Không thiếu phụ nữ xuất chúng nhưng giải Nobel vẫn ít gọi tên họ
Phụ nữ và người đến từ các nước đang phát triển có ít khả năng đoạt giải Nobel hơn nam giới và công dân các nước phát triển.
Đây là một vấn đề, các chuyên gia nhận định với Zing.
Mùa giải Nobel 2022 đã khếp lại, cái tên của 12 cá nhân và 2 tập thể đoạt giải Nobel năm 2022 trong cả 6 lĩnh vực đã được công bố. Dù đa dạng về lĩnh vực hoạt động, 12 cá nhân kể trên có chung đặc điểm: Là người da trắng, đến từ Mỹ hoặc châu Âu.
Trong số này, tới 10 người là nam giới. Hai người phụ nữ còn lại được trao giải là nhà văn Annie Ernaux và nhà hóa học Carolyn R. Bertozzi.
Thiếu tính đại diện đã là thực trạng của giải Nobel kể từ khi ra đời đến nay. Thống kê cho thấy số lượng nam giới đạt giải – đặc biệt trong ba lĩnh vực khoa học tự nhiên là y – sinh, vật lý và hóa học – cao hơn hẳn nữ giới. Các nhà khoa học ở các nước phát triển cũng dễ giành giải hơn các nước đang phát triển.
“Khi tôi học đại học tại Nam Phi, trường tôi treo ảnh của tất cả người từng đoạt giải Nobel hóa học. Tôi ngưỡng mộ họ và nghĩ: Điều này thật tuyệt vời”, ông Marc Zimmer, giáo sư hóa học tại Đại học Connecticut (Mỹ), chia sẻ với Zing.
“Nếu bạn là phụ nữ, là người da màu hoặc có điểm khác biệt so với họ, bạn nhìn vào những người đàn ông này, nghĩ rằng: ‘Mình sẽ không bao giờ làm được điều này’. Tôi nghĩ đây là vấn đề”, vị giáo sư nhận xét.
Sự chênh lệch rõ ràng
Trong số 959 cá nhân đoạt giải Nobel tính từ năm 1901 đến 2022, 898 người là nam giới và chỉ có 61 người là nữ giới, theo thống kê của Statista và Zing. Xét về quốc tịch, 19 trong số 20 quốc gia dẫn đầu về số lượng giải Nobel là nước phát triển, chủ yếu nằm ở Bắc Mỹ hay châu Âu. Chỉ có Ấn Độ là nước đang phát triển duy nhất có tên trong danh sách.
“Tôi không nghĩ đây là lỗi trong quá trình lựa chọn người đoạt giải Nobel. Đây là vấn đề lớn hơn”, giáo sư Zimmer nhận định.
Giáo sư Marja Makarow, Chủ tịch Viện Hàn lâm châu Âu (Academia Europaea), cho rằng đây có thể là nguyên nhân mang tính hệ thống đối với giải Nobel.
“Nhiều giải thưởng được trao cho các nghiên cứu khoa học được khởi động từ hàng thập kỷ trước đây, khi mà số lượng nhà khoa học nữ còn khá ít”, bà nhận định với Zing.
Theo vị giáo sư, việc thiếu nữ giới đoạt giải Nobel không chỉ gây ra tác động tiêu cực với những phụ nữ muốn theo đuổi con đường nghiên cứu, mà còn khiến thế giới có thể mất đi những sáng chế mang tính bước ngoặt – vốn phụ thuộc vào các nghiên cứu cơ bản. “Không có những ‘ngôi sao’ nghiên cứu là nữ thì cũng sẽ không có những nhà sáng chế nữ”, bà nói.
Video đang HOT
Trong khi đó, ông Zimmer tỏ ra lạc quan với triển vọng số lượng nữ giới đoạt giải Nobel sẽ gia tăng trong tương lai.
“Ngày càng nhiều phụ nữ có cơ hội học ở các trường đại học lớn, làm việc tại 50 đại học top đầu thế giới và đã có danh tiếng”, ông nói. “Tôi nghĩ với phụ nữ, vấn đề đã dễ dàng hơn”.
Trên thực tế, tỷ lệ nữ giới được trao giải Nobel trong giai đoạn 2002-2021 đã tăng gấp 3 lần so với giai đoạn 1902-1921, từ 4,1% lên 12,4%, theo Statista. Dù vậy, con số này vẫn còn khá thấp.
Tuy nhiên, giáo sư Zimmer cho rằng sự mất cân đối về mặt địa lý vẫn sẽ là vấn đề lớn.
“Các trường đại học ở Nam Phi – quê nhà của tôi – hay Việt Nam khó có thể cạnh tranh với các trường đại học lớn ở Mỹ và châu Âu. Do đó, các sinh viên giỏi nhất từ các quốc gia này sẽ tới Mỹ và châu Âu để học tiến sĩ hay nghiên cứu sau tiến sĩ. Nếu họ thực sự giỏi, họ sẽ được tuyển dụng và ở lại đây, tạo ra vấn đề với các quốc gia khác”, ông nhận định.
Tỷ lệ nữ giới đoạt giải Nobel đã tăng, nhưng vẫn ở mức thấp. Đồ họa: Statista.
“Nếu nhìn rộng ra thế giới, vấn đề quốc tịch và chủng tộc khá phức tạp khi các nền khoa học có mức độ phát triển khác nhau”, giáo sư Makarow nói.
Theo bà, nhân tài có ở mọi nơi. Tuy vậy, họ không thể tỏa sáng nếu không có môi trường nghiên cứu lý tưởng – được thiết lập bởi chính sách của nhà nước, cách tổ chức của cơ quan nghiên cứu hay nguồn vốn hỗ trợ.
“Chúng tôi cũng gặp vấn đề về quốc tịch ngay tại châu Âu”, bà chia sẻ, cho biết môi trường học thuật tại Trung và Đông Âu vẫn chưa đủ phát triển để hỗ trợ các nhà nghiên cứu tài năng.
Giải pháp không đơn giản
Theo giáo sư Makarow, đây là vấn đề lớn về mặt danh tiếng đối với giải Nobel và đang trở nên tồi tệ hơn theo từng năm. Trong khi đó, giáo sư Zimmer không nghĩ uy tín của giải thưởng danh giá này có thể bị ảnh hưởng.
“Tôi nghĩ khoảng 30-40 năm trước, khi một số phụ nữ giỏi nhất không được trao giải, điều này là vấn đề. Nhưng ngày nay, tôi nghĩ ủy ban lựa chọn đã rất cẩn thận, họ thực sự muốn và cố gắng đa dạng hóa những người được đề cử và nhận giải”, ông nói.
Dù vậy, vị giáo sư cho rằng bất chấp nỗ lực của ủy ban trao giải Nobel nhằm đảm bảo danh sách người được đề cử đa dạng nhất có thể, vấn đề thiếu tính đại diện vẫn sẽ xảy ra. Ví dụ, trẻ em da trắng đã có cơ hội học tập tốt hơn từ khi còn nhỏ. Trẻ em ở Mỹ và châu Âu cũng có điều kiện tốt hơn trẻ em châu Phi.
“Chúng ta cần có sự thay đổi thực sự lớn, và điều này sẽ chưa thể xảy ra ngay”, ông nói. “Giải Nobel chỉ cho chúng ta thấy những vấn đề trên thế giới. Tôi không nghĩ giải thưởng này có cách nào để thay đổi”.
Nhà hóa học Carolyn R. Bertozzi, người phụ nữ đầu tiên được xướng tên trong mùa giải Nobel năm 2022. Ảnh: Reuters.
Trong khi đó, bà Makarow chỉ ra việc số lượng giáo sư nữ trong lĩnh vực STEM vẫn thấp hơn số giáo sư nam có thể là một nhân tố gây ra sự mất cân bằng.
“Khi số lượng giáo sư nữ không đủ, họ sẽ không trở thành trưởng khoa hay lãnh đạo trường đại học. Phụ nữ cũng không tham gia vào các cơ quan ra quyết sách như các hội đồng nghiên cứu”, bà nói. “Sự xuất chúng không nên bị tác động bởi các yếu tố thứ cấp như giới tính hay quốc tịch. Tuy nhiên, các tổ chức cần chú ý đến nhu cầu của những người phụ nữ muốn ứng tuyển và khuyến khích họ”.
Theo vị giáo sư, ủy ban trao giải Nobel cần giải quyết vấn đề đa dạng về giới đầu tiên.
“Đây là điều dễ thay đổi nhất vì số lượng nữ khoa học gia xuất chúng là khá nhiều, đặc biệt trong lĩnh vực y – sinh. Cách thức có thể là tích cực kêu gọi đề cử nữ giới, cũng như quảng bá rộng rãi vấn đề này. Đương nhiên, ủy ban cần đạt được sự cân bằng về giới nói riêng và đảm bảo tính đa dạng nói chung”, bà nhận định.
Lợi thế khiến sinh viên trường này có việc làm trong mơ trước khi ra trường
Vững kiến thức, giỏi kỹ năng, thái độ chuẩn mực và đặc biệt là không mất thời gian đào tạo lại...
là những lợi thế khiến sinh viên Nova College lọt "tầm ngắm" của nhiều doanh nghiệp.
Nhà trường - Doanh nghiệp - Sinh viên được ví như là "kiềng ba chân" đào tạo nên nguồn nhân lực hiện đại, không chỉ giỏi kiến thức mà còn thạo kỹ năng làm việc, giao tiếp trong môi trường thực chiến. Nắm bắt được điều này, Nova College đã áp dụng mô hình "đưa doanh nghiệp vào giảng đường".
"Đưa doanh nghiệp vào giảng đường" - bí kíp thu hút Gen Z
Nova College áp dụng mô hình "Đưa doanh nghiệp vào giảng đường", mỗi ngành đào tạo tại trường đều gắn với một lĩnh vực hoạt động của tập đoàn NovaGroup. Với sự hậu thuẫn này, Nova College hội tụ nhiều ưu thế, mang đến Gen Z thời gian thực hành, thực tập lên đến 70% thời lượng đào tạo tại các công ty thành viên trong hệ sinh thái. Đây là một bước đệm quan trọng, giúp doanh nghiệp tiết kiệm thời gian đào tạo, mang lại hiệu quả cho cả hai bên cung cầu nguồn nhân sự chất lượng cao.
Nova College áp dụng mô hình "Đưa doanh nghiệp vào giảng đường".
Ngay từ năm học đầu tiên, sinh viên trường "người ta" đã được tiếp xúc với môi trường làm việc thực tế thông qua các chuyến thực tập nhận thức tại các công ty thành viên trong hệ sinh thái NovaGroup. Thực tập doanh nghiệp cũng là một môn học bắt buộc đối với sinh viên Nova College. Đây là những cơ hội tuyệt vời bởi sinh viên được hướng dẫn trực tiếp từ đội ngũ nhân viên giỏi, rèn luyện tác phong làm việc chuyên nghiệp, dưới áp lực lớn. Sự uy tín và độ nhận diện thương hiệu vượt trội từ các công ty hàng đầu là điểm sáng cho hồ sơ xin việc, dễ dàng ghi điểm với nhà tuyển dụng trong tương lai.
70% thời lượng thực hành, thực tập tại các công ty thành viên trong hệ sinh thái NovaGroup giúp sinh viên Nova College giỏi kỹ năng, vững nghiệp vụ.
Bên cạnh đó, trong suốt thời gian đào tạo, Nova College thường xuyên tổ chức các chương trình giao lưu và gặp gỡ cùng nhiều doanh nghiệp trong và ngoài nước. Không chỉ giúp sinh viên được tiếp xúc trực tiếp với doanh nghiệp, hiểu rõ nhu cầu tuyển dụng, đây cũng là cơ hội để Gen Z phát triển những kỹ năng mềm cần thiết.
Sinh viên Nova College được chú trọng đào tạo kỹ năng, đáp ứng nhu cầu của doanh nghiệp.
Được biết, 100% sinh viên K15 và K16 tại Nova College đều có việc làm trước tốt nghiệp với mức thu nhập cạnh tranh. "Nova College luôn gắn kết chặt chẽ giữa nhà trường và doanh nghiệp, đặc biệt là các thành viên trong hệ sinh thái NovaGroup. Chúng tôi chú trọng đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao đáp ứng nhu cầu của doanh nghiệp cũng như để doanh nghiệp cùng tham gia xây dựng, thẩm định chương trình đào tạo", ThS. Nguyễn Thị Ngọc Quyên - Hiệu trưởng Nova College chia sẻ.
Sinh viên Nova College được doanh nghiệp "đặt hàng" trước tốt nghiệp
Tại Ngày hội Tuyển dụng & Việc làm Nova College 2022, hàng trăm sinh viên Nova College đã được các doanh nghiệp trong hệ sinh thái NovaGroup "đặt hàng" trước khi tốt nghiệp. Đại diện Nova FnB nhận định: "Chúng tôi sẵn sàng tuyển dụng các bạn sinh viên Nova College chuẩn bị tốt nghiệp. Đây là nhóm nhân sự tiềm năng, tinh thần học hỏi cao."
Ngày hội Tuyển dụng và Việc làm Nova College 2022 thu hút sự quan tâm tham dự của nhiều doanh nghiệp.
Bên cạnh đó, Nova Hospitality cũng thu hút nhiều nhân tài trong lĩnh vực Quản trị Khách sạn - một trong những lĩnh vực đang thiếu hụt nhân sự trầm trọng. "Có thể nói, Nova College là một trong những đối tác then chốt của Nova Hospitality. Trong quá trình phỏng vấn, các bạn không những chứng tỏ khả năng hòa nhập nhanh chóng với môi trường làm việc thực tế mà còn thể hiện tốt những kiến thức, kỹ năng cần thiết".
Trở thành nhân viên chính thức trước khi tốt nghiệp, bạn Lê Thu Phương - Sinh viên ngành Quản trị Nhà hàng và Dịch vụ ăn uống - chia sẻ: "Các thầy cô đã hướng dẫn kỹ càng cách viết CV, cách trả lời câu hỏi của nhà tuyển dụng... trong nhiều workshop trước đây, nên dù hồi hộp nhưng em cũng đã chuẩn bị cho mình nhiều thông tin cần thiết để đối thoại trực tiếp cùng nhà tuyển dụng. Có thể nói, đây là cơ hội lớn cho các bạn sinh viên như em tìm được việc làm, chính thức bước chân vào thị trường lao động đầy cạnh tranh ngay khi còn ngồi trên ghế nhà trường".
Sinh viên Nova College học việc tại các nhà hàng thuộc Nova FnB.
Được biết, nhà trường đã trở thành đối tác cung cấp nhân sự chất lượng cao cho NovaGroup và xã hội. Bà Nguyễn Bạch Kim Vy - Phó Tổng Giám đốc NovaGroup chia sẻ: "Trên chặng đường sắp tới, NovaGroup sẽ mang đến việc làm và thu nhập cho 240.000 lao động trực tiếp và 1,3 triệu lao động gián tiếp. NovaGroup đặc biệt ưu tiên tuyển dụng sinh viên tại Nova College bởi các bạn đã được đào tạo bài bản về chuyên môn nên không mất thời gian đào tạo lại. Bên cạnh đó, các cơ hội thực tập tại hệ sinh thái NovaGroup cũng giúp sinh viên Nova College hiểu rõ hơn về môi trường làm việc, văn hóa của Tập đoàn. Đây cũng là một lợi thế lớn của sinh viên Nova College".
Giáo sư Nobel Vật lý 2016 'gợi ý' giới trẻ Việt Nam cách đoạt giải Nobel 'Nhiều người hỏi tôi làm thế nào để đoạt được giải Nobel. Tôi trả lời rằng, các bạn không cần phải tài giỏi như Albert Einstein, mà các bạn cần sự may mắn để tìm ra những điều mới mẻ', GS Duncan Haldane, người đoạt giải Nobel Vật lý 2016 chia sẻ cùng hàng trăm bạn trẻ tại TP Quy Nhơn, tỉnh Bình...