Không thể xóa hệ tại chức
Xu thế chung của thế giới là ngày càng nhiều người học các hệ không chính quy, nhưng những khách mời tại buổi đối thoại trực tuyến thống nhất nhìn nhận chất lượng hệ đào tạo này ở VN là đáng báo động.
Trên 40% sinh viên hiện nay là người học tại chức. Bởi vậy, câu chuyện “tại chức” bị từ chối trong tuyển dụng ở một số tỉnh trở thành đề tài nóng trong suốt tuần qua và thu hút hàng ngàn ý kiến trái chiều. Nhiều ý kiến mổ xẻ vấn đề này vẫn được tiếp tục tranh luận trong buổi đối thoại trực tuyến chiều 19/8.
“Chuông khánh còn chẳng ăn ai…”
Tại chức bị biến dạng PGS.TS Nguyễn Thành Thi - Ảnh: Minh Đức
Cũng là chương trình đã được duyệt, nhưng cuối cùng bị cắt xén nặng nề. Không hiếm các lớp tại chức ở địa phương có khi vào đợt thầy về dạy chỉ chăm chăm dẫn thầy đi ăn, uống. Thầy dạy qua loa, môn học trong kết cấu chương trình là 30 tiết có khi thầy chỉ dạy 2 ngày là xong. (TS Nguyễn Thành Thi)
Đại học mở đã thành đại học… “khép”
GS Lâm Quang Thiệp – Ảnh: N.Khánh
Sở GD-ĐT Hà Nam – giải thích: Hà Nam là vùng có giáo dục phát triển nên việc tuyển giáo viên cũng phải lựa chọn để duy trì và phát triển đội ngũ giáo viên có chất lượng. Nhưng chúng tôi không “nói không” với đào tạo không chính quy.
Tùy theo yêu cầu đối với mỗi loại hình giáo viên chúng tôi phải có quy định phù hợp để lựa chọn. Năm 2011-2012, khi tuyển giáo viên THPT, chúng tôi không nhận bằng liên thông vì thấy chất lượng đào tạo liên thông không đảm bảo chất lượng, tuyển vào thì không thể dạy được.
Ông Khoát cho biết căn cứ để sở GD-ĐT “xếp loại” bằng tốt nghiệp theo thứ tự ưu tiên khi tuyển dụng giáo viên, dựa vào chất lượng đầu vào của các trường, đội ngũ giảng viên của các trường ĐH và thông tin thu nhận được quan kinh nghiệm quản lý giáo viên ở các nguồn đào tạo khác nhau.
Trao đổi lại với các GS về hiện tượng cực đoan trong tuyển dụng nhân lực nói chung và giáo viên nói riêng của một số tỉnh, ông Khoát cũng thừa nhận “cần phải nghiên cứu một hình thức tuyển dụng khác, làm sao để có thể tạo cơ hội dự tuyển cho nhiều người nhưng vẫn chọn được người có năng lực”.
Video đang HOT
Tại chức đi không đúng đường
GS Thiệp cho rằng vấn đề cốt lõi là đào tạo tại chức ở VN đã đi sai đường. Lẽ ra, cần phải áp dụng một công nghệ khác thì lại dùng công nghệ đào tạo của chính quy, nhưng làm nhẹ đi, dễ dãi đi. GS Thiệp phân tích: “Công nghệ đào tạo đối với hình thức không chính quy không có gì bí hiểm, nhưng nó đặc biệt bởi nó dùng cho đối tượng tự học là chính. Bởi vậy, cần có hệ thống học liệu tốt, chương trình, tài liệu phù hợp cho đối tượng tự học. Việc đánh giá người học ở hình thức đào tạo này cũng phải khác hệ chính quy, tức là đánh giá đầu ra của từng môn học một cách chặt chẽ”.
Tiếp nối ý kiến của GS Thiệp, ông Bùi Anh Tuấn – vụ trưởng Vụ Giáo dục ĐH Bộ GD-ĐT – cũng thừa nhận: “Người học của hệ đào tạo tại chức là những người vừa đi học vừa đi làm. Nhưng đặc điểm này đã không được quán triệt khi xây dựng chương trình, cách thức đào tạo. Ví dụ, ưu thế của đối tượng vừa học vừa làm là đã có kinh nghiệm thực tiễn trong nghề, nhưng trong chương trình đào tạo vừa học vừa làm lại không khai thác được ưu điểm đó.
“Nhiều trường cố tình cắt giảm chương trình quá nhiều, không đáp ứng chuẩn đào tạo. Phương thức tuyển sinh cũng có vấn đề, thầy cô nhiều nơi đánh giá còn dễ dãi đối với hệ đào tạo này, còn “thương trò” mà nương tay trong đánh giá… Tất cả những yếu tố này khiến chất lượng đào tạo hệ tại chức bị giảm sút” – ông Tuấn nói.
TS Nguyễn Thành Thi, phó trưởng khoa ngữ văn Trường ĐH sư phạm TP.HCM, cho biết thêm: Chương trình đào tạo không chính quy hiện nay còn cứng nhắc, không linh hoạt và bổ sung kịp thời những yêu cầu của cơ quan tuyển dụng. Còn theo GS Phạm Phụ, thái độ, động cơ học tập của một bộ phận lớn người học cũng “góp phần” làm chất lượng của loại hình đào tạo không chính quy thấp.
Về điều này, TS Phạm Tấn Hạ – trưởng phòng đào tạo Trường ĐH Khoa học xã hội và nhân văn (ĐHQG TP.HCM) – khẳng định không một cơ sở giáo dục nào muốn sản phẩm đào tạo của mình kém chất lượng, lại còn bị nhà tuyển dụng từ chối. Nhà trường luôn nỗ lực để làm sao xã hội chấp nhận sinh viên tốt nghiệp từ trường mình, nhưng để thay đổi chất lượng đào tạo thì cần sự góp sức có ý nghĩa quan trọng từ chính ý thức của người học. Còn hiện tại vẫn còn quá nhiều người đi học không phải vì nhu cầu thật sự.
Cuối cùng, theo GS Phạm Hữu Tá và GS Lâm Quang Thiệp, trong một thời gian dài, việc giao nhiều chỉ tiêu, việc nhiều trường được mở “tại chức”, quan điểm chỉ coi tại chức là &’nồi cơm” của các trường và việc kiểm soát không chặt, không nghiêm của cơ quan quản lý đã càng khiến chất lượng tại chức.
Cần giải pháp bài bản
Ông Bùi Anh Tuấn cho biết thời gian tới Bộ GD-ĐT sẽ có thảo luận và nghiên cứu đánh giá toàn diện, xây dựng những văn bản pháp luật liên quan mà trước hết là quy chế đào tạo, tuyển sinh đối với hệ này đang được bộ hoàn thiện. Ông Tuấn tiết lộ trong tháng 10-11 khi bộ tổ chức hội nghị ba năm thực hiện chỉ thị 296 về đổi mới quản lý giáo dục ĐH sẽ bàn cụ thể đến những vấn đề nâng cao chất lượng giáo dục, trong đó có nội dung về đào tạo tại chức đi xuống.
Còn GS Trần Hữu Tá cho rằng nhiều trường tùy tiện trong hệ đào tạo này khi cắt xén chương trình, chạy đua theo lợi nhuận… Vì thế giải pháp quan trọng là bộ phải tăng cường giám sát từ việc tuyển sinh đầu vào, cho đến quá trình đào tạo tiếp sau. Trước mắt, Bộ GD-ĐT cần có một cuộc tổng kiểm tra hoạt động của đào tạo không chính quy ở tất cả các bậc từ trung cấp, lên ĐH. Bộ cũng cần có những quy định, chế tài thật cụ thể như trong một trấn đấu bóng, lỗi vi phạm nào thì nhận thẻ vàng, lỗi nào nặng phải nhận thẻ đỏ ngay để chấn chỉnh đào tạo tại chức đi đúng quỹ đạo chung của giáo dục.
Các chuyên gia có mặt trong buổi tọa đàm đều cho rằng, cần kiến nghị với Bộ GD-ĐT để có kế hoạch bài bản trong việc “vực dậy” chất lượng hệ đào tạo này.
Theo tuổi trẻ
Hệ tại chức: Đứa con bị từ chối
Ngành giáo dục nhiều địa phương đã chính thức từ chối tuyển dụng những sinh viên tốt nghiệp hệ tại chức. Điều này đồng nghĩa với việc nói không ngay với sản phẩm do chính các trường đại học của ngành giáo dục thực hiện.
Các ứng viên trả lời câu hỏi tại buổi phỏng vấn tuyển dụng giáo viên năm 2012 do Sở GD-ĐT TP.HCM tổ chức sáng 2/8/2012. (Ảnh: Như Hùng)
Nhiều giáo viên có thời gian dạy hợp đồng hoặc vừa tốt nghiệp đang chờ việc ở Hà Nam không còn lạ lẫm với thông báo tuyển dụng mới đây của Sở GD-ĐT tỉnh này, trong đó một trong những điều kiện xét hồ sơ là phải tốt nghiệp các trường công lập có uy tín. Không lạ lẫm bởi yêu cầu trên từng áp dụng nhiều năm qua trong các kỳ tuyển giáo viên vào biên chế.
Không tại chức, không liên thông
Thông báo do giám đốc Sở GD-ĐT Hà Nam Nguyễn Văn Khoát ký khẳng định ứng viên phải tốt nghiệp ở các trường công lập có uy tín về đào tạo giáo viên, bằng tốt nghiệp loại khá trở lên. Đặc biệt, thông báo dứt khoát: "Không hợp đồng những người tốt nghiệp đại học hệ tại chức hoặc đại học chính quy theo các hình thức liên thông, liên kết, từ xa...".
TP.HCM: ứng viên hệ tại chức bị chấm thang điểm thấp Tại TP.HCM, tuy không quy định bằng văn bản nhưng Sở GD-ĐT TP.HCM cho biết: khi tuyển giáo viên cho năm học 2012-2013, các ứng viên tốt nghiệp hệ tại chức sẽ bị chấm thang điểm thấp (ứng viên dự tuyển sẽ có ba cột điểm: điểm trung bình các môn học, điểm trung bình các môn thi tốt nghiệp đại học và điểm phỏng vấn - PV). Theo ông Văn Công Sang - trưởng phòng tổ chức - cán bộ Sở GD-ĐT TP, với tình hình số lượng giáo viên bậc trung học dự thi tuyển cao hơn gấp nhiều lần so với chỉ tiêu tuyển dụng như năm nay thì TP sẽ ưu tiên tuyển dụng đối tượng tốt nghiệp hệ chính quy ngành sư phạm trước. "Tôi không luận bàn về chất lượng đào tạo của hệ tại chức, nhưng tôi nghĩ giáo viên theo học ngành sư phạm hệ chính quy sẽ tốt hơn. Ít nhất là họ sẽ yêu nghề giáo hơn và được đào tạo chính quy thì bài bản hơn, dễ tạo niềm tin hơn" - ông Sang cho biết.
Thông báo tuyển dụng còn nêu rõ yêu cầu địa chỉ tốt nghiệp cụ thể cho từng môn học. Tùy theo mỗi môn học, điều kiện về nguồn đào tạo (trường mà các giáo viên tốt nghiệp) được quy định khác nhau, nhưng ưu tiên số 1 là nhóm các trường ĐH Sư phạm Hà Nội 1, ĐH Sư phạm Hà Nội 2, ĐH Sư phạm TP.HCM, ĐH Thái Nguyên, ĐH Vinh, Khoa sư phạm ĐHQG Hà Nội, ĐH Giáo dục...
Chủ trương "chọn trường đào tạo" để tuyển giáo viên của Hà Nam được thực hiện từ năm 2005. Ông Nguyễn Quốc Tuấn - nguyên giám đốc Sở GD-ĐT Hà Nam - cho biết với quan điểm "giáo viên là yếu tố quan trọng số 1 làm nên chất lượng giáo dục, bảy năm trước (khi ông Tuấn còn đương nhiệm) chủ trương sàng lọc để tuyển giáo viên có chất lượng đã được đặt ra. Tiêu chí để sàng lọc người vào biên ch là điểm trung bình toàn khóa học, ưu tiên nhóm trường đào tạo có chất lượng tốt (tùy theo bậc học). "Tuyển đại trà chỉ tới 80% chỉ tiêu, còn 20% dành để tuyển những người giỏi"- ông Tuấn cho biết. Theo đó, những người tốt nghiệp cử nhân loại giỏi ở các trường sư phạm sẽ được tuyển thẳng không phải tham dự kỳ thi tuyển công chức. Riêng giáo viên cho trường THPT chuyên, Hà Nam chỉ tuyển những người tốt nghiệp loại giỏi ở Trường ĐH Sư phạm Hà Nội 1.
Nhìn trường đào tạo để tuyển giáo viên
Không chỉ Hà Nam, tỉnh Nam Định từ năm 2008 đã "nói không" với người tốt nghiệp hệ tại chức trong kỳ tuyển công chức và năm 2011 tiếp tục "nói không" với người tốt nghiệp trường ngoài công lập. Riêng đối với việc tuyển công chức cho ngành GD-ĐT, nhiều năm qua Nam Định đã đặt ra những yêu cầu khắt khe hơn, không chỉ đòi hỏi người đăng ký xét tuyển phải có bằng chính quy và tốt nghiệp trường công lập, quy định tuyển của từng môn học cũng nêu cụ thể chỉ tuyển giáo viên tốt nghiệp ở nhóm trường có uy tín. "Có những ngành nhiều năm qua chỉ tuyển người tốt nghiệp Trường ĐH Sư phạm Hà Nội 1" - một hiệu trưởng THPT ở Nam Định cho biết.
Ông Trần Tất Tiệp, giám đốc Sở Nội vụ Nam Định, cho biết kế hoạch tuyển công chức cho ngành GD-ĐTNam Định năm nay do Sở GD-ĐT và Sở Nội vụ phối hợp xây dựng. Điều kiện tuyển năm nay vẫn theo đúng chủ trương của những năm trước nhằm đảm bảo chất lượng ngay từ khâu nhận hồ sơ. Có nghĩa sẽ không tuyển người tốt nghiệp trường ngoài công lập hoặc tại chức. Tùy từng môn học, cũng chỉ lựa chọn những người tốt nghiệp từ các trường sư phạm đảm bảo chất lượng. Tuy nhiên, "để tránh cực đoan, những người có trình độ tiến sĩ, thạc sĩ, cử nhân tốt nghiệp loại giỏi sẽ vẫn được tuyển thẳng và ưu tiên xét tuyển"- ông Tiệp khẳng định.
Tương tự, Vĩnh Phúc từ năm 2011 cũng xôn xao khi Sở GD-ĐT đặt ra điều kiện tuyển giáo viên bậc THPT chỉ gồm những người tốt nghiệp chính quy một số trường như: Trường ĐH Sư phạm Hà Nội 1, Trường ĐH Sư phạm Hà Nội 2, Trường ĐH Thái Nguyên, Trường ĐH Bách khoa Hà Nội, Trường ĐH Khoa học tự nhiên, ĐHQG Hà Nội, Trường ĐH Hà Nội (khoa tiếng Anh), Trường ĐH Thể dục thể thao (chuyên ngành giáo dục thể chất). Và lưu ý cụ thể "không tuyển người theo chương trình liên thông lên ĐH".
Khác với một số địa phương có quan điểm "chọn trường", Vĩnh Phúc không chỉ lựa chọn những trường có truyền thống sư phạm mà chọn cả những trường ngoài sư phạm nhưng thuộc tốp đầu ở bậc ĐH. Giải thích về việc này, lãnh đạo ngành GD-ĐT Vĩnh Phúc cho rằng: "Đã nghiên cứu chương trình và chất lượng sinh viên ra trường nên lựa chọn tuyển người của các trường trên, tùy theo đặc thù của vị trí công việc".
Thừa số lượng, thiếu chất lượng
Năm 2011, theo Sở GD-ĐT Hà Nam, số giáo viên cần tuyển rất ít. Bậc THCS đang thừa giáo viên, trong vài năm tới sẽ không tuyển thêm giáo viên ở bậc học này. Còn bậc THPT năm 2011 chỉ tuyển 350, năm 2012 không tuyển. "Việc cung lớn hơn cầu quá nhiều cũng là một trong những lý do của việc khắt khe hơn về chất lượng tuyển mới"- lãnh đạo ngành GD-ĐT HàNam cho biết.
Tình trạng này cũng tương tự ở Vĩnh Phúc. Theo ông Hoàng Minh Quân, giám đốc sở GD-ĐT, năm 2011 Vĩnh Phúc thừa hàng trăm giáo viên THCS. Giáo viên tiểu học, THPT còn thiếu nhưng chỉ tiêu tuyển cũng rất ít. Số lượng giáo viên chờ tuyển đông, người đang trong ngành cũng thừa. Trong khi đó, nhìn vào chất lượng lại thấy cần có sự cải thiện. Nghịch lý "thừa số lượng, thiếu chất lượng" khiến các tỉnh phải chọn giải pháp kiểm soát chất lượng tuyển mới và dần dần từng bước thay thế số giáo viên yếu về năng lực.
Tuy nhiên, với những giáo viên làm hợp đồng lâu năm, không đủ điều kiện vào biên chế, việc đảm bảo quyền lợi để họ gắn bó với nghề trong bối cảnh "sàng lọc chất lượng" là điều không dễ. Ở Hà Nam, sau kỳ tuyển công chức năm 2011, nhiều giáo viên bỏ nghề. Chỉ riêng ở Duy Tiên-HàNam có tới gần chục giáo viên cho biết sẽ bỏ nghề đi làm công nhân, bán hàng chỉ vì không có hi vọng vào biên chế với tấm bằng loại trung bình.
Theo Vĩnh Hà
Tuổi Trẻ
Học viện Bưu chính Viễn thông TP.HCM bị 'tố' nợ bằng sinh viên Tốt nghiệp từ tháng 10/2011, nhưng hơn 50 sinh viên khoa Công nghệ Thông tin khóa liên thông 2009 - 2011 của Học viện Bưu chính Viễn thông TP.HCM vẫn chưa được cấp bằng tốt nghiệp. 8 tháng chưa được nhận bằng tốt nghiệp Gần đây, chúng tôi nhận được đơn thư của độc giả N.T.L trình bày về việc HV Bưu chính...