Iceland lần đầu tiên phát hiện muỗi trong tự nhiên

Từng là quốc gia không có muỗi nhờ khí hậu lạnh giá, nhưng Iceland mới đây đã phát hiện những con muỗi đầu tiên trong tự nhiên, có thể do tác động của biến đổi khí hậu.

Iceland lần đầu phát hiện muỗi ngoài tự nhiên (Ảnh minh họa: SCMP).

Những mùa đông lạnh giá và khắc nghiệt từ lâu đã bảo vệ Iceland khỏi sự xuất hiện của muỗi, nhưng điều đó có thể đang thay đổi. Tuần này, các nhà khoa học công bố phát hiện 3 con muỗi, đánh dấu lần đầu tiên loài côn trùng này được ghi nhận trong môi trường tự nhiên của quốc gia Bắc Âu này.

Ba con muỗi được phát hiện tại Kjos, vùng tây Iceland, cách thủ đô Reykjavík khoảng 30km về phía bắc.

“Vào lúc chạng vạng ngày 16/10, tôi nhìn thấy một con ruồi lạ. Tôi lập tức nghi ngờ điều gì đó và nhanh chóng bắt con ruồi này”, nhà khoa học B Bjorn Hjaltason viết trong một nhóm Facebook về côn trùng.

Ngay sau đó, ông liên hệ với Matthias Alfredsson, chuyên gia côn trùng học thuộc Viện Khoa học Tự nhiên Iceland. Ngày hôm sau, Alfresson lái xe đến nhà Hjaltason và cùng ông thu thập thêm 2 mẫu nữa, tổng cộng 3 con muỗi gồm 2 con cái và một con đực. Kết quả xác định cho thấy chúng thuộc loài muỗi Culiseta annulata hay muỗi vằn.

Theo ông Alfredsson, nhiều năm trước từng phát hiện một con muỗi khác loài trên máy bay tại sân bay quốc tế Keflavik, song đây là “lần đầu tiên muỗi được ghi nhận trong môi trường tự nhiên ở Iceland”.

Culiseta annulata là loài bản địa của nhiều khu vực thuộc bán cầu Đông, trải dài từ Bắc Phi đến tận Siberia. Chúng thích nghi tốt với khí hậu lạnh vì có thể trú đông trong những nơi được che chắn, giúp sinh tồn qua mùa đông dài với nhiệt độ thường xuyên xuống dưới 0C.

Hiện chưa rõ loài muỗi này đến Iceland bằng cách nào, nhưng giả thuyết cho rằng chúng có thể theo tàu hàng hoặc container. “Cần tiếp tục theo dõi vào mùa xuân tới để xem liệu chúng có thể sống sót qua mùa đông và thật sự định cư ở Iceland hay không”, ông Alfredsson cho biết.

Muỗi thường phát triển mạnh trong môi trường ấm áp, ẩm ướt, và được xem là một trong số ít “kẻ thắng cuộc” khi hành tinh nóng lên. Theo nhiều nghiên cứu, biến đổi khí hậu đang mở rộng phạm vi phân bố của loài côn trùng mang mầm bệnh này, khi nhiệt độ tăng giúp chúng phát triển nhanh hơn và sống lâu hơn.

Iceland cũng không tránh khỏi tác động của biến đổi khí hậu. Tháng 5 vừa qua, một số khu vực của nước này ghi nhận mức nhiệt cao hơn trung bình tới 10C, mức kỷ lục mà theo phân tích của mạng lưới World Weather Attribution, khả năng xảy ra đã tăng gấp 40 lần do biến đổi khí hậu.

Tuy nhiên, các chuyên gia cảnh báo không nên vội vàng quy kết sự xuất hiện của muỗi tại Iceland hoàn toàn do nhiệt độ toàn cầu tăng. Ông Alfredsson thừa nhận chưa thể khẳng định vai trò của biến đổi khí hậu, nhưng cho rằng “nhiệt độ ấm lên chắc chắn làm tăng khả năng các loài muỗi khác thiết lập quần thể tại Iceland, nếu chúng xuất hiện”.

Ông Colin J. Carlson, Phó Giáo sư dịch tễ học tại Trường Y tế Công cộng Đại học Yale, cũng nhận định Iceland có thể đã đủ điều kiện để muỗi sinh sống ngay cả khi không có biến đổi khí hậu. “Muỗi từng được phát hiện rất xa về phía bắc ở vùng Scandinavia”, ông nói.

“Biến đổi khí hậu có thể khiến điều này trở nên khả thi hơn, nhưng tôi không nghĩ đây là tác động trực tiếp và rõ ràng. Thực tế là chúng ta vẫn chưa hiểu đầy đủ về sự dịch chuyển phạm vi sinh sống của các loài muỗi đang diễn ra trên toàn cầu”, ông Carlson nhận định.