Khỉ Saki: Những ‘vị vua bay’ bí ẩn của rừng nhiệt đới Amazon

Ẩn mình sâu trong những tán rừng rậm rạp của Amazon , có một loài khỉ độc đáo và ít được biết đến có tên là khỉ Saki.

Ngoại hình độc đáo

Khỉ Saki không phải là một loài duy nhất, mà là một chi gồm nhiều loài khác nhau với các đặc điểm tương tự. Chúng có đuôi dài và rậm, khác với nhiều loài khỉ Tân Thế giới khác, đuôi của chúng không có khả năng cầm nắm mà chỉ dùng để giữ thăng bằng khi chạy và nhảy. Khỉ Saki khá nhỏ, dài khoảng 30-50 cm (12-20 inch) không tính đuôi, và có thể dài gấp đôi nếu tính cả đuôi, trọng lượng của chúng chỉ khoảng 2 kg (4,4 lb).

Màu sắc lông của khỉ Saki khá đa dạng, tùy thuộc vào từng loài. Một số loài phổ biến như khỉ Saki mặt trắng có bộ lông đen tuyền với khuôn mặt trắng sáng nổi bật, hay khỉ Saki vàng có bộ lông vàng óng ả. Chiếc đuôi dài của khỉ Saki đóng vai trò quan trọng trong việc giữ thăng bằng khi di chuyển trên cây và hỗ trợ trong các màn nhảy xa ngoạn mục.

Khi bị đe dọa, khỉ Saki có thể dựng đứng lông trên cơ thể, khiến chúng trông to hơn và đáng sợ hơn. Cùng với tiếng kêu báo động, chúng có thể ngăn cản những kẻ săn mồi tấn công. Rõ ràng, những chú khỉ nhỏ này không hề yếu đuối như vẻ ngoài của chúng.

Khỉ Saki là loài động vật sống theo bầy đàn, với số lượng thành viên dao động từ 5 đến 30 cá thể. Chúng dành phần lớn thời gian trong ngày để kiếm ăn, chủ yếu là trái cây, hạt và lá cây. Khỉ Saki cũng có tập tính chải chuốt lẫn nhau để tăng cường sự gắn kết trong bầy đàn.

Môi trường sống của khỉ Saki

Là loài khỉ Tân Thế giới, khỉ Saki sống trong các khu rừng nhiệt đới từ Colombia đến miền trung Brazil và Bolivia, và từ Peru đến bờ biển phía Đông của Guyana . Chúng không quá kén chọn về môi trường sống, miễn là có cây để chúng trú ngụ, chúng sẽ rất hài lòng.

Khỉ Saki có thể sống ở nhiều loại môi trường khác nhau, từ rừng đất thấp đến cao nguyên, từ rừng khô đến rừng ngập nước theo mùa, và từ rừng nguyên sinh đến rừng thứ sinh. Tuy nhiên, chúng đặc biệt ưa thích những khu vực có nhiều vũng nước và cây ăn quả, vì chế độ ăn của chúng chủ yếu là trái cây và hạt.

Một khi đã tìm được môi trường sống lý tưởng, khỉ Saki sẽ ở lại đó. Môi trường sống của chúng thường có ranh giới rõ ràng và độc quyền, thường trong phạm vi khoảng 10 hecta. Chúng sống theo nhóm gia đình nhỏ, thường xuyên chải chuốt cho nhau và sẵn sàng chấp nhận thành viên mới vào nhóm.

Khỉ Saki cũng dành phần lớn thời gian ở độ cao từ 3 đến 25 mét so với mặt đất. Chúng chỉ xuống mặt đất để tìm kiếm thức ăn. Vào ban đêm, chúng bám vào cây ngủ, cuộn tròn đáng yêu như những chú mèo giữa các cành cây.

Do tính cách nhút nhát và lối sống bí ẩn, khỉ Saki rất ít khi xuất hiện trước con người. Chúng thường ẩn mình trong tán cây rậm rạp và chỉ di chuyển xuống mặt đất khi cần thiết. Do đó, việc nghiên cứu và quan sát khỉ Saki trong tự nhiên gặp nhiều khó khăn, khiến cho thông tin về loài động vật này vẫn còn hạn chế.

Khả năng sinh tồn và sự bí ẩn của khỉ Saki

Khỉ Saki là những sinh vật rất khó nắm bắt. Chúng có thể dành tới 12 giờ mỗi ngày ẩn sau những chiếc lá rậm rạp, làm cho việc theo dõi chúng trở nên khó khăn. Chúng là những gì được gọi là động vật “bí ẩn” trong các vòng tròn sinh thái học, hòa nhập rất tốt với môi trường xung quanh và tận dụng điều đó để sống sót. Khi gặp mối đe dọa, cả đàn sẽ bất động và mờ dần vào tán cây.

Chiến thuật sinh tồn này khiến việc theo dõi tình trạng bảo tồn của chúng trở thành một thách thức lớn. Dữ liệu về khỉ Saki còn rất thiếu, và quần thể hiện tại của chúng vẫn chưa được biết rõ. Mặc dù vậy, có một điều chắc chắn là quần thể của chúng đang có xu hướng giảm do nạn phá rừng ở Amazon làm suy giảm và chia cắt môi trường sống của chúng.

Khỉ Saki còn bị săn bắt để lấy thịt hoặc làm thú cưng lạ. Mặc dù hiện tại quần thể khỉ Saki chưa bị đe dọa nghiêm trọng, nhưng trong tương lai, chúng ta cần chú ý đến các biện pháp bảo vệ chúng.

Khỉ Saki có nhiều điều thú vị để khám phá. Bộ lông rậm rạp và tiếng kêu báo động của chúng đã gây ấn tượng, nhưng một trong những khả năng nổi bật nhất của chúng là khả năng “bay”.

Khỉ Saki được mệnh danh là “khỉ bay” nhờ khả năng di chuyển linh hoạt và ấn tượng giữa các tán cây. Nhờ có cấu tạo cơ thể đặc biệt và chiếc đuôi dài hỗ trợ, khỉ Saki có thể thực hiện những cú nhảy xa tới 10 mét, tương đương với 4 lần chiều cao trung bình của con người.

Khả năng di chuyển này giúp khỉ Saki dễ dàng di chuyển trong môi trường rừng rậm, tìm kiếm thức ăn và trốn thoát khỏi những kẻ săn mồi. Do đó, chúng thường sinh sống ở những khu vực có tán cây cao, rậm rạp, nơi chúng có thể phát huy tối đa kỹ năng di chuyển của mình.

Sự nhút nhát và khó nắm bắt của khỉ Saki khiến công việc nghiên cứu về chúng trở nên phức tạp và thiếu tổ chức. Vào năm 2017, Laura Marsh, giám đốc Viện Bảo tồn Toàn cầu và chuyên gia hàng đầu về khỉ Saki, đã thực hiện một cuộc thám hiểm kéo dài bốn tháng để khám phá loài khỉ Saki mặt hói Vanzolini, một loài đã được nhìn thấy lần đầu vào năm 1936.

Cuộc thám hiểm này là một hành trình gian khổ và đầy thử thách. Đoàn thám hiểm đã giương buồm trên một chiếc thuyền nhà nhỏ và đi ngược dòng sông Eiru, gần biên giới Peru của Brazil. Sau nhiều tuần tìm kiếm trong rừng nhiệt đới, đối mặt với nạn phá rừng dữ dội và nạn săn bắt khỉ, cuối cùng Marsh đã nhìn thấy được chú khỉ Saki vàng tuyệt đẹp mà cô đã mong đợi từ lâu.

National Geographic đưa tin: “Khi Marsh lần đầu tiên nhìn thấy con khỉ sau nhiều năm mong đợi, cô ấy đã bật khóc”.

Khỉ Saki là một loài động vật thú vị và đáng kinh ngạc, với bộ lông rậm rạp, khả năng nhảy xa, và sự nhút nhát đáng yêu. Mặc dù khó nắm bắt và rất ít thông tin về chúng, nhưng loài khỉ này vẫn là một biểu tượng của sự đa dạng sinh học phong phú của rừng nhiệt đới Amazon.