Kiểu cha mẹ ‘máy xén cỏ’ gây hại cho con

Cha mẹ ‘máy xén cỏ’ luôn dẹp mọi chướng ngại vật cho con, hy vọng con dễ đi tới thành công, mà không ngờ phản tác dụng.

Saba Harouni Lurie, một nhà trị liệu hôn nhân và gia đình đưa ra định nghĩa về những người bố mẹ luôn đi trước dọn đường cho con, hay còn gọi là “cha mẹ máy xén cỏ”.

Bê bối tuyển sinh đại học năm 2019 tại Mỹ cho thấy hàng chục phụ huynh tên tuổi hối lộ đến hàng triệu đôla để con vào trường danh tiếng, và đó có thể coi là một ví dụ cực đoan về các cặp “cha mẹ máy xén cỏ” (lawnmower parenting). Các nhà trị liệu, giáo dục cho biết, họ thường xuyên quan sát thấy các biến thể cha mẹ như vậy ở dạng nhẹ hơn.

Jasmine Peters, huấn luyện viên, người sáng lập trung tâm Parenting Wellness Center, LLC, Mỹ cho biết, anh thấy điều này thường xuyên: “Hầu hết các cặp cha mẹ không biết rằng họ đang làm điều đó, cho đến khi tôi lưu ý họ”.

Từ hành động ngăn cấm, đến giật dây, tác động giúp con

Tiến sĩ Jenny Grant Rankin, một nhà giáo dục, nhà văn, cây viết cho Psychology Today nhấn mạnh cách nuôi dạy con mà các cặp “bố mẹ máy xén cỏ” thường làm: Ví dụ, nếu một cậu bé quên cây violin ở nhà, mẹ cậu vội vàng về lấy đàn mang đến trường giờ ban nhạc tập luyện, để cậu bé không bị phạt. Hoặc nếu một bé gái đánh nhau, bố cô bé gào lên trong phòng hiệu trưởng rằng đó là lỗi của đứa trẻ khác, và từ chối giải quyết sự việc ở nhà mình.

Kelley Kitley, một nhân viên xã hội về lâm sàng chia sẻ thêm rằng nhiều bố mẹ “máy xén cỏ” có cách làm như “giật dây” để con vào một đội thể thao nào đó, hay thiết lập một lịch trình mùa hè nghiêm ngặt, không có vui chơi, hoặc không cho đứa trẻ chọn lựa các hoạt động mà nó thích tham gia, hoặc ép trẻ không được rút lui, ngay cả khi nó không thích thú gì hoạt động đó.

Ảnh: Smiletutor.

Một ví dụ khác từ Rankin: Nếu đứa trẻ không hoàn thành bài tập về nhà, một người mẹ “máy xén cỏ” sẽ nói dối với giáo viên rằng con bị ốm, và nhờ thế, đứa trẻ có thể sử dụng thời gian ở nhà để làm xong đống bài tập.

Các ông bố, bà mẹ “máy xén cỏ” thường có ý định tốt, nhưng hành động lại phản tác dụng

Việc bố mẹ mang violin đến trường cho con bởi vì đứa bé quên, hoặc bảo vệ con khi bé lao vào đánh nhau nghe có vẻ không có gì là tệ hại. Thậm chí, bố mẹ còn như thể anh hùng, bởi họ chỉ muốn giúp con.

Thực tế, việc hình thành cho trẻ thói quen được người khác sửa chữa sai lầm một cách nhanh chóng sẽ gây bất lợi cho con về lâu dài. Những đứa trẻ luôn nhận được mọi thứ tốt đẹp nhất và không có cơ hội để cảm nhận thất bại sẽ phải vật lộn khi đối phó với những lộn xộn của cuộc sống.

“Cha mẹ cướp đi cơ hội đối diện thách thức của những đứa trẻ, có nghĩa là trẻ sẽ không có cơ hội thực hành xử lý thách thức và phát triển những kỳ vọng lành mạnh. Trẻ như vậy sẽ có ít khả năng đánh giá cao may mắn của mình, trong khi lòng biết ơn là một phần quan trọng của hạnh phúc”, Rankin nói.

Kitley đưa ra một kết luận tương tự: “Tôi hoàn toàn tin rằng những cặp cha mẹ như vậy mong muốn điều tốt đẹp cho con cái họ, nhưng đó là làm hư con, bởi vì chúng khiến con không có những kỹ năng đối phó với sự thất vọng khi không đạt được điều mong muốn – thứ vốn là bản chất thực của cuộc sống. Chúng ta mong muốn dạy những đứa trẻ kiên cường, và cách duy nhất để con có thể học được kiên cường, chính là trải qua sự thất vọng, tự mình xem xét lại và tìm kiếm một con đường khác, một kết quả khác”.

Tại sao cha mẹ ‘xén cỏ’ cho con?

Tiến sĩ Carla Marie Manly, một nhà tâm lý học và tác giả cuốn sách “ Niềm vui từ nỗi sợ hãi“, chỉ ra một số lý do: “Một số người trở thành ‘cha mẹ máy xén cỏ’ vì ý thức về nghĩa vụ, như thể đứa trẻ nên được bao bọc trong bong bóng.

Các cặp cha mẹ khác có thể vì thiếu cân bằng trong cuộc sống cá nhân, hoặc hôn nhân trục trặc, nên có ý nghĩ dồn hết mọi tình yêu thương, năng lượng vào đứa trẻ, thay vì quan tâm đến việc của mình. Hoặc, nhiều cặp cha mẹ có trải nghiệm thơ ấu không được quan tâm đầy đủ, và vì thế, vô tình họ trở nên bao bọc con quá mức theo phong cách của riêng mình.

Kitley nhận định: “Tôi thấy một xu hướng chung về nhân cách của các bố mẹ ‘máy xén cỏ’, thường điển hình là cha mẹ cầu toàn, cố chấp, hay quá âu lo. Điều này có thể khởi nguồn từ khi con nhỏ, nhưng đôi khi được kích hoạt bởi những tình huống bên ngoài như nỗi lo lắng khi các bậc cha mẹ khác trong cộng đồng có con cái thành đạt, giỏi giang hơn”.

Cha mẹ nên cho phép trẻ thất bại, có trải nghiệm của riêng mình, thay vì che chắn để con không bao giờ gặp khó khăn, khổ sở. Ảnh: S.M.

Làm gì để không biến mình thành bố mẹ “máy xén cỏ”?

Hãy bắt đầu thay đổi bằng việc trung thực với chính bản thân và đứa trẻ. Thay đổi cách nuôi con không chỉ khó với bạn, mà có thể cả con bạn, đặc biệt nếu con đã dựa dẫm vào bạn quá nhiều.

Rankin chia sẻ: “Hãy đặt con bạn xuống, giải thích với con rằng bạn đã quá khoan dung trong suốt thời gian qua. Bạn nghĩ rằng mình giúp con loại bỏ trở ngại, nhưng giờ đây bạn nhận ra rằng hậu quả và sự đấu tranh là một phần quan trọng của sự trưởng thành, học cách đối phó với cuộc sống. Hãy nói rằng mọi thứ sẽ khác từ bây giờ, giải thích vì sao, như thế nào, và nghiêm túc bám sát những gì bạn nói. Đương nhiên lúc đầu mọi thứ sẽ rất khó khăn: con bạn không thích những thay đổi và nài ép bạn quay về thói quen cũ, nhưng hãy mạnh mẽ lên”.

Bạn có thể tiếp tục là người hỗ trợ hết mức có thể khi con đối diện với thách thức, nhưng đừng bước vào để dọn dẹp mớ hỗn độn đó.

Lurie đưa ra lời khuyên: “Hãy hỏi con xem chúng có thể làm những gì để giải quyết rắc rối, điều này khuyến khích con nghĩ ra giải pháp. Cần làm cho những nhiệm vụ này dễ tiếp cận hơn, bằng cách giúp trẻ chia nhỏ vấn đề thành các bước. Hỗ trợ con, khen con khi con hoàn thành từng phần, điều này cho phép con dựa vào bạn để được hỗ trợ, đồng thời cũng tự mình đưa ra quyết định, bất kể kết quả ra sao”.

Nếu bạn vật lộn với việc lùi bước, hãy nhớ cách con bạn đã học đi như thế nào: “Nhìn con ngã vốn dĩ rất khó khăn với bậc cha mẹ, nhưng cần phải để con ngã, để sau đó con có thể học đi. Khi bước vào giai đoạn mới của sự phát triển, chúng sẽ tiếp tục ‘ngã’, và cha mẹ cần kìm nén bản thân khi chứng kiến điều đó”.

Nguyễn Linh (Nguồn: NBCNews)

Theo VNE