Kín lịch học, trẻ không còn thời gian đọc sách
Thứ trưởng GD&ĐT Nguyễn Vinh Hiển thừa nhận, học sinh thiếu kỹ năng sống một phần do không có thói quen đọc sách. Ngoài ra, các em cũng đang bị quá tải.
“Con tôi phải dậy từ 6h sáng để đi học. Về đến nhà cũng là gần 6h chiều. Cơm tối xong thì chỉ còn thời gian để làm bài tập, mà cũng thường xuyên đến 10-11h mới được đi ngủ. Dù muốn con có thời gian đọc sách trước giờ đi ngủ, mẹ cũng phải cản lại để còn đảm bảo sức khỏe cho con” – chị Ngô Thúy Hà, phụ huynh học sinh trường THCS Nguyễn Siêu, Hà Nội chia sẻ.
Nhiều trường đầu tư mạnh vào thư viện để phát triển văn hóa đọc cho học sinh. Ảnh: An Ninh Thủ Đô.
Không còn thời gian trống để đọc sách
TS Nguyễn Thụy Anh, người sáng lập câu lạc bộ Đọc sách cùng con, kể: “Có một hình ảnh khiến tôi lâu nay vẫn day dứt khi nghĩ về cái gọi là ‘văn hóa đọc’ của người Việt. Khi tôi đến chơi nhà một người bạn, anh chị đang đốc thúc con học. Góc nhà có một tủ đầy ắp sách nhưng bị khóa chặt. Bố mẹ chỉ cho phép con đọc khi… nghỉ hè để không ảnh hưởng việc học.
Các cô cậu học sinh phải tập trung học kiến thức, rảnh ra chút nào lại đăng ký học các lớp kỹ năng sống, lấy đâu ra thời gian cho sách! Sau này, nghiên cứu thời gian biểu của rất nhiều bạn nhỏ, thời khóa biểu ở trường, tôi nhận thấy, việc đọc sách trên thực tế là một hoạt động phụ, chỉ được sắp xếp vào những tiết ’sinh hoạt’ để không ảnh hưởng chương trình học của trẻ”.
Thứ trưởng GD&ĐT Nguyễn Vinh Hiển thừa nhận: “Những hạn chế của học sinh chúng ta hiện nay là thiếu kỹ năng giải quyết các vấn đề liên quan đến thực tiễn, thiếu kỹ năng sống và làm việc theo nhóm. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên, trong đó có nguyên nhân học sinh ít đọc sách thường xuyên”.
Đọc sách cần được tôn trọng như thi cử
Theo số liệu khảo sát của Vụ Thư viện – Bộ Văn hóa – Thể thao và Du lịch, tỷ lệ người hoàn toàn không đọc sách nước ta chiếm tới 26%, thỉnh thoảng mới cầm một cuốn sách lên đọc chiếm áp đảo tới 44%, còn đọc thường xuyên là 30%.
Trong khi đó, bà Trần Thị Minh Nguyệt, Đại học Văn hóa Hà Nội, khẳng định, văn hóa đọc là một phương tiện quan trọng giúp con người lĩnh hội, vận dụng tri thức, kinh nghiệm và các giá trị văn hóa của nhân loại một cách có hiệu quả vào các hoạt động sống, nhằm nâng cao chất lượng sống của mỗi cá nhân đồng thời góp phần thúc đẩy sự phát triển xã hội. Riêng đối với học sinh, đọc sách được đán.h giá là một trong những yếu tố thúc đẩy năng lực tự học của học sinh rất tốt.
Video đang HOT
Thứ trưởng GD&ĐT Nguyễn Vinh Hiển cho rằng, nguyên nhân dẫn tới sự suy thoái thói quen đọc sách của công chúng là vì hiện chúng ta chưa hình thành được các chương trình khuyến đọc trên phạm vi quốc gia như tổ chức tháng đọc quốc gia, tổ chức định kỳ các hội chợ sách trên quy mô quốc gia…
Trong khi đó, nền kinh tế của chúng ta đang phát triển với tốc độ khá cao làm cho thời gian nhàn rỗi của người dân dành cho đọc sách đang có nguy cơ bị các phương tiện nghe nhìn, du lịch… lấn lướt. Học sinh ít đọc sách còn do hệ thống thư viện trường học, địa phương còn yếu, sách, tài liệu nghèo nàn; cách thức quản lý, chỉ đạo hoạt động của thư viện lạc hậu.
Kinh nghiệm được chia sẻ từ những trường mạnh về phong trào thư viện cho thấy, nhằm khuyến khích thói quen đọc sách trong học sinh, các trường này đã biến thư viện thành nơi giao lưu của học sinh, các lớp học tự bầu thủ thư để quản lý tủ sách của lớp, học sinh tự tổ chức các giờ đọc sách của chính mình.
Tuy nhiên, để đọc sách trở thành thói quen tích cực thì TS Nguyễn Thụy Anh nhấn mạnh việc đọc cũng phải được tôn trọng như việc học và việc thi.
“Bộ GD&ĐT cần phải đưa vào chương trình như một môn học nhưng không phải một môn Văn thứ hai mà là một hoạt động riêng được xây dựng phương pháp và quy trình riêng để hướng dẫn các em tự đọc, tự khám phá”, TS Anh nói.
Bên cạnh đó, việc kiểm tra đán.h giá trong nhà trường cũng cần đổi mới để bắt buộc học sinh phải đọc thêm nhiều sách, tài liệu để có được đán.h giá tốt…
Theo Duy Anh/An Ninh Thủ Đô
Kiến nghị có giờ đọc sách trong nhà trường
Trung bình mỗi người Việt Nam đọc 0,8 cuốn sách/năm. Đây là con số từ một khảo sát được nêu trong một hội thảo do Bộ GD-ĐT tổ chức.
Thực trạng giới trẻ nói chung và học sinh trong các nhà trường phổ thông "nói không" với sách, ngoài sách giáo khoa, đã được lãnh đạo Bộ GD-ĐT thừa nhận và xem là vấn đề cần phải có giải pháp thay đổi.
Thờ ơ với sách, chuyện không mới
0,8 cuốn sách/năm là số liệu về người Việt đọc sách được Bộ Văn hóa - thể thao và du lịch đưa ra vào tháng 4-2013.
Trong một báo cáo khác của Vụ Thư viện - Bộ Văn hóa - thể thao và du lịch, một số liệu được đưa ra cũng rất đáng suy nghĩ: tỉ lệ người hoàn toàn không đọc sách chiếm tới 26%, thỉnh thoảng mới cầm một cuốn sách lên đọc chiếm áp đảo tới 44%, còn đọc thường xuyên là 30%.
Học sinh Trường THPT Lương Thế Vinh (Q.1, TP.HCM) đọc sách trong giờ ra chơi.
Bạn đọc của thư viện chỉ chiếm 8-10% dân số. Thư viện Quốc gia Việt Nam có khoảng 50.000 bạn đọc thường xuyên, thư viện cấp tỉnh chỉ có 1.000 - 2.000 bạn đọc, cấp huyện 500 - 600 bạn đọc, thư viện/phòng đọc cấp xã 100 - 200 bạn đọc.
Kết quả thống kê của ông Nguyễn Quang Thạch, giám đốc Trung tâm Hỗ trợ tri thức và phát triển cộng đồng (qua hành trình đi bộ Hà Nội - Sài Gòn tăng tốc chương trình sách hóa nông thôn Việt Nam), khi phỏng vấn trên 3.000 người 6-80 tuổ.i (chủ yếu độ tuổ.i 10-40) cho thấy 90% người chưa từng mượn sách ở thư viện nhà trường, hoặc nhà trường không cho mượn sách về nhà đọc.
Tại hội thảo, ông Phạm Sỹ Bỉnh - Phó vụ trưởng Vụ Giáo dục thường xuyên Bộ GD-ĐT - nhận định: "Đa số bạn trẻ ngày nay thờ ơ với văn hóa đọc. Đặc biệt, thế hệ trẻ bị hình thức nghe nhìn lôi cuốn nhiều hơn hình thức đọc.
Trong nhiều năm qua, học sinh nông thôn hầu như không có sách gì để đọc ngoài sách giáo khoa do một số nguyên nhân: thu nhập gia đình thấp và cha mẹ không có thói quen đọc sách; sức ép do phải học tập quá nhiều; không có các hiệu sách đến cấp xã; hệ thống thư viện nhà trường và điểm bưu điện văn hóa xã yếu kém, hầu hết học sinh không được mượn sách từ thư viện nhà trường đem về nhà; chương trình giáo dục chưa kích thích học sinh tìm kiếm tri thức ngoài sách giáo khoa...".
Ông Nguyễn Vinh Hiển, thứ trưởng Bộ GD-ĐT, cũng nhận xét: "Hạn chế của học sinh hiện nay là thiếu kỹ năng giải quyết các vấn đề liên quan đến thực tiễn, thiếu kỹ năng sống và làm việc theo nhóm. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến hạn chế đó, trong đó có nguyên nhân học sinh ít có thói quen thường xuyên đọc sách".
"Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên: sức ép do thời gian học tập chính khóa, ngoại khóa nhiều; cơ sở vật chất thư viện chật hẹp, sách, tài liệu nghèo nàn; cán bộ thư viện kiêm nhiệm nhiều việc, ít có thời gian giao tiếp với học sinh; cách thức quản lý, chỉ đạo hoạt động của thư viện lạc hậu; phong trào đọc sách trong cộng đồng nói chung và trong nhà trường nói riêng chưa được hình thành, không được sự khuyến khích của giáo viên và phụ huynh; nhu cầu hỗ trợ của việc đọc cho học tập chính khóa không có; yêu cầu về kiểm tra đán.h giá chưa khuyến khích học sinh phải đọc thêm nhiều tài liệu để có kết quả tốt" - ông Hiển thẳng thắn phân tích.
Đọc sách - nhiệm vụ bắt buộc cho học sinh
Tại hội thảo, nhiều ý kiến đều cho rằng để hình thành thói quen, nhen nhóm đam mê đọc sách cho giới trẻ, không có nơi nào hiệu quả hơn các nhà trường. "Thay vào việc học sinh đến trường chỉ để nghe giảng, ghi chép kiến thức, chạy theo áp lực kiểm tra, thi cử thì cần dành thời gian, không gian cho học sinh được đọc sách, trao đổi về sách trong trường" - một ý kiến chia sẻ.
Ông Nguyễn Quang Thạch đã nêu một sáng kiến ở Thái Bình khi gầy dựng Tủ sách phụ huynh từ cấp trường đến cấp huyện, cấp tỉnh.
Cùng với việc xây dựng tủ sách này, các nhà trường còn dành thời gian để học sinh giới thiệu sách vào tiết học đầu tuần, bố trí giờ để đọc sách trong các lớp, tổ chức cho học sinh viết cảm tưởng, suy nghĩ về cuốn sách đã đọc... Đây là những giải pháp đầu tiên để khơi dậy thói quen đọc sách cho học sinh.
Theo lãnh đạo Phòng giáo dục Quỳnh Phụ, Thái Bình - một điểm sáng trong việc khuyến khích thói quen đọc sách trong nhà trường, phòng đã chỉ đạo các trường biến thư viện thành nơi giao lưu của học sinh, các lớp học tự bầu thủ thư để quản lý tủ sách của lớp, học sinh tự tổ chức các giờ đọc sách của chính mình. "Đọc sách là một trong những yếu tố thúc đẩy năng lực tự học của học sinh rất tốt" - vị lãnh đạo này nhận xét.
Bà Nguyễn Thị Ngọc Minh - khoa Ngữ văn ĐH Sư phạm Hà Nội - cho rằng ở mỗi cấp học, ngoài việc tạo môi trường đọc sách cho học sinh, các trường cần tư vấn, hướng dẫn học sinh hình thành các kỹ năng đọc sách phù hợp với mỗi đối tượng học sinh. Ví dụ học sinh các bậc học cao hơn phải được rèn luyện kỹ năng chọn sách, sàng lọc kiến thức cần thiết, bổ ích... Kỹ năng này càng cần thiết khi học sinh học đến THPT và ĐH-CĐ.
"Cần biên soạn bộ sách hướng dẫn chuẩn, giúp học sinh từng lứa tuổ.i có thể chọn sách, đọc sách hiệu quả" - bà Minh gợi ý.
Một số ý kiến cho rằng Bộ GD-ĐT cần có chỉ đạo chính thống để các nhà trường chủ động sắp xếp giờ đọc sách cho học sinh, kiên quyết trong các giải pháp nhằm thúc đẩy việc học sinh đọc sách như một nhiệm vụ bắt buộc.
Thư viện trường học... để phủ bụi!
Hiện nay cả nước có 27.541 trường học, trong đó 24.746 trường có thư viện, chiếm tỉ lệ 89,9%. Số thư viện đạt chuẩn chiếm 49,3%. Tuy nhiên, số thư viện hoạt động hiệu quả không nhiều.
TS Nguyễn Thụy Anh, người sáng lập CLB Đọc sách cùng con, buồn bã nói: "Rất nhiều thư viện ở trường học bị khóa lại hoặc phủ bụi hay sử dụng không đúng chức năng, không hết công suất. Tr.ẻ e.m chủ yếu vẫn quan tâm đến truyện tranh, ngại ngần với truyện chữ. Trẻ sợ văn trong nhà trường vì ít đọc, vốn từ nghèo nàn, cảm xúc khô cứng".
Theo bà Phạm Thị Thành Tâm - Trường ĐH Văn hóa, tổng số cán bộ làm việc trong các thư viện trường học của Việt Nam hiện nay là gần 22.000 người, trong đó có 4.718 cán bộ chuyên trách, chiếm 22%; 78% còn lại là cán bộ kiêm nhiệm. Mỗi thư viện trường học thường chỉ có một cán bộ.
Về chất lượng, trình độ cán bộ thư viện còn thấp, nhiều cán bộ chưa được đào tạo cơ bản, chỉ một số ít người có trình độ đại học và trung cấp. Cán bộ thư viện trong các nhà trường chỉ được xem như "nhân viên giữ chìa khóa phòng đọc sách".
Tại hội thảo, nhiều ý kiến cho rằng cần khắc phục những bất cập trong cơ chế tuyển dụng, đãi ngộ cán bộ thư viện, nên coi họ "như một người thầy trong mỗi nhà trường", có vai trò tư vấn, hướng dẫn học sinh chọn sách, đọc sách, khích lệ đam mê đọc sách của học sinh.
Theo Vĩnh Hà/Báo Tuổ.i Trẻ
6 bài tập rèn luyện tư duy sáng tạo không ngừng Ai cũng biết được vai trò của khả năng tư duy sáng tạo trong thời đại ngày nay. Nhưng để có được khả năng tư duy sáng tạo thì không đơn giản đúng không? 1. Đọc Một lần nữa chúng ta lại nhắc về thói quen đọc. Ngày càng nhiều người rời xa những trang sách vì smartphone, vì interner, mạng xã hội,......