh hưởng đến số đông những học sinh, sau này sẽ là chủ nhân tương lai của đất nước. Những bạn trẻ đam mê và muốn gắn bó với nghề dạy học thì càng cần quyết tâm nhiều hơn để chữa ngọng. Có như vậy, các bạn mới có cơ hội gắn bó với công việc mà mình theo đuổi.
- Có bạn nêu ý kiến rằng nói ngọng nhưng khi viết, các bạn ấy vẫn viết đúng. Nhận xét của bà như thế nào?
- Nói như thế là cãi chày, cãi cối. Ngoài việc viết đúng chính tả thì khi giao tiếp với mọi người cũng cần nói và phát âm sao cho chuẩn, cho đúng. Đó cũng chính là thể hiện sự tôn trọng đối với người nghe.
- Lời khuyên của bà về cách “chữa ngọng” này?
- Những nhà triết học cổ đại luôn phải thuyết trình, hùng biện trước quảng trường, trước đám đông hàng nghìn người. Không phải nhà triết học nào cũng có khả năng nói được như vậy. Những tật như: nói ngọng, nói lắp, nói lí nhí đều phải sửa, thời đó, những nhà triết học phải ra biển, tự nói, tự gào thét một mình để sửa được những lỗi mà mình mắc phải.
Lời khuyên ở đây dành cho các bạn trẻ là gì, hãy quyết tâm, tự mình sửa những lỗi trong văn hóa nói, có như vậy các bạn mới thực sự thành công ở mỗi lĩnh vực mà các bạn đang theo lựa chọn và theo đuổi.
- Xin trân trọng cám ơn PGS.TS về buổi trò chuyện này!
Mời độc giả chia sẻ ý kiến bình luận về bài viết và các giải pháp khắc phục “vấn nạn” nói ngọng trong giáo dục ở Việt Nam qua công cụ bình luận cuối bài viết.
BẢO BÌNH
Theo Bưu Điện Việt Nam
Giải bài toán nói ngọng “l”, “n” từ góc độ chuyên gia
"Hiện tng bất bình thng ngi ta thng quy gọi là ngọng là phát âm l và n. Chẳng hạn, "Đi Hà Nội mua cái nồi nấu cơm np" sẽ phát âm thành "Đi Hà Lội mua cái lồi lấu cơm lp". Toàn bộ âm n c phát âm thành l và ngc lại".
PGS.TS Phạm Văn Tình - giảng viên kiêm nhiệm khoa Ngôn Ngữ học trng ĐH Khoa học Xã hội và Nhân văn (ĐH Quốc gia Hà Nội), Ph Tổng biên tập Tạp chí Từ iển học và Bách khoa th chia sẻ với Dân trí xung quanh về việc một số học sinh các huyện ngoại thành Hà Nội phát âm l và n sai.
Hiện nay việc phát âm cha chuẩn không phải chỉ Hà Nội mà các ịa phơng khác vẫn c tình trạngy. Theo PGS ây c phải xuất phát từ tính ịa phơng hay do một nguyên nhâno khác tác ộng vào dẫn n phát âm sai?
PGS.TS Phạm Văn Tình: Ting Việt ni chung hiện nay mình ã c dạng chuẩn bao gồm chuẩn từ vựng và chuẩn phát âm. Tuy nhiên ối với các vùng miền vẫn c sự khác nhau ngi ta gọi là phơng ngữ. Khác biệty c là về từ ngữ và cũng c cả về phát âm. Về gc ộ ngữ pháp không khác nhau nhiều lắm và chúng ta cũng kh nhận ra.
Theo quan iểm của tôi cách phát âm của các vùng miền khác nhau làn bình thng. Chẳng hạn nh nu chúng ta so sánh ngi Hà Nội và ngi miền Nam sẽ nhận thấy rõ iềuy. Ví dụ ngi Hà Nội sẽ phát âm là "vui vui quá i mất" ngi miền Nam sẽ phát âm là "zui zui quá i mất". Nu so với chuẩn rõ ràch phát âm của ngi miền Nam là không úng.
PGS.TS Phạm Văn Tình.
Ngoài Bắcy cũng c một số vùng phát âm n khác. Chẳng hạn nh vùng Hải Hậu (Nam Định) ngi ta lại phát âm tr thành t, ví dụ con trâu trắng sẽ phát âm là con tâu tắng. Còn Hà Tây cũ ngi ta c bỏ i một số thanh iệu, ví dụ "buổi chiều" sẽ phát âm thành "buổi chiêu", "con bò vàng" sẽ phát âm là "con bo vang"...
Nhng c một hiện tng bất bình thng mà ngi ta thng quy gọi là ngọng chính là phát âm l và n. Kiểu phát âm saiy thng gây cho cảm giác ngi nghe thấy lạ nhất thậm chí là "hơi quê". Chẳng hạn nh, "Đi Hà Nội mua cái nồi nấu cơm np" sẽ phát âm thành "Đi Hà Lội mua cái lồi lấu cơm lp". Toàn bộ âm n sẽ c phát âm thành l và ngc lại. Điều áng chú ý là c ngi ni c cả âm l và n nhng họ lại thng hay lẫn lộn, không phân biệt c. Đây là lỗi sai rất cơ bản trong khi dạy phát âm và cần phải c uốn nắn kịp thi.
Theo tôi nguyên nhân ây là do thi quen của một vùng miềno . Khi ã tr thành thi quen ngi ta không nhận ra c sự bất bình thng. Thật ra họ vẫn giao tip c với nhau mà không c tr ngại gì cả và chỉ khi c một ngio lẫn vào cộng ồng của họ mới phát hiện ra c sự phát âm không bình thng và mới ánh giá là ngọng.
Còn xét về mặt vô thanh và hữu thanh hai phụ âm l và n c những luật tráo ổi c cho nhau. Bộ máy cấu âm của chúng ta ôi khi vẫn hay bị chệch ối với hai phụ âmy. Ngay cả những ngi không bị ngọng ôi khi vẫn bị nhầm. Chính vì việc chệch nhng nhng không c sự uốn nắn sẽ tr thành thi quen.
Các bạn nên nhớ, ngày xa c những cộng ồng tồn tại một cách khá là khép kín. N c nằm trong một làng hay một không gian ịa lýo , tự cung tự cấp và không c giao lu mấy. Cho nên việc hòa ồng với các vùng miền khác về mặt ngôn ngữ là ít vì th n c bảo lu trong một thi gian dài. Còn bây gi hiện tng phát âm sai l và n lan tỏa i nhng do c sự hòa ồng giữa các vùng miền nên việc ngọng cũng giảm i nhng n vẫn tồn tại một số ngi.
Đ là về mặt phát âm nhng thực t vẫn c ngi khi vit cũng vẫn nhầm lẫn hai phụ âm l và n. PGS ánh giá nh tho về hiện tngy?
Cái là thái ộ của ngi khi vit chính tả, ây là câun của chữ vit mà n liên quan n văn ha. Chính tả n cũng òi hỏi anh cần c một nhận thức về cách ghi các từ ngữ và cũng mang thi quen của tính văn ha. Thật ra Ting Việt của chúng ta là một thứ chữ ghi và sử dụng văn tự chữ cái la tinh. Chúng tao ọc th ấy và chính iều mà hiện nay cũng c nhiều iểm bất h về nguyên âm và phụ âm.
Để giải quyt bài toán phát âm sai l, ny chúng ta cần phải c yu tốo tha PGS?
Trớc ht phải là ý thức của ngi ni. Chỉ khi ngi ta nhận diện ra c cái lỗi là nặng về mặt phát âm và trong giao tip cộng ồng là kh chấp nhận c, tạo ra những hiệu ứng không hay trong giao tip mới sửa c. Khi ngi ta ã nhận diện ra rồi với tác ộng của cộng ồng, của những ngi xung quanh sẽ giúp cho họ khắc phục lỗi .
Thông thng khi ã phát âm sai quen rồi việc sửa gặp rất nhiều kh khăn. Bi bộ máy cấu âm của họ phải luôn phải thay ổi chuyển cách ni. Bên cạnh , trong ầu họ luôn tồn tại một ý nghĩ thng trực rằng với những từ nh th phải nhận diện ra c âu là úng, âu là sai. Ni tm lại, ể sửa c lỗi phát âm l, n phụ thuộc vào bản thân và yu tố cộng ồng.
Tôi cũng xin lu ý, việc sửa phải n cấp tiểu học, thậm chí là cấp dới hơn nữa và càt. Thi quen ngôn ngữ hình thành từ khi còn rất bé sau ịnh hình phát triển dần lên. Thng một ứa bé từ khi bắt ầu ni cho n 5 t.uổi ã hình thành c một ngữ năng nhất ịnh về từ ngữ, cách ni năng và cách phát âm. Nu không uốn nắn ngay từ ầu việc phát âm sai sẽ làm ảnh hng rất lớn ối với cộng ồng của n.
C ý kin cho rằng, việc các trng s phạm (SP) tip nhận những sinh viên (SV) ni ngọng sau họ lại ứng giảng dạy cho HS kh giải quyt c bài toány. Đồng ý là chúng ta phải sửa lỗiy càm, càt nhng nu GV không "chuẩn" vấn ề lại càng tệ hại hơn?
Hiện nay ối với các trng SP nguồn ầu vào rất a dạng. Chính vì th không tránh khỏi ngôn ngữ, phơng ngữ vùngy vùng kia. Tuy nhiên khi SV ã vào môi trng SP họ sẽ ý thức c, phân biệt c âu là dạng chuẩn. Khi tham gia cộng ồng mới a số họ hòa ồng c.
Còn nu họ ã c thi quen và ã ni sai quá nặng khi vào học hành chắc chắn thầy cô sẽ uốn nắn. Troc môn học của SV các trng SP luôn c môn chuẩn ha về mọi mặt: chuẩn ha về phoch giảng dạy, chuẩn ha về mặt ngôn từ... Do nu c ý thức chắc chắn SV sẽ iều chỉnh c nên chúng ta không cần phải lo lắng về mặty.
Xin cảm ơn PGS!
Theo DT
Hà Nội vào cuộc chữa nói ngọng cho HS 13 huyện ngoại thành Hà Nội đang nỗ lực trong việc " cho học sinh tiểu học. Nhiệm vụ đề ra thì không có gì là khó nhưng thực tế để giải quyết câu chuyện "nói ngọng"a công dân thủ đô là mộiều không dễ. Theo lãnh đạo Phòng Giáo dục tiểu học - Sở GD-ĐT Hà Nội, kết quả khảo sát tại...
