Không để giáo viên ‘tự bơi’ khi dạy học tích hợp
Các địa phương có nhiều giải pháp để khắc phục khó khăn về đội ngũ dạy học môn KHTN, Lịch sử và Địa lý ở THCS, không để thầy cô phải ‘tự bơi’.
Tiết học Khoa học tự nhiên tại Trường THCS Trần Nguyên Hãn, TP Bắc Giang. Ảnh: INT
Lên lộ trình bồi dưỡng
Ông Võ Ngọc Thạch, Phó Giám đốc Sở GD&ĐT Đồng Nai, cho biết: Cấp trung học, trình độ chuyên môn được đào tạo của giáo viên đa phần là đơn môn. Do vậy, khi thực hiện Chương trình GDPT 2018 đối với lớp 6, trường học tại Đồng Nai phân công 2 giáo viên dạy môn Lịch sử và Địa lý, 3 giáo viên dạy môn Khoa học tự nhiên theo chuyên môn được đào tạo.
Chương trình môn Khoa học tự nhiên được sắp xếp theo mạch nội dung của từng phân môn. Chẳng hạn lớp 6 chủ yếu là Vật lý, Sinh học; lớp 7 có cả 3 phân môn Vật lý, Sinh học, Hóa học, trong đó có một số nội dung liên môn. Tương tự, môn Lịch sử và Địa lý cũng có mạch nội dung từng phân môn, trong đó gồm nội dung cần tiếp cận liên môn… Do đó, các nhà trường bước đầu sắp xếp giáo viên dạy mạch nội dung thuộc chuyên môn mình; các nội dung yêu cầu liên môn thì trao đổi thảo luận kỹ càng để giao một giáo viên thực hiện.
Tại Bình Định, thông tin từ bà Lê Thị Điển, Phó Giám đốc Sở GD&ĐT: Đến nay, sở đã phối hợp với Trường ĐH Quy Nhơn hoàn thành việc tổ chức bồi dưỡng và cấp chứng chỉ cho 901 giáo viên môn Khoa học tự nhiên (Vật lý, Hóa học, Sinh học), 512 giáo viên môn Lịch sử và Địa lý cấp THCS để đáp ứng việc giảng dạy tích hợp theo Chương trình GDPT 2018. Năm học 2022 – 2023, 100% cơ sở giáo dục áp dụng việc dạy liên môn Khoa học tự nhiên, Lịch sử và Địa lý dành cho lớp 6, lớp 7.
Tuy nhiên, để thuận lợi hơn trong dạy học các môn học này, ông Võ Ngọc Thạch cho rằng, bồi dưỡng giáo viên giảng dạy liên môn cũng cần thiết. Theo chỉ đạo của Bộ GD&ĐT, nhằm thực hiện có hiệu quả Chương trình GDPT 2018, Sở GD&ĐT Đồng Nai đã xin ý kiến và được sự chấp thuận chủ trương của UBND tỉnh xây dựng Kế hoạch 2768/KH-SGDĐT về tổ chức bồi dưỡng cán bộ quản lý, giáo viên dạy môn Tin học và Công nghệ, Khoa học tự nhiên, Lịch sử và Địa lý trên địa bàn tỉnh.
Theo đó, số lượng giáo viên cần bồi dưỡng là 3.043 người. Trong đó môn Tin học và Công nghệ: 792; Khoa học tự nhiên: 1.594; Lịch sử và Địa lý: 657. Năm 2022, mỗi trường học chọn 1/2 số lượng giáo viên theo đăng ký với sở GD&ĐT, ưu tiên giáo viên được phân công dạy lớp 3, 6, 7.
Năm 2023, mỗi trường học cử 1/2 số lượng giáo viên còn lại, ưu tiên bồi dưỡng cho giáo viên được phân công dạy lớp 4, 8. Năm 2024 bồi dưỡng cho tất cả các giáo viên còn lại. Như vậy, kể từ năm học 2025 – 2026, năm học mà các lớp đều học theo Chương trình GDPT 2018, giáo viên đều hoàn thành công tác bồi dưỡng.
Mỗi chuyên môn là tổ chức học tập
Video đang HOT
Trước khó khăn do phần lớn giáo viên hiện nay đều được đào tạo đơn môn, bà Lê Thị Điển nhấn mạnh, giải pháp cần tập trung thực hiện đổi mới sinh hoạt của tổ/nhóm chuyên môn dựa trên nghiên cứu bài học. Từ đó thầy cô học hỏi, trao đổi kinh nghiệm; với các chủ đề giao thoa, giáo viên cùng thảo luận, xây dựng nội dung bài giảng bảo đảm đáp ứng yêu cầu môn học.
Ảnh minh họa/INT.
Thành lập tổ tư vấn chuyên môn để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc và hướng dẫn trực tiếp cho các giáo viên dạy môn tích hợp. Chỉ đạo tổ chuyên môn tăng cường dự giờ để trao đổi, học hỏi kinh nghiệm dạy các môn tích hợp… không để giáo viên “tự bơi” khi gặp phải khó khăn trong quá trình giảng dạy.
Phó Giám đốc Sở GD&ĐT Bình Định cũng chỉ đạo các nhà trường thông qua sinh hoạt chuyên môn định kỳ (1 tháng 2 lần) báo cáo sơ kết tình hình thực hiện chuyên môn của tổ, trong đó có nội dung thực hiện chương trình dạy tích hợp. Trên cơ sở đó, các trường định hướng tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc của tổ chuyên môn, giáo viên; đồng thời kiến nghị với phòng/sở GD&ĐT để chỉ đạo, hướng dẫn kịp thời.
“Cũng cần chú trọng lựa chọn, bồi dưỡng năng lực cho tổ trưởng chuyên môn. Xây dựng tổ chuyên môn thành tổ chức học tập. Phát triển các mối quan hệ theo chiều ngang để đảm bảo sự cộng tác, hợp tác giữa các giáo viên trong tổ và giữa tổ này với tổ khác trong thực hiện nhiệm vụ dạy học, giáo dục.
Đối với giáo viên được cấp chứng chỉ hoàn thành bồi dưỡng các môn Khoa học tự nhiên, Lịch sử và Địa lý nhưng vẫn quen giảng dạy bộ môn đã được đào tạo phải tự tìm hiểu thêm kiến thức cần thiết, tăng cường dự giờ đồng nghiệp, thực hành nhiều hơn thì phương pháp kỹ năng những môn “tay trái” mới được đảm bảo chất lượng trong quá trình giảng dạy thực tế trên lớp” – bà Lê Thị Điển cho hay.
Tại Hà Nam, trước tháng 8/2021, toàn ngành đã bảo đảm 100% cán bộ quản lý, GV cấp THCS được bồi dưỡng, tập huấn trang bị đầy đủ kiến thức, kỹ năng cơ bản để triển khai Chương trình GDPT mới. Cuối tháng 8/2021, sở chỉ đạo, giám sát các phòng GD&ĐT tổ chức hội thảo cấp huyện với nội dung xây dựng kế hoạch giáo dục nhà trường.
Trong đó, tập trung thảo luận thống nhất phương hướng xây dựng kế hoạch giáo dục môn Khoa học tự nhiên, Lịch sử và Địa lý. Đồng thời, thảo luận phương án xếp thời khóa biểu, phân công chuyên môn cho GV giảng dạy các liên môn trong nhà trường. Cuối tháng 9, đầu tháng 10/2021, sau 1 tháng tổ chức dạy học Chương trình GDPT mới với lớp 6, sở GD&ĐT tổ chức hội thảo chuyên môn cấp tỉnh dành cho 100% GV giảng dạy các môn học lớp 6.
Cùng với đó, tổ chức hội thảo cho 100% cán bộ quản lý trường THCS rút kinh nghiệm, kịp thời điều chỉnh kế hoạch giáo dục nhà trường. Sang năm học 2022 – 2023, các trường THCS không còn vướng mắc, lúng túng khi tổ chức dạy học liên môn lớp 6, lớp 7. Hiện các trường đều thống nhất cao trong việc chủ động, linh hoạt xây dựng, thực hiện kế hoạch giáo dục với các môn liên môn năm học 2022 – 2023, bảo đảm quy định chung của Bộ GD&ĐT, phù hợp với điều kiện đội ngũ thực tế nhà trường.
“Qua rà soát thực trạng GV năm học 2022 – 2023 và nhu cầu sử dụng GV dạy môn Khoa học tự nhiên, Lịch sử và Địa lý của các đơn vị, tỉnh Hà Nam có 1.072 thầy cô cần được bồi dưỡng, cấp chứng chỉ dạy 2 môn này. Sở GD&ĐT đang tham mưu UBND tỉnh ban hành kế hoạch bồi dưỡng GV dạy môn Tin học và Công nghệ ở tiểu học, GV dạy môn Khoa học tự nhiên, Lịch sử và Địa lý cấp THCS. Dự kiến triển khai thực hiện vào năm 2023″ – bà Trần Thị Thu Hiền, Phó Trưởng phòng Giáo dục Trung học – Giáo dục Thường xuyên, Sở GD&ĐT Hà Nam cho hay.
“Thầy cô sẽ được bồi dưỡng kết hợp trực tuyến và trực tiếp. Thời gian bồi dưỡng ưu tiên tổ chức trong hè hoặc thứ 7, Chủ nhật” – ông Võ Ngọc Thạch thông tin.
Giáo viên thi đua sáng tạo dạy học Chương trình mới
Giờ học với những bài giảng sáng tạo theo Chương trình GDPT 2018 diễn ra sôi nổi ở Trường THPT Ngô Sĩ Liên (Bắc Giang).
Học sinh thuyết trình trong giờ Giáo dục địa phương môn Lịch sử.
Giúp học sinh làm chủ kiến thức
Vào những ngày này, ngành GD&ĐT cả nước ra sức thi đua lập thành tích chào mừng kỷ niệm 40 năm Ngày nhà giáo Việt Nam (20/11/1982 - 20/11/2022). Trong không khí thi đua sôi nổi ấy, thầy và trò trường THPT Ngô Sĩ Liên nói chung và các cô giáo Tổ Xã hội nói riêng vẫn đang miệt mài bên những trang giáo án, tiếp tục trau dồi, bồi dưỡng kiến thức, phát huy năng lực. Đặc biệt là thi đua dạy học một cách sáng tạo chương trình, SGK mới để góp phần thực hiện thắng lợi nhiệm vụ năm học 2022-2023.
Đổi mới giáo dục với mục tiêu giúp học sinh làm chủ kiến thức phổ thông, biết vận dụng hiệu quả kiến thức, kĩ năng đã học vào đời sống và tự học suốt đời. Chương trình GDPT 2018 giúp học sinh có định hướng lựa chọn nghề nghiệp phù hợp, có cá tính, nhân cách và đời sống tâm hồn đẹp, sống ý nghĩa và đóng góp tích cực vào sự phát triển của đất nước và nhân loại.
Bởi vậy, ngay từ khi chuẩn bị vào năm học, thực hiện kế hoạch và sự chỉ đạo của Sở GD&ĐT Bắc Giang, Trường THPT Ngô Sĩ Liên đã lập danh sách đội ngũ giáo viên tham gia các lớp tập huấn SGK mới. Hầu hết các cô giáo của Tổ xã hội đều tham gia đầy đủ các buổi tập huấn nhằm tiếp cận chủ trương, kế hoạch và nội dung sách giáo khoa mới một cách kịp thời và chủ động. Các thầy cô đã tích cực tìm hiểu kĩ về mục tiêu của chương trình mới, lựa chọn bộ sách Cánh Diều của Nhà xuất bản Giáo dục; bồi dưỡng chuyên môn, thực hiện cụ thể phân phối chương trình để bắt kịp chương trình đổi mới.
Trong mỗi bài giảng của mình, các cô giáo Tổ xã hội đều tập trung vào việc hình thành và phát triển cho học sinh những năng lực cốt lõi (tự chủ và tự học, giao tiếp và hợp tác, tự giải quyết vấn đề và sáng tạo) cùng những năng lực đặc thù khác của bộ môn.
Học sinh thảo luận, trao đổi trong giờ học Địa lý.
Tổ Xã hội đã bố trí các tiết dự giờ, thanh tra để giúp giáo viên tích cực đổi mới phương pháp, kĩ thuật dạy học và phát huy tính tích cực, chủ động của học sinh. Qua đó, giúp các em phát triển toàn diện về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ và các kỹ năng cơ bản. Với Tổ xã hội, giáo viên tập trung vào các giờ Địa lý, Giáo dục địa phương, Lịch sử, Kinh tế và pháp luật theo chương trình, SGK mới ở lớp 10. Dù không tránh khỏi nhiều bỡ ngỡ và lo lắng, song với tinh thần chủ động, sáng tạo nên các giờ dạy học đã diễn ra rất sôi nổi.
Sáng tạo trong bài giảng
Điển hình như trong giờ dạy Địa lý lớp 10A11 (Trường THPT Ngô Sĩ Liên), với bài học "Ngoại lực", cô giáo Chu Thị Phương Lan đã giao nhiệm vụ cho các em học sinh chuẩn bị bài theo nhóm. Còn học sinh tích cực, chủ động tìm tòi kiến thức, phân công nhiệm vụ cho các thành viên trong nhóm và lên báo cáo thuyết trình. Với bài học này, giáo viên đóng vai trò là người định hướng, chỉ dẫn và chốt kiến thức; dạy học tích hợp và thông qua hoạt động tích cực của người học.
Học sinh lớp 10A11 trong giờ Địa lý của cô giáo Chu Thị Phương Lan.
Giờ học diễn ra trong sự hào hứng, vui tươi và hấp dẫn từ phía giáo viên giảng dạy, giáo viên dự giờ và học sinh. Qua đó, giúp các em phát triển các phẩm chất, năng lực đặc thù như năng lực công nghệ, tự chủ và tự học, giải quyết vấn đề và sáng tạo..., biết vận dụng phương pháp học tập tích cực để hoàn chỉnh tri thức và các kỹ năng nền tảng.
Còn tại lớp 10A8, những giờ Giáo dục địa phương, Lịch sử luôn là những tiết học được mong đợi của các em học sinh. Cô Ngô Thị Mai Chi - giáo viên Lịch sử (Trường THPT Ngô Sĩ Liên) đã giao nhiệm vụ cho các nhóm theo nội dung chuẩn bị như: báo cáo sản phẩm những di sản tiêu biểu của Bắc Giang như Đền Ngọc Lâm (TP Bắc Giang), Đền Hả ( Lục Ngạn), khu di tích chiến thắng Xương Giang (TP Bắc Giang), khu di tích Khởi nghĩa Yên Thế, Chùa Vĩnh Nghiêm...
Nhận nhiệm vụ, mỗi nhóm học sinh đều tích cực chủ động chuẩn bị nội dung thuyết trình theo cấu trúc bài trên các phần mềm như PowerPoint, Canva... và dưới sự hướng dẫn của giáo viên. Đặc biệt, nhiều nhóm còn lên tận thực địa để quay, ghi hình và tìm tư liệu phục vụ cho giờ học. Mỗi tiết học, học sinh được trình bày, thảo luận và phản biện. Qua đó giúp học sinh nắm chắc kiến thức và am hiểu về những di sản của địa phương. Cùng với đó, củng cố lòng tự hào và tình yêu quê hương cùng ý thức giữ gìn di sản của học sinh.
Phong trào thi đua "dạy tốt, học tốt" vẫn đang diễn ra sôi nổi trong từng giờ học, bài học dưới mái trường THPT Ngô Sĩ Liên. Đặc biệt trong tháng 11, với các hoạt động chào mừng Ngày Nhà giáo Việt Nam, các thầy cô và học sinh vẫn đang hăng say trong mọi giờ dạy với hy vọng và quyết tâm thực hiện chương trình GDPT 2018 đạt hiệu quả cao nhất.
Trực tiếp đứng lớp giảng dạy bộ môn Lịch sử và phần Giáo dục địa phương, cô Ngô Thị Mai Chi và đồng nghiệp luôn chủ động tiếp cận các phương pháp và kĩ năng dạy học mới như dạy học phân hóa, dạy học tích hợp và dạy học thông qua hoạt động tích cực của người học.
Đồng thời hướng dẫn, hỗ trợ các em học sinh về các tư liệu học tập, thuyết trình báo cáo sản phẩm, dự giờ học hỏi đồng nghiệp. Giáo viên quyết tâm thực hiện thắng lợi nhiệm vụ năm học 2022-2023, nối tiếp những trang vàng truyền thống của trường THPT Ngô Sĩ Liên.
Nữ hiệu trưởng tự đổi mới để truyền cảm hứng cho giáo viên Là cán bộ quản lý của trường vùng nông thôn, cô Trần Thị Đa - Hiệu trưởng Trường Tiểu học Nhân Thành, huyện Yên Thành, Nghệ An đã có nhiều giải pháp để bổ sung, sắp xếp, sử dụng hiệu quả đội ngũ giáo viên. Cô Trần Thị Đa - Hiệu trưởng Trường Tiểu học Nhân Thành, huyện Yên Thành, Nghệ An. Đồng...
