Kịch bản nào nếu Trump mất khả năng điều hành vì bệnh trở nặng?

Dư luận Mỹ và quốc tế đang rất quan tâm trước thông tin tổng thống Mỹ Donald Trump và phu nhân của ông dương tính với coronavirus chủng mới (nCoV) gây ra dịch Covid-19.

Nhà Trắng cho biết sức khoẻ 2 người vẫn tốt, chưa có biểu hiện triệu chứng bệnh trầm trọng. Nhưng câu hỏi đặt ra là nếu bệnh trở nặng khiến Trump mất khả năng điều hành đất nước thì ai sẽ thay thế để điều hành nước Mỹ tạm thời.

Giống như 2 người tiền nhiệm trước ông, Trump có thể tạm thời giao quyền điều hành cho phó tổng thống Mike Pence nếu sức khoẻ không cho phép.

Theo mục 3 – Tu chính án thứ 25 của Hiến pháp Mỹ, được thông qua vào năm 1967 sau vụ ám sát tổng thống John Kennedy, thì Trump có thể đưa ra tuyên bố bằng văn bản rằng ông không đủ năng lực để thực hiện tiếp nhiệm vụ.

Khi đó Phó tổng thống Mike Pence sẽ trở thành quyền tổng thống mặc dù Trump vẫn tại vị. Tổng thống sẽ được khôi phục lại quyền lực nếu sau đó ông khoẻ trở lại và ra văn bản tuyên bố sẵn sàng trở lại đảm nhiệm vị trí.

Tổng thống Mỹ Donald Trump và phó tổng thống Mike Pence – Ảnh: Reuters

Bên cạnh đó Mục 4 của Tu chính án thứ 25 cũng quy định quy trình tước bỏ quyền lực của tổng thống chẳng hạn như trong trường hợp nội các tin rằng tổng thống đương nhiệm mất khả năng lao động. Tuy nhiên trong lịch sử Mỹ điều này chưa từng được lấy ra áp dụng.

Đến nay phó tổng thống Mỹ Mike Pence đã xét nghiệm cho kết quả âm tính với nCoV.

Mục 3 – Tu chính án thứ 25 của Hiến pháp Mỹ từng được áp dụng nhiều lần trong lịch sử Mỹ:

Ngày 13-7-1985, Tổng thống Ronald Reagan đã phẫu thuật cắt bỏ một tổn thương tiền ung thư sau khi nó được phát hiện trong một cuộc nội soi. Ông đã ký một lá thư, trong khi không viện dẫn cụ thể Mục 3, cho biết ông lưu tâm đến các quy định của điều khoản này. Phó Tổng thống George H.W. Bush đã giữ quyền tổng thống trong gần 8 giờ, từ 11h28 sáng cho đến 7h22 tối, khi Reagan sau đó ký tiếp một lá thư tuyên bố mình đã có thể tiếp tục nhiệm vụ.

Ngày 29- 6-2002, Tổng thống George W. Bush viện dẫn Mục 3, tạm thời chuyển giao quyền lực của mình cho Phó Tổng thống Dick Cheney trước khi tiến hành nội soi. Cheney giữ quyền tổng thống từ 7h09 sáng đến 9h24 sáng.

Vào ngày 21-7-2007, Bush lại viện dẫn Mục 3 trước một cuộc nội soi đại tràng khác. Cheney giữ quyền tổng thống từ 7h16 sáng đến 9h21 sáng.