Không chỉ dạy chữ, quan trọng là dạy người
Sau khi cha mẹ học sinh lớp 1 nêu lên những vấn đề bất cập trong sách giáo khoa Tiếng Việt lớp 1 bộ Cánh diều, cả GS Nguyễn Minh Thuyết – Tổng chủ biên và GS Trần Đình Sử – Chủ tịch Hội đồng thẩm định đã có phát ngôn trên báo chí. Nhưng, đó là những lời biện minh chưa có tính thuyết phục.
GS Nguyễn Minh Thuyết thuyết minh rằng “khi dạy chữ, vần, người viết sách phải tạo ra bài đọc để các chữ, vần mới học được lặp lại nhiều lần, giúp học sinh không quên chữ, đọc, viết tốt. Các sách giáo khoa mới, không chỉ riêng Cánh diều, đều sớm đưa việc đọc câu, bài vào để học sinh đọc tốt hơn”.
Việc đó không ai phản bác ông. Người ta nói về các bài tập đọc mải chạy theo những từ ngữ ngô nghê, những đoạn văn trúc trắc mà các ông nặn ra để chứa các chữ mới, vần mới với tần suất lặp lại đến khó chịu.
Phần Tập đọc Sẻ, quạ ở bài 25, trang 49 là một ví dụ. Đúng là chim thì phải hót, nhưng khi nghĩ đến loài chim này, đa phần tuyệt nhiên không có ấn tượng về điều đó. Vậy mà các ông nhân cách hóa thành sẻ “ca” (?!)
Đối với thế giới tự nhiên, trẻ em chưa trải nghiệm được hết, nên những bài học đầu đời phải chính xác, các chi tiết phải mang tính phổ biến. Loài sẻ liệu có ca “ri ri” không? Và quạ, tiếng la của nó có phải là “quà quà” như sách viết?
Thế nên mới có những từ ngữ “quái dị” như chú thỏ “nhá cỏ, nhá dưa” mà GS Thuyết thừa nhận là phải dùng vì “nhá” có nghĩa giống “nhai cỏ, nhai dưa” nhưng học sinh chưa học vần “ai” nên phải dùng “nhá”. Đáng tiếc, những từ ngữ quái dị này không chỉ chỉ xuất hiện một vài lần.
Thiết nghĩ, nếu nhóm tác giả không mô tả được thế giới tự nhiên gần gũi với các em một cách chính xác thì các em chỉ được tiếp cận với vỏ chữ kiểu máy móc và với những thông điệp sai lạc.
Cả một bài Tập đọc do các ông sáng (chứ không phải tối!) tác ra đọc lên thấy khiên cưỡng, trục trặc, nặng về kỹ thuật ghép vần chứ không hề cuốn hút, dễ nhớ như những câu ca dao, tục ngữ, đồng dao hay những câu thơ hay của các nhà thơ mà phần chữ, phần vần vừa dễ hiểu vừa ngân nga trong tâm thức.
Tiếng Việt hay và đẹp do được chứa đựng các báu vật đó. Qua những câu ca dao, tục ngữ, câu thơ hay mà học sinh nhớ cách ghép vần. Và cao hơn nữa, những bài học đầu đời đó trở thành hành trang nhân ái đi theo họ suốt cuộc đời sau này.
Còn ở đây, việc thiết kế bài học chỉ nhằm vào việc dạy chữ mà xem nhẹ những thông điệp mang tính giáo dục. Xin dẫn phần Tập đọc Bé Hà, bé Lê ở bài 12, trang 27.
Video đang HOT
Một em bé bị ho chạy lại bảo bà: “Hà ho, bà ạ” để cầu mong sự sẻ chia thì bà đáp lại: “Để bà bế bé Lê đã”. Thế nhưng, “Ba bế cả Hà, cả bé Lê”. Như vậy phải chăng bà vô cảm, còn ba yêu cả hai bé? Câu chuyện, buồn thay, có thể được hiểu theo cách đó.
Để đáp ứng cho kỹ thuật dạy chữ, yếu tố dạy người đã không được chú ý. Điều này được lặp lại nhiều lần trong sách. Thậm chí, để đáp ứng cho việc dạy chữ đơn thuần các ông đã bịa tạc, cắt khúc những câu chuyện nổi tiếng của các nhà văn vĩ đại thành những đoạn văn, câu chuyện chẳng giống ai; thậm chí, trái ngược với nguyên tác.
Ở đây xin tạm bỏ qua việc phỏng theo mà không giữ đúng tinh thần nguyên tác bằng cách đổi tên nhân vật trong truyện, phỏng theo truyện của người đã chết để tránh tranh cãi về sự chính xác của văn bản, ý nghĩa và cả vấn đề tác quyền.
Chỉ xin nói đây là câu chuyện được các tác giả cắt ra làm đôi để phục vụ việc dạy chữ khiến phần 1 câu chuyện thiếu hẳn tính giáo dục, cứ như dạy các em cách trốn việc, chống chủ, lười lao động.
Là những giáo sư bụng chứa cả bồ chữ, chắc các ông không thể không biết giai thoại: “Đau bụng uống nhân sâm, tất chết!”. Một câu chuyện hoàn chỉnh bỗng bị cắt đôi, dạy vào hai tiết học khác ngày nhau chứa những thông điệp khác nhau là việc không thể chấp nhận được.
Bởi vì, ấn tượng ban đầu của các em đối với những gì được dạy, nhất là với những tâm hồn trong trẻo, chắc chắn không thể dễ quên. Cách xử lý như vậy, theo các ông có đảm bảo tính sư phạm, tính giáo dục?
Mong các ông xem cách xây dựng một bài Tập đọc ngày xưa. Nhóm tác giả đã không biến Chó – con vật trung thành, tử tế, gắn bỏ với con người, không hề dính tì vết gian tham – thành nhân vật phản diện, đáng khinh ghét như Cáo.
Và như các ông thấy đấy, nội dung thông điệp không chỉ toát ra từ văn bản mà nó còn thể hiện ra từ phần Nhận xét và khiến học sinh nhắc đi, nhắc lại ở phần Tập viết. Một bài học thật tường minh, đầy tính giáo dục mà từ con trẻ tới cha mẹ các em, giáo viên đều thấy thông điệp giáo dục bật ra rờ rỡ.
Thưa hai giáo sư, hẳn các ông không vừa lòng vì bị xã hội phản ứng. Ông Sử khẳng định “không có chuyện tác giả đưa các câu chuyện vào sách để dạy trẻ thói gian lận, khôn lỏi. Người đánh giá cần đọc kỹ hơn”.
Tôi hiểu, các tác giả chẳng dại gì rắp tâm làm thế. Nhưng tâm họ không trong trẻo, tầm họ chẳng vút cao nên mới xảy chuyện “lẩy bẩy như Cao Biền dậy non” mà thôi.
Ông Thuyết khuyên: “Tôi tin nếu phụ huynh chờ đợi, không lâu đâu, mọi người sẽ thấy hiệu quả của sách. Việc xem xét điều chỉnh là cần thiết nhưng không thể đẽo cày giữa đường, ai nói gì cũng nghe được”, còn ông Sử thì bảo “phải chờ đến hết năm mới đánh giá được việc học sách giáo khoa mới”.
Xin lỗi các ông, có lẽ chẳng phải chờ lâu đến thế đâu. Điều các ông cần làm lúc này là lắng nghe, suy nghĩ và bàn bạc để trả lời cho thấu tình đạt lý trước dư luận xã hội và tìm ra các phương án sửa sai cho sách giáo khoa kỳ tới và năm sau.
Dân có thể không đúng hết từng li từng tí vì họ là dân chứ không họ đã ngồi thay nhiều vị ở chỗ đang ngồi. Nhưng không thể nào nói rằng chỉ là dân hiểu lầm, chỉ là dân nông cạn, chỉ là dân không biết gì bị dắt mũi, chỉ là cạnh tranh không lành mạnh được. Hãy tổ chức hội thảo hay thậm chí tranh luận trực tiếp trên các phương tiện truyền thông đi.
Trích từ FB nhà nghiên cứu Nguyễn Quốc Vương
*Bài viết thể hiện quan điểm riêng của tác giả!
Giáo viên yên tâm giảng dạy khi sách giáo khoa đã được thẩm định kỹ càng
Gần đây mạng xã hội xuất hiện những phản hồi khá gay gắt về ngữ liệu sử dụng trong một số bài tập đọc trong SGK Tiếng Việt lớp 1, bộ sách Cánh diều.
Tuy nhiên, theo các giáo viên, họ yên tâm khi sách đã được thẩm định kỹ càng và những cái hay cái tốt hiện đang được chú trong phát huy.
Cô Hồ Thị Trang (GV lớp 1A) trường Tiểu học Hồ Tông Mục, Can Lộc đang hướng dẫn học sinh viết chữ. (Ảnh: Lê Văn Vỵ)
Cần đánh giá toàn diện và vững tâm đổi mới
Lên tiếng về những chi tiết được cho là "sạn" trong một số nội dung bài học của sách Tiếng Việt (bộ sách Cánh Diều), Tổng chủ biên - GS. Nguyễn Minh Thuyết và GS Trần Đình Sử, Chủ tịch Hội đồng thẩm định môn Tiếng Việt chương trình phổ thông mới đều đã khẳng định: Nhóm biên soạn đã nghiên cứu và làm rất kỹ các nội dung. Các ngữ liệu được sử dụng trong SGK đều đã được cân nhắc cẩn thận trước khi lựa chọn sử dụng. Nguyên tắc xây dựng nội dung là hướng tới phù hợp nhất với đối tượng học sinh, phù hợp với phần kiến thức cần truyền tải.
Theo nhận định của nhà giáo Lê Văn Vỵ (Hương Sơn, Hà Tĩnh): Mỗi bộ sách đã qua thẩm định của Bộ GD&ĐT đều có những ưu điểm riêng. Đối với bộ sách Cánh Diều, ngữ liệu trong SGK Tiếng Việt hầu hết là văn bản mới. Các văn bản này được xây dựng dưới dạng đa phương thức (kết hợp cả chữ viết với hình ảnh). Sách chú ý đến dạy phát âm, viết chữ hướng đến mục đích sau khi học xong chương trình Tiếng Việt lớp 1 các em đọc thông, viết thạo. Nhìn chung, sách dễ dạy, dễ học."
Cũng theo nhà giáo Lê Văn Vỵ, một số nội dung được cư dân mạng chia sẻ và "thắc mắc", ngoài các nội dung bịa đặt thì phần lớn đều cắt xén, phiến diện để dẫn dắt sự suy diễn của người đọc. Theo ông Vỵ, "Các mẩu chuyện trong SGK đều có thông điệp giáo dục rất rõ ràng. Tuy nhiên, đối với học sinh lớp 1, các nội dung truyền tải không thể quá dài nên các nhà biên soạn tách ra để có sự nối tiếp, liên thông. Các bài học về nhân quả hay làm việc ác, việc xấu sẽ phải trả giá hoàn toàn có thể dạy cho học sinh lớp 1. Cùng với đó, nhiều từ ngữ được cho là từ địa phương nhưng thực chất lại là những từ phổ thông nằm trong từ điển Tiếng Việt. SGK là dùng cho học sinh cả nước nên việc các tác giả sử dụng một số từ ngữ dung hoà là điều hoàn toàn có thể chấp nhận được."
Sau một tháng thực hiện Chương trình lớp 1 mới, các Phòng GD&ĐT tại tỉnh Hà Tĩnh đều đã chủ động tổ chức hội nghị chuyên đề cho giáo viên trực tiếp giảng dạy lớp 1 và Phó Hiệu trưởng trực tiếp phụ trách chuyên môn dự giờ, rút kinh nghiệm, giúp nhau tháo gỡ những mắc mớ trong chương trình.
Tại đất học Hà Tĩnh, có 144/241 trường Tiểu học lựa chọn bộ sách Cánh Diều, chiếm tỷ lệ (60%); 77/241 trường lựa chọn bộ sách Cùng học để phát triển năng lực, chiếm tỷ lệ (33%), và 20/241 trường lựa chọn bộ sách Chân trời sáng tạo, Kết nối tri thức với cuộc sống, Bình đẳng và Dân chủ trong giáo dục, chiếm tỷ lệ 7%.
Cô Trần Thị Nam dạy tiết âm "s" và "x" tại lớp 1C trường Tiểu học Đức Yên, Đức Thọ, Hà Tĩnh. (Ảnh: Lê Văn Vỵ)
Quyền được linh hoạt sử dụng ngữ liệu
Trao đổi quan điểm về những thông tin về sách giáo khoa Tiếng Việt lớp 1 trên mạng gần đây, ông Lê Hữu Đồng - Hiệu trưởng trường Tiểu học Đức Yên (Đức Thọ, Hà Tĩnh) cho biết: "Tôi có đọc trên mạng một vài thông tin về sách giáo khoa. Nhà trường đã "làm công tác tư tưởng" với giáo viên để họ an tâm, tập trung, tâm huyết với học trò. Thực tế, tất cả quy trình lựa chọn sách, Hội đồng nhà trường chúng tôi đã tiến hành đầy đủ, thực sự dân chủ theo Thông tư 01 của Bộ GD&ĐT và các Văn bản hướng dẫn của UBND tỉnh, huyện cũng như Sở GD&ĐT, Phòng GD&ĐT Đức Thọ. Chúng tôi yên tâm về chọn lựa sách của Hội đồng nhà trường. Bây giờ mỗi người một việc. Ban Giám hiệu, đặc biệt là Hiệu trưởng quan tâm cơ sở vật chất, thiết bị dạy học, sách, vở, thường xuyên kiểm tra, giám sát, đôn đốc "Dù khó khăn đến đâu cũng thi đua dạy tốt, học tốt", nhất là đối với chương trình sách lớp 1 mới. Đồng thời, ngay từ bây giờ chúng tôi phải chuẩn bị mọi nguồn lực cho thay sách lớp 2 năm 2021 và các lớp tiếp theo sau đó".
Cô giáo Trần Thị Nam (GV lớp 1C trường Tiểu học Đức Yên, Đức Thọ, Hà Tĩnh) cho rằng: "Những thông tin về ngữ liệu trong SGK tiếng Việt có thể "xôn xao" trên mạng thôi, chứ trong trường, học sinh và giáo viên không bàn luận gì cả. Các giáo viên đều chú tâm truyền tải kiến thức cho học sinh. Thực ra, SGK không phải chương trình bắt buộc. Bộ đã nói rõ điều này. Hiện nay có 5 bộ sách. Trường đã lựa chọn bộ sách Cánh Diều vì đó là bộ sách phù hợp với học sinh của trường mình nhất."
"Giáo viên hoàn toàn có quyền sử dụng ngữ liệu ngoài sách giáo khoa, tham khảo cái hay của bộ sách khác để phục vụ bài giảng. Những chỗ nào ngữ liệu chưa hay thì giáo viên linh hoạt thay đổi bằng ngữ liệu khác ở sách khác. Ngay cả hiện nay không còn dạy chương trình Tiếng Việt cũ, nhưng cái hay của SGK cũ vẫn được giáo viên sử dụng", cô Trần Thị Nam cho hay.
"Vừa qua, trên báo Vietnamnet, GS. Trần Đình Sử - Chủ tịch Hội đồng thẩm định SGK Tiếng Việt khẳng định: Hình ảnh bài học "Chữ số 4" với ví dụ "Bốn cái làn" được lan truyền trên mạng xã hội là bịa đặt và "không đời nào hội đồng thẩm định lại để lọt những nội dung như thế". Đây rõ ràng là một thông tin thiếu thiện chí, gây nhiễu loạn. Nếu quả thật như vậy, thì cơ quan chức năng nên vào cuộc, xác định nguồn tin từ đâu? Bịa đặt như vậy nhằm mục đích gì?", nhà giáo Lê Văn Vỵ kiến nghị.
Chủ biên SGK Tiếng Việt lớp 1 - GS Nguyễn Minh Thuyết: "Tôi cũng mong người phê bình có thái độ khách quan" "Chúng tôi là nhóm tác giả, sẵn sàng lắng nghe các ý kiến để điều chỉnh khi cần thiết. Tuy nhiên, dư luận cũng phải cho chúng tôi giải trình lại về những lý do mà chúng tôi làm, để có thể hiểu hơn", GS Nguyễn Minh Thuyết chia sẻ. "Chúng tôi không bảo thủ" Vài ngày qua, sách giáo khoa (SGK) Tiếng...











Tin đang nóng
Tin mới nhất

Còn nhiều băn khoăn về chứng nhận giỏi cấp tỉnh với học sinh điểm IELTS cao

Việc thực hiện chương trình, SGK mới còn nhiều khó khăn

Cấp phép tổ chức thi chứng chỉ HSK trở lại

Banner tìm hiểu ngày 22/12 của Trường ĐH Tôn Đức Thắng in hình lính Mỹ

Nhiều tỉnh cho học sinh nghỉ Tết hơn 10 ngày, Hà Nội lý giải nghỉ 8 ngày

Trường ĐH Kiên Giang dự kiến tuyển hơn 1.600 chỉ tiêu năm 2023

Trường Đại học Hồng Đức nâng cao chất lượng đào tạo sinh viên ngành giáo dục mầm non

Học sinh Hà Giang nghỉ Tết Quý Mão 12 ngày, từ 27 tháng Chạp

Nhiều tiết dạy sáng tạo tại hội thi giáo viên dạy giỏi Hà Nội

Trường Đại học Kinh tế Quốc dân công bố Đề án tuyển sinh đại học năm 2023

Tuyển sinh 2023: Đại học Kinh tế Quốc dân công bố đề án tuyển sinh

Cần cẩn trọng lựa chọn nhân sự, ra đề thi
Có thể bạn quan tâm

Nữ diễn viên đẹp "kinh thiên động địa" rung động cả nước biến mất bí ẩn
Sao châu á
20:53:29 01/03/2025
Học sinh tiểu học làm phép tính "11 - 4 = 7" bị gạch đỏ, mẹ đi chất vấn giáo viên thì nhận về một câu chí mạng
Netizen
20:51:51 01/03/2025
Nổ lớn gần một chi nhánh ngân hàng
Tin nổi bật
20:45:56 01/03/2025
EU và Ấn Độ đồng ý hoàn tất hiệp định thương mại tự do trong năm nay
Thế giới
20:38:53 01/03/2025
Vợ chồng Huyền thoại Hollywood Gene Hackman đã chết 9 ngày trước khi được phát hiện
Sao âu mỹ
20:19:26 01/03/2025
Lý do Mạc Anh Thư và Huy Khánh ly hôn
Sao việt
20:16:54 01/03/2025
Hoà Minzy "nâng khăn sửa túi" cho Văn Toàn cực tình, ngượng chín mặt khi diễn cảnh hò hẹn, chemistry tràn màn hình
Sao thể thao
18:59:44 01/03/2025
Gã trai dùng clip sex tống tiền nữ Việt kiều Mỹ
Pháp luật
18:48:17 01/03/2025
Ai có thể thay thế Trấn Thành, Trường Giang ở Running Man Việt Nam?
Tv show
18:23:54 01/03/2025
Tử vi 12 con giáp thứ Bảy ngày 1/3/2025: Thân quá khắt khe, Dậu gặp trở ngại
Trắc nghiệm
17:40:27 01/03/2025