Israel ’siết gọng kìm’ các thành phố lớn nhất của Gaza
Ngày 8/12, sau hai tháng giao tranh nổ ra, các lực lượng Israel tiếp tục tấn công phong trào Hồi giáo Hamas của Palestine ở trong và xung quanh các thành phố lớn nhất của Gaza.
Pháo binh Israel phóng hỏa lực về phía Dải Gaza ngày 2/12/2023. Ảnh: THX/TTXVN
Cơ quan y tế Gaza do Hamas kiểm soát cho biết số người chết tại đây đã vượt quá 17.000 người, chủ yếu là phụ nữ và trẻ em. Phần lớn vùng lãnh thổ bị bao vây này đã bị biến thành một vùng đất hoang tàn, ngổn ngang trong những đống đổ nát.
Đầu ngày 8/12, giới chức Gaza cho biết đã có thêm 40 người thiệt mạng vì các vụ tấn công nổ ra gần thành phố Gaza cùng hàng chục nạn nhân khác thiệt mạng ở Jabalia và Khan Yunis.
Theo số liệu của Israel, Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) đã bao vây các trung tâm đô thị lớn trong nỗ lực tiêu diệt phong trào Hamas sau vụ đột kích xuyên biên giới chưa từng có ngày 7/10. Hậu quả, các tay súng của Palestine đã sát hại hơn 1.200 người và bắt giữ khoảng 240 con tin, với 138 người trong số đó vẫn bị giam giữ.
Tuyên bố của Nhà Trắng cho biết trong cuộc điện đàm ngày 7/12 với Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu, Tổng thống Mỹ Joe Biden đã nhấn mạnh về nhu cầu cần thiết phải bảo vệ dân thường ở Gaza, cũng như tách người dân khỏi Hamas.
Ông Biden cũng kêu gọi xây dựng các hành lang cho phép người dân di chuyển an toàn khỏi những khu vực có chiến sự.
Được hỗ trợ bởi không quân, xe tăng và máy ủi bọc thép, quân đội Israel đang chiến đấu ở Khan Yunis, thành phố lớn nhất ở miền Nam Gaza, cũng như ở thành phố Gaza và quận Jabalia ở phía Bắc.
Thủ tướng Benjamin Netanyahu cho biết quân đội đã bao vây nhà của thủ lĩnh Hamas Khan Yunis ở Gaza, đồng thời cam kết sẽ tìm ra nhân vật này.
Khủng hoảng nhân đạo
Điều trị cho em nhỏ bị thương do xung đột Gaza tại bệnh viện ở Khan Younis ngày 2/12/2023. Ảnh: THX/TTXVN
Cuộc chiến khốc liệt kéo dài hai tháng qua đã đẩy người dân Gaza về phía Nam, biến cửa khẩu Rafah gần biên giới Ai Cập thành một trại tị nạn cho phần đông trong số 1,9 triệu người phải di dời do xung đột, tương đương 80% dân số Gaza.
Ông Abdallah Abu Daqqa, một người di tản từ Khan Yunis đến Rafah, chia sẻ: “Hai tháng trên đường, di chuyển từ nơi này đến nơi khác. Đây là hai tháng khó khăn nhất mà chúng tôi phải trải qua trong cuộc đời mình”. Thế nhưng đạn pháo vẫn đuổi theo họ. Tám quả rocket trút xuống Rafah ngay trong đêm hôm đó.
Thương vong hàng loạt của người dân Gaza đã trở thành mối lo ngại toàn cầu, đặc biệt là do tình trạng khủng hoảng nhân đạo trầm trọng dưới lệnh phong tỏa của Israel khiến khả năng tiếp cận thực phẩm, nước, nhiên liệu và thuốc men đều bị hạn chế.
Israel đã chấp thuận mức tăng “tối thiểu” nguồn cung cấp nhiên liệu cho Gaza để ngăn chặn nguy cơ sụp đổ nhân đạo và bùng phát dịch bệnh tại đây, đồng thời kêu gọi cộng đồng quốc tế tăng cường phân phối viện trợ.
Giám đốc Văn phòng điều phối các vấn đạo nhân đạo của Liên hợp quốc Martin Griffiths cho biết có dấu hiệu Israel sẽ mở cửa khẩu Kerem Shalom ở phía Nam để vận chuyển hàng viện trợ vào Gaza.
Trong khi đó, Hamas đã phản ánh về tình trạng đói kém ở phía Bắc Gaza, nói rằng khu vực này bị cắt đứt nguồn hàng hóa viện trợ kể từ ngày 1/12.
Video đang HOT
Và nhóm nhân quyền B’Tselem của Israel cáo buộc rằng việc chỉ cho phép lượng viện trợ rất nhỏ vào Gaza không khác gì việc cố tình bỏ đói người dân ở đây.
Anh Abdelkader al-Haddad, một cư dân thành phố Gaza hiện di tản đến Rafah, cho biết: “Chúng tôi đang chết dần ở đây, thậm chí không cần đến tên lửa và bom đạn. Chúng tôi đã chết rồi, chết vì đói, chết vì phải di dời”.
Người dân bị mất nhà cửa do xung đột tại Deir el-Balah, Dải Gaza, ngày 3/12/2023. Ảnh: THX/TTXVN
Trận chiến khốc liệt
Chính phủ Israel đã phản ứng giận dữ sau khi Tổng thư ký Liên hợp quốc (LHQ) Antonio Guterres viện dẫn Điều 99 trong hiến chương – cho phép người đứng đầu LHQ đưa ra bất kỳ vấn đề nào bị coi là đe dọa hòa bình quốc tế – để thúc đẩy Hội đồng Bảo an xem xét về lệnh ngừng bắn ở Gaza.
Hội đồng Bảo an sẽ tổ chức họp khẩn cấp vào lúc 15 giờ 00 GMT ngày 8/12 để thảo luận về cuộc khủng hoảng này.
Cuộc giao tranh ở Gaza đã khiến 89 binh sĩ Israel thiệt mạng tính đến nay, trong đó có Gal – con trai của bộ trưởng nội các chiến tranh Gadi Eisenkot.
Tại cuộc họp báo hôm 7/12, quân đội Israel tuyên bố đã tiêu diệt các thành viên Hamas ở Khan Yunis, đồng thời đột kích vào một khu quân sự của Tiểu đoàn Jabalia của Hamas.
Hamas công bố đoạn phim quay cảnh các thành viên bắn súng trường tấn công AK-47 và súng phóng lựu từ các tòa nhà bỏ hoang ở thành phố Gaza, đồng thời cho biết họ đang chiến đấu với quân đội Israel trên tất cả các trục của cuộc tấn công.
Phong trào Hồi giáo này cho biết họ đã phá hủy khoảng 20 phương tiện quân sự của Israel ở Khan Yunis và Beit Lahia, đồng thời nhắm tên lửa vào Israel.
Căng thẳng ở biên giới Liban
Ngày 7/12, một tên lửa chống tăng phóng từ Liban đã rơi xuống lãnh thổ Israel và giết chết một thường dân.
Những vụ đấu súng xuyên biên giới Israel – Liban vẫn diễn ra gần như hằng ngày, chủ yếu liên quan đến phong trào Hezbollah.
Thủ tướng Netanyahu cảnh báo Hezbollah rằng: “Nếu chọn cách phát động một cuộc chiến tranh toàn cầu, thì họ sẽ tự tay biến Beirut và Nam Liban thành Gaza và Khan Yunis”.
Từ đầu tháng 10 đến nay, quân đội Israel và các tay súng của lực lượng Hezbollah đã giao tranh quyết liệt ở biên giới Liban – Israel. Các cuộc đụng độ đã gây thương vong cho cả dân thường Liban.
Khoảng 55.500 người Liban đã phải di dời do xung đột giữa Israel và lực lượng Hezbollah kể từ ngày 7/10.
Nhìn lại hai tháng thế giới chia rẽ vì cuộc chiến Israel Hamas ở Dải Gaza
Cuộc chiến đã chia rẽ thế giới giữa một bên là những quốc gia kêu gọi ngừng bắn, những quốc gia ủng hộ Israel và một số quốc gia trung lập.
Theo kênh Al Jazeera ngày 7/12, đã hai tháng trôi qua sau khi phong trào Hồi giáo Hamas tấn công miền Nam Israel vào ngày 7/10, giết chết khoảng 1.200 người và bắt giữ khoảng 240 người trong cuộc tấn công.
Israel đã đáp trả bằng các cuộc tấn công cả trên không và trên bộ ở Gaza, khiến trên 16.000 người thiệt mạng, trong đó có ít nhất 7.000 trẻ em, theo số liệu của cơ quan y tế Gaza do Hamas điều hành.
Trong bối cảnh đó, các xung đột ngoại giao do vấn đề Dải Gaza cũng ngày càng sâu sắc. Các cuộc bỏ phiếu của Liên hợp quốc, bình luận công khai và động thái ngoại giao quan trọng trong hai tháng qua đã cho thấy cuộc chiến ở Dải Gaza đã gây chia rẽ thế giới như thế nào.
Tranh cãi về ngôn từ
Cảnh đổ nát sau cuộc không kích của Israel ở thành phố Khan Younis, Dải Gaza, ngày 7/12/2023. Ảnh: THX/TTXVN
Ngôn từ luôn là vấn đề gây tranh cãi giữa các quốc gia khi nói về các cuộc chiến.
Thế giới vẫn chưa thống nhất được nên dùng từ "ngừng bắn" hay "tạm dừng vì lý do nhân đạo" để mô tả việc chấm dứt bạo lực và thù địch. Trong khi nhiều nước ủng hộ lệnh ngừng bắn thì các đồng minh của Israel lại kêu gọi tạm dừng giao tranh vì lý do nhân đạo.
Theo Liên hợp quốc, ngừng bắn là chấm dứt mọi hành động bạo lực nhằm vào dân thường, còn còn tạm dừng vì lý do nhân đạo là chấm dứt tạm thời các hành động thù địch đơn giản chỉ vì mục đích nhân đạo. Tạm dừng hoặc đình chiến là tạm dừng giao tranh trong một khoảng thời gian đã được quyết định.
Phân tích bài phát biểu của các nhà lãnh đạo thế giới tại Liên hợp quốc cho thấy 55% quốc gia kêu gọi ngừng bắn ở Gaza. Một số có thể kể tới như Argentina, Bỉ, Trung Quốc, Guayana, Thổ Nhĩ Kỳ, Venezuela...
23% quốc gia kêu gọi tạm dừng vì lý do nhân đạo, như Australia, Canada, Nhật Bản, Mỹ, Anh...
Một số quốc gia sử dụng các thuật ngữ thay thế như "ngưng", "tạm ngừng" hoặc "nghỉ ngơi".
22 quốc gia còn lại không lên tiếng về vấn đề này tại Liên hợp quốc.
Các quốc gia cũng chưa quyết định về việc có nên gọi Israel là quốc gia chiếm đóng hay không và có nên nói về việc Israel phong tỏa Dải Gaza cũng như các khu định cư ở Bờ Tây và Đông Jerusalem hay không.
Trong số các quốc gia mà Al Jazeera phân tích, 46% sử dụng thuật ngữ quốc gia chiếm đóng để chỉ Israel hoặc gọi lãnh thổ Palestine là lãnh thổ bị chiếm đóng, 54% còn lại không sử dụng các từ này.
Chỉ 23% quốc gia đề cập đến việc Israel phong tỏa Gaza và sử dụng các từ ngữ như bao vây hoặc nhà tù ngoài trời. Chỉ 30% nói về các khu định cư của Israel.
Chia rẽ về các nghị quyết của Liên hợp quốc
Toàn cảnh một phiên họp của Đại hội đồng Liên hợp quốc ở New York (Mỹ) ngày 21/11/2023. Ảnh: Kyodo/TTXVN
Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc đã bỏ phiếu về 5 nghị quyết trong suốt hai tháng vừa qua và không thông qua được 4 nghị quyết do tình trạng thiếu quyết đoán và bất đồng giữa các quốc gia.
Trong số 15 thành viên của Hội đồng Bảo an, 4 thành viên đã bỏ phiếu chống (Pháp, Nhật Bản, Anh và Mỹ) với dự thảo đầu tiên do Nga chủ trì vào ngày 16/10. Lời chỉ trích chính về dự thảo nghị quyết này là không nêu tên hay lên án Hamas. Dự thảo này kêu gọi ngừng bắn ngay lập tức.
Brazil chủ trì dự thảo nghị quyết thứ hai vào ngày 18/10. Theo đó, dự thảo lên án Hamas và kêu gọi tạm dừng vì lý do nhân đạo, thu được số phiếu ủng hộ áp đảo, nhưng Mỹ lại phủ quyết. Đại sứ Mỹ Linda Thomas-Greenfield cho biết điều này là do nghị quyết không đề cập đến quyền tự vệ của Israel.
Nga đề xuất một dự thảo khác vào ngày 25/10, kêu gọi ngừng bắn vì lý do nhân đạo và thả những người bị Hamas giam giữ. Tuy nhiên, dự thảo nghị quyết không lên án Hamas. Chỉ có bốn thành viên bỏ phiếu ủng hộ. Anh cho biết họ muốn Hội đồng Bảo an hướng tới một văn bản cân bằng, trong khi dự thảo của Nga không ủng hộ quyền tự vệ của Israel.
Mỹ cũng chủ trì dự thảo nghị quyết ngày 25/10, kêu gọi tạm dừng vì mục đích nhân đạo thay vì ngừng bắn. 10 thành viên đã bỏ phiếu ủng hộ nhưng các thành viên thường trực là Nga và Trung Quốc phủ quyết.
Vào ngày 15/11, Hội đồng Bảo an cuối cùng cũng đã thông qua được một nghị quyết do Malta chủ trì, kêu gọi tạm dừng vì lý do nhân đạo và chuyển hàng viện trợ tới Gaza. Mỹ, Anh và Nga đã bỏ phiếu trắng, 12 quốc gia bỏ phiếu ủng hộ.
Jordan đã chủ trì một nghị quyết không mang tính ràng buộc tại Đại hội đồng Liên hợp quốc vào ngày 27/10, kêu gọi ngừng bắn ngay lập tức ở Gaza, đảm bảo viện trợ nhân đạo không bị cản trở vào khu vực bị bao vây, cũng như yêu cầu Israel rút lại lời kêu gọi sơ tán ở phía Bắc Gaza. Có tới 120 quốc gia đã bỏ phiếu ủng hộ. Chỉ có 14 quốc gia, trong đó có Mỹ và Israel, bỏ phiếu chống, trong khi 45 quốc gia bỏ phiếu trắng. Nghị quyết này đã được thông qua.
Quan điểm của các nước về giải pháp hai nhà nước
Các quốc gia không quá chia rẽ về giải pháp hai nhà nước, coi đây là phương tiện để đạt được hòa bình trong khu vực. Tổng cộng 95% quốc gia đã kêu gọi giải pháp hai nhà nước, hình thành nước Palestine độc lập song song với Israel. Chỉ có sáu quốc gia chưa kêu gọi giải pháp này.
Những quốc gia nào đã cắt đứt quan hệ với Israel?
Trong cuộc chiến, một số quốc gia đã cắt đứt hoàn toàn quan hệ với Israel. Belize, Bolivia và Nam Phi đã đình chỉ quan hệ với Israel. Trong khi đó, Bahrain, Chad, Chile, Colombia, Honduras, Jordan và Thổ Nhĩ Kỳ đã rút đại sứ về nước.
Một số thành phố như Barcelona ở Tây Ban Nha, cũng đã đình chỉ quan hệ với Israel.
Những nước nào ủng hộ mạnh mẽ Israel?
Tổng thống Mỹ Joe Biden phát biểu tại một sự kiện ở bang Colorado ngày 29/11/2023. Ảnh: AFP/TTXVN
Mỹ vẫn duy trì truyền thống ủng hộ Israel mạnh mẽ. Bên cạnh ủng hộ ngoại giao vững chắc mà Tổng thống Mỹ Joe Biden dành cho Israel, Mỹ còn cung cấp cho Israel khoản hỗ trợ quân sự hàng năm trị giá 3,8 tỷ USD. Hạ viện Mỹ đã thông qua kế hoạch của đảng Cộng hòa cung cấp 14,5 tỷ USD viện trợ quân sự cho Israel vào ngày 3/11. Một nghị quyết của Quốc hội Mỹ vào ngày 6/12 đã coi chống chủ nghĩa phục quốc Do Thái cũng như chủ nghĩa bài Do Thái.
Các nhà lãnh đạo Pháp, Đức, Italy và Anh cũng ủng hộ Israel giống Mỹ.
Đài Israel: Giao tranh ở Gaza sẽ tiếp diễn một tháng mới có đợt ngừng bắn khác Theo các báo cáo, lực lượng quân sự Israel sẽ gây sức ép lên phong trào Hồi giáo Hamas của Palestine bằng các hoạt động quân sự ở cả phía Bắc và phía Nam Gaza. Máy bay của không quân Israel oanh tạc Dải Gaza ngày 1/12. Ảnh: AFP/TTXVN Hãng thông tấn TASS (Nga) dẫn thông tin từ Đài phát thanh Quân đội...