Khen học trò cũng là một nghệ thuật

Hình thức thư khen đang được Bộ GDĐT quy định trong Thông tư 27 về đánh giá và xếp loại học sinh tiểu học áp dụng cho chương trình giáo dục phổ thông (GDPT) mới được kỳ vọng sẽ mang lại những ấm áp, hiệu quả trong việc dạy và học của cả cô và trò.

Ảnh minh họa.

Ấm áp thư khen

“Có một chút lo lắng những ngày đầu tiên con đến trường và giờ thì cô không còn lo lắng nữa. Con đã trở thành một đứa trẻ năng động, được bạn bè yêu mến, một học trò được thầy cô yên lòng. Con học tốt môn Toán, tiếng Việt và rất thích học tiếng Anh, cùng “lăn xả” với môn học này. Hãy cứ vậy mà tiến lên con nhé”…

Ký hàng ngàn tờ giấy khen rất dễ dàng, nhưng để chọn những lời khen thực sự có ý nghĩa và có giá trị với các em lại không hề đơn giản. Đó là tâm sự của cô Phạm Thị Tuynh, hiệu trưởng trường TH-THCS-THPT Tương Lai ở TP Cao Lãnh, tỉnh Đồng Tháp, cũng là tâm tư của rất nhiều thầy cô.

Thông tư 27 của Bộ GDĐT vừa ban hành với những đổi mới trong đánh giá, xếp loại học sinh tiểu học được nhiều phụ huynh ủng hộ. Trên thực tế, hình thức thư khen trong giáo dục nói riêng và các lĩnh vực khác nói chung không phải bây giờ mới có mà đã được thực hiện nhiều năm qua với sự hào hứng của người đón nhận. Chị Nguyệt Anh (phụ huynh học sinh của trường mầm non Phạm Tu, Thanh Trì, Hà Nội) cho biết gia đình đã từng rất bất ngờ và xúc động khi nhận được thư trao đổi của cô giáo mầm non về những tiến bộ của học sinh cũng như những lưu ý đối với việc kết hợp dạy con giữa phụ huynh và nhà trường.

Chia sẻ góc nhìn của mình, thầy Nguyễn Xuân Khang, Hiệu trưởng trường THCS-THPT Marie Curie (Hà Nội) cho rằng về ý nghĩa giáo dục và tính sư phạm đối với việc đánh giá học sinh kết hợp điểm số (định lượng) và nhận xét (định tính) là rất nên làm. Tuy nhiên, có làm được, làm chu đáo được hay không lại là điều cần bàn kỹ.

“Nhận xét học sinh là một nghệ thuật, giáo viên phải có tâm và có tầm” – là những đúc kết của thầy Nguyễn Xuân Khang đối với việc nhận xét học sinh nói riêng và đối với hình thức thư khen mà Bộ GDĐT đang quy định trong Thông tư 27. Để không phải là những bức thư khen đồng phục, đòi hỏi mỗi giáo viên phải dành rất nhiều thời gian không chỉ trong việc dạy học, quan sát kỹ đặc điểm của từng em, giúp học sinh biết phát huy điểm mạnh và khắc phục điểm yếu của mình…

Tuy nhiên, ở các nước tiên tiến, lớp học chỉ hơn 20 học sinh và thầy cô tập trung làm công việc chuyên môn nên họ nắm học sinh rất kỹ. Giáo viên tiểu học ở các thành phố lớn hiện nay thường quá tải với một lớp rất đông học sinh, có thể đến 50-60 cháu nên để làm được tốt điều này, liệu giáo viên có quá tải?

Không so sánh giữa các học sinh

Lần đầu tiên, Bộ GDĐT quy định cụ thể về việc điểm của bài kiểm tra định kỳ không dùng để so sánh học sinh này với học sinh khác. Đây được đánh giá là một tiến bộ trong giáo dục bởi trên thực tế, mỗi học sinh là một cá thể riêng biệt với những điểm mạnh, điểm yếu khác nhau nên việc so sánh giữa các em với nhau, nhất là so sánh về điểm số sẽ khiến các em cảm thấy áp lực.

Chuyên gia giáo dục TS Vũ Thu Hương cho rằng giảm áp lực điểm số là điều lâu nay ngành Giáo dục hướng tới. Với những quy định mới trong Thông tư 27, điều này đã được cụ thể hóa và hơn thế nữa, quy định nhấn mạnh việc không so sánh điểm số giữa các học sinh sẽ giúp thay đổi tư duy không chỉ ở giáo viên mà ngay từ chính các bậc phụ huynh không đem con mình so sánh với “con nhà người ta” – một khái niệm lâu nay vẫn được các bậc phụ huynh thường xuyên sử dụng khiến con trẻ cảm thấy áp lực không chỉ về mặt điểm số, thành tích trong học tập… mà hầu như trong mọi hoạt động.

Nhiều thày cô cùng cho rằng trước đây, khi Thông tư 22 ra đời, việc đánh giá học sinh chủ yếu dựa vào nhận xét của giáo viên vào các vở bài tập, hay qua trao đổi với phụ huynh. Nay Thông tư 27 quy định nhận xét qua lời nói sẽ giúp học sinh dễ hiểu, tiếp nhận được ngay trên lớp, hiệu quả giáo dục cao. Vấn đề là làm sao để việc nhận xét bằng lời này được thực hiện thường xuyên, thực chất chứ không phải mang tính qua loa, hình thức.

Tuy nhiên, để tất cả giáo viên tiểu học thay đổi ngay lập tức trong việc nhận xét học sinh không dễ, đòi hỏi sự thay đổi trong tư duy và nhận thức, phương pháp làm việc.

Ông Thái Văn Tài, Vụ trưởng Vụ Tiểu học, Bộ GDĐT cho biết, chương trình GDPT mới với sự thay đổi về mục tiêu giáo dục, cụ thể là chuyển từ nền giáo dục chú trọng truyền thụ kiến thức sang nền giáo dục định hướng phát triển phẩm chất và năng lực cho học sinh, có thêm một số môn học/hoạt động giáo dục mới, nên tác động trực tiếp đến nội dung, hình thức tổ chức – phương pháp dạy học và kiểm tra đánh giá người học. Do đó, việc ban hành Thông tư quy định đánh giá và xếp loại học sinh tiểu học đáp ứng chương trình GDPT mới là cần thiết.