Không để người phạm tội tham nhũng “chết là hết chuyện”

Nhóm nghiên cứu thuộc Ban Nội chính Trung ương đề xuất quy định làm rõ người thực hiện hành vi tham nhũng đã chết có để lại di sản nào không, để buộc người thừa kế phải thực hiện bồi thường, nhằm tránh thực tế hiện nay là “người phạm tội chết là hết chuyện”.

Theo quy định hiện nay, khi người thực hiện hành vi tham nhũng chết thì vụ án được đình chỉ và không tiến hành điều tra, xác định rõ tài sản tham nhũng bao nhiêu, đang ở đâu, ai được hưởng để thu hồi (Ảnh minh họa).

Theo nhóm nghiên cứu “Thu hồi tài sản tham nhũng – Thực tiễn Việt Nam và kinh nghiệm quốc tế” thuộc Ban Nội chính Trung ương, Điều 42 Bộ luật Hình sự quy định: “Người phạm tội phải trả lại tài sản đã chiếm đoạt cho chủ sở hữu hoặc người quản lý hợp pháp, phải sửa chữa hoặc bồi thường thiệt hại vật chất đã được xác định do hành vi phạm tội gây ra”.

Như vậy Bộ luật Hình sự quy định chỉ “người phạm tội” mới có nghĩa vụ trả lại tài sản đã chiếm đoạt cho chủ sở hữu hoặc người quản lý hợp pháp, phải sửa chữa hoặc bồi thường thiệt hại vật chất đã được xác định do hành vi phạm tội gây ra; còn người khác được hưởng không có căn cứ pháp luật.

Điều 107 và Điều 164 Bộ luật T tụng hình sự quy định một trong nhưng trường hợp không được khởi tố vụ án hình sự, nếu đã khởi tố vụ án hình sự, khởi tố bị can thì đình chỉ điều tra, đó là “người thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội đã chết, trừ trường hợp cần tái thẩm đối với người khác”.

“Từ những quy định này, trong thực tiễn, truy cứu trách nhiệm hình sự, đặc biệt là các vụ án về tham nhũng, khi người thực hiện hành vi tham nhũng chết thì vụ án được đình chỉ và không tiến hành điều tra, xác định rõ tài sản tham nhũng bao nhiêu, đang ở đâu, ai được hưởng để thu hồi”- nhóm nghiên cứu đưa ra nhận định.

Do pháp luật chưa quy định về cơ quan, tổ chức có trách nhiệm yêu cầu, trình tự, thủ tục điều tra xác minh nên trong thực tiễn truy cứu trách nhiệm hình sự “khi người phạm tội chết là hết chuyện”.

Từ đây, nhóm nghiên cứu đề xuất: Trong trường hợp người thực hiện hành vi tham nhũng chết thì chỉ đình chỉ về mặt trách nhiệm hình sự, còn trách nhiệm dân sự phải tiếp tục xác định đầy đủ, cụ thể và phải làm rõ người thực hiện hành vi tham nhũng chết có để lại di sản nào không để buộc người thừa kế phải thực hiện việc bồi thường trong giới hạn di sản của người chết để lại.

“Trong Bộ luật dân sự đã có quy định về việc “thực hiện nghĩa vụ tài sản do người chết để lại” (Điều 637), do đó chúng tôi kiến nghị cần cụ thể hóa quy định này trong Bộ luật Hình sự, Bộ luật Tố tụng hình sự”- báo cáo nghiên cứu viết.

TS. Phạm Quý Tỵ- nguyên Thứ trưởng Bộ Tư pháp – cho răng trương hơp đa khơi tô vu an hinh sư, sau đo bi can hoăc bi cao chêt, cơ quan tô tung đa đinh chi vu an hinh sư thi cơ quan, tô chưc co quyên khơi kiên dân sư đê đoi lai tai san ma ngươi pham tôi tham nhung đa chiêm đoat.

“Bi can hoăc bi cao chêt thi cơ quan tô tung đinh chi trach nhiêm hinh sư đôi vơi ngươi pham tôi, con tai san tham nhung phai tiêp tuc chưng minh xư ly. Trương hơp chưng minh đươc tai san cua ngươi pham tôi do tham nhung ma co thi phai thu hôi, nêu ngươi pham tôi co trach nhiêm bôi thương thi ngươi thưa kê tai san cua ngươi đa chêt phai co trach nhiêm bôi thương trong giơi han di san cua ngươi chêt đê lai”- ông Tỵ bày tỏ.

Theo ông Tỵ, do phap luât chưa quy đinh cu thê trinh tư thu tuc điêu tra, xac minh tai san cua ngươi pham tôi tham nhung đa chêt nên thưc tê khi qua cơ quan tô tung đinh chi vu an, đinh chi điêu tra bi can thi cung châm dưt điêu tra tai san tham nhung cua ngươi pham tôi, gây nhiêu kho khăn cho viêc xư ly tai san tham nhung.

Ông Tỵ đồng ý với nhóm nghiên cứu của Ban Nội chính Trung ương về việc cân cu thê hoa quy đinh nay trong Bô luât Hinh sư va Bô luât Tô tung hinh sư.

Thế Kha

Theo Dantri