Hy vọng ngừng b.ắn tại Gaza ‘tan thành mây khói’ sau cái c.hết của thủ lĩnh Hamas
Vụ á.m s.át nhà lãnh đạo chính trị của Hamas đã đẩy Trung Đông vào một cuộc khủng hoảng mới và làm tiêu tan hy vọng mong manh về việc sớm kết thúc cuộc chiến giữa Israel và phong trào Hồi giáo Hamas ở Gaza.
Người dân chờ được phát thực phẩm cứu trợ tại Beit Lahia, Dải Gaza, ngày 18/7/2024. Ảnh: THX/TTXVN
Theo đài truyền hình CNN dẫn tuyên bố của Hamas, trong một vụ tấn công ngày 30/7, Israel đã g.iết c.hết nhà lãnh đạo chính trị của Hamas là Ismail Haniyeh, ở Tehran ( Iran) vài giờ sau khi Israel tuyên bố tấn công thủ đô Beirut của Liban, g.iết c.hết một chỉ huy cấp cao của Hezbollah. Về phần mình, Israel không xác nhận cũng không phủ nhận trách nhiệm về cái c.hết của thủ lĩnh Haniyeh.
Các chuyên gia cho rằng các vụ tấn công mới nhất đã phủ bóng đen lên nỗ lực đạt được thỏa thuận ngừng b.ắn và trao trả con tin ở Gaza, cũng như hy vọng giảm căng thẳng giữa Israel và các đối thủ thân Iran trong khu vực.
Tương lai ngừng b.ắn mờ mịt
Đàm phán về một thỏa thuận chấm dứt chiến tranh ở Gaza và giải thoát những con tin Israel do Hamas bắt giữ đã gặp phải nhiều trở ngại trong nhiều tháng trước khi Haniyeh, một nhân vật chủ chốt trong các cuộc đàm phán, b.ị g.iết vào tối 30/7.
Gần đây nhất là vào đầu tháng 7, ông Haniyeh phụ trách liên lạc với các nhà hòa giải ở Qatar và Ai Cập để thảo luận về ý tưởng chấm dứt chiến tranh, làm dấy lên một số hy vọng rằng hai bên có thể đạt được một thỏa thuận khung.
Tuy nhiên, những điều đó bây giờ có thể đổ bể hoàn toàn sau cái c.hết của thủ lĩnh này.
Một nguồn tin biết rõ về các cuộc đàm phán nói với CNN rằng vụ á.m s.át Haniyeh có thể “làm phức tạp thêm các cuộc đàm phán hòa giải” vì nhân vật này là “công cụ then chốt” cho tiến trình đàm phán. Nguồn tin cho biết Haniyeh là người ra quyết định quan trọng cùng với thủ lĩnh quân sự của Hamas ở Gaza, Yahya Sinwar.
“Ông ấy là người nhìn thấy giá trị của một thỏa thuận và là công cụ để đạt được những đột phá nhất định trong các cuộc đàm phán. Ở giai đoạn này, vẫn chưa rõ tác động của các cuộc đàm phán ngừng b.ắn sẽ như thế nào”, nguồn tin nêu rõ.
Video đang HOT
Thủ lĩnh phong trào Hồi giáo Hamas, ông Ismail Haniyeh. Ảnh: IRNA/TTXVN
Thủ tướng Qatar Mohammed bin Abdulrahman Al-Thani, người đóng vai trò hòa giải chủ chốt trong các cuộc đàm phán Israel-Hamas, viết trên mạng xã hội X sau khi thông tin về cái c.hết của Haniyeh lan truyền: “Các vụ á.m s.át chính trị và việc tiếp tục nhắm mục tiêu vào dân thường ở Gaza trong khi các cuộc đàm phán vẫn tiếp tục khiến chúng tôi đặt câu hỏi, làm thế nào hòa giải có thể thành công khi một bên g.iết h.ại người đàm phán ở phía bên kia?”.
Văn phòng chính trị của Hamas hiện đặt trụ sở tại Doha kể từ năm 2012.
Trong khi đó, các câu hỏi về tính toán của Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu, người mà nhiều nhà quan sát – bao gồm cả gia đình các con tin – đã cáo buộc cố tình trì hoãn các cuộc đàm phán và kéo dài chiến tranh, cũng được đặt ra.
Trita Parsi thuộc Viện Quincy, một tổ chức tư vấn chính sách đối ngoại có trụ sở tại Mỹ, nhận định trong một bài đăng trên X: “Ông Netanyahu đã hủy hoại một cách có hệ thống các cuộc đàm phán ngừng b.ắn vì việc kết thúc chiến tranh có thể sẽ chấm dứt sự nghiệp chính trị của ông ấy”.
Gershon Baskin, một cựu nhà đàm phán về con tin người Israel, từng đóng vai trò là kênh liên lạc cho Hamas, lưu ý các cuộc đàm phán đã bế tắc ngay cả trước khi xảy ra vụ á.m s.át thủ lĩnh Haniyeh.
Quá trình đàm phán bị chùn bước cũng làm tăng nguy cơ đe dọa tính mạng của các con tin còn lại ở Gaza.
Diễn đàn Gia đình Con tin hôm thứ Tư cho biết thành tựu thực sự trong cuộc chiến chỉ có thể đạt được khi thả tất cả các con tin vẫn đang bị giam giữ, đồng thời cho biết họ kêu gọi chính phủ Israel và các nhà lãnh đạo toàn cầu kiên quyết thúc đẩy các cuộc đàm phán.
“Thời gian là điều cốt yếu. Đây là lúc cần một thỏa thuận”, điễn đàn nhấn mạnh.
Theo dữ liệu từ văn phòng của Thủ tướng Netanyahu, có 111 con tin vẫn còn ở Gaza, trong đó có 39 người được cho là đã c.hết. Gia đình của họ đã nhiều lần chỉ trích ông Netanyahu vì không đảm bảo việc trả tự do cho họ.
Đau khổ tại Gaza tiếp diễn
Cuộc chiến mà Israel phát động để đáp trả các cuộc tấn công ngày 7/10/2023 của Hamas đã khiến gần như toàn bộ dân số 2 triệu người của Gaza phải di dời, với 86% lãnh thổ hiện nằm dưới lệnh sơ tán của Israel.
Không có lệnh ngừng b.ắn, người dân tại vùng đất bị bao vây này sẽ không có thời gian khôi phục sau cuộc chiến vốn đã g.iết c.hết hơn 39.000 người cho đến nay. Các vùng lãnh thổ đã bị san phẳng và một cuộc khủng hoảng nhân đạo đang nhanh chóng vượt khỏi tầm kiểm soát.
Bộ Ngoại giao Qatar ngày 31/7 cảnh báo vụ s.át h.ại thủ lĩnh Haniyeh “sẽ dẫn đến việc khu vực rơi vào thời kỳ hỗn loạn và làm suy yếu cơ hội hòa bình”.
Ai Cập, một trung gian hòa giải quan trọng trong cuộc xung đột, đã lên án “chính sách leo thang nguy hiểm của Israel” và cảnh báo chống lại chính sách á.m s.át phi lý vi phạm chủ quyền của các quốc gia.
Trong một tuyên bố, Ai Cập cho biết hai cuộc tấn công mới nhất có nguy cơ “châm ngòi” đối đầu trong khu vực.
Về phía Mỹ, Ngoại trưởng Antony Blinken cùng ngày cho biết Washington “không biết hoặc không liên quan đến” vụ g.iết Haniyeh. Chính quyền Tổng thống Joe Biden đã nỗ lực ngay từ ngày đầu để đạt được lệnh ngừng b.ắn nhằm ngăn chặn xung đột lan sang các khu vực khác.
Theo ông HA Hellyer – học giả tại Quỹ Hòa bình Quốc tế Carnegie và Viện Nghiên cứu Quốc phòng và An ninh Hoàng gia ở London, Mỹ chưa sẵn sàng sử dụng đòn bẩy mà họ thực sự có đối với Israel để buộc Israel vào thế đàm phán nghiêm túc.
Hamas nhấn mạnh yêu cầu tiên quyết về đề xuất ngừng b.ắn
Theo phóng viên TTXVN tại Cairo, thủ lĩnh chính trị của Phong trào Hồi giáo Hamas Ismail Haniyeh ngày 25/6 tuyên bố sẽ không chấp nhận bất cứ đề xuất ngừng b.ắn nào đối với Dải Gaza, nếu không đảm bảo việc Israel rút toàn bộ quân đội khỏi khu vực này.
Cảnh đổ nát do xung đột Hamas - Israel tại thị trấn Beit Lahia, phía bắc Dải Gaza, ngày 21/6/2024. Ảnh: THX/TTXVN
Ông Haniyeh cũng nhấn mạnh rằng Hamas đã thể hiện sự linh hoạt tối đa và chấp nhận tất cả các đề xuất được đưa ra về điều kiện ngừng b.ắn, chấm dứt thù địch và việc Israel rút quân hoàn toàn khỏi Dải Gaza. Ông kêu gọi cộng đồng quốc tế hỗ trợ để đảm bảo lệnh ngừng b.ắn, cung cấp viện trợ và nhu yếu phẩm cho người dân tại đây.
Liên quan tới các thỏa thuận tương lai về Gaza, ông Haniyeh nêu rõ tất cả các ý tưởng về hậu xung đột và thỏa thuận nội bộ về Dải Gaza phải "hoàn toàn là của người Palestine" và "không bên nào có quyền can thiệp, kể cả lực lượng chiếm đóng hay bất kỳ thế lực nào khác".
Tuyên bố trên của ông Haniyeh được đưa ra sau khi máy bay Israel tấn công tên lửa vào ngôi nhà của gia đình ông trong trại tị nạn Al-Shati (phía Bắc Dải Gaza), phá hủy hoàn toàn căn nhà này.
Theo các nguồn tin y tế, vụ không kích đã khiến 10 người t.hiệt m.ạng, trong đó có em gái của ông Haniyeh. Hiện một số thành viên trong gia đình vẫn đang bị vùi lấp dưới đống đổ nát.
Trong khi đó, Cơ quan y tế ở Dải Gaza cho biết ít nhất 37.658 người ở vùng lãnh thổ này đã t.hiệt m.ạng, chủ yếu là phụ nữ và t.rẻ e.m, trong khi hàng chục nghìn người khác bị thương trong cuộc xung đột kéo dài nhiều tháng giữa Hamas và Israel. Thống kê bên phía Israel cho thấy đã có 1.200 người t.hiệt m.ạng tại nước này và hơn 200 người bị bắt làm con tin kể từ khi xung đột nổ ra vào tháng 10/2023.
Theo phóng viên TTXVN tại Tel Aviv, cùng ngày, Giám đốc Cơ quan Liên hợp quốc về cứu trợ người tị nạn Palestine (UNRWA) Philippe Lazzarini nhận định tình trạng hỗn loạn tại Dải Gaza đang diễn biến nghiêm trọng hơn khi các băng nhóm buôn lậu hình thành và gây thêm khó khăn trong hoạt động cung cấp viện trợ.
Phát biểu với báo giới, ông Lazzarini nhấn mạnh: "Về cơ bản, chúng ta đang phải đối mặt với tình trạng đổ vỡ gần hoàn toàn về luật pháp và trật tự". Theo ông, một phần của tình cảnh trên là do sự gia tăng các băng nhóm liên quan đến buôn lậu t.huốc l.á. Bên cạnh đó, Giám đốc UNRWA cũng cho biết cơ quan này chỉ có thể đảm bảo nguồn kinh phí cho các hoạt động đến cuối tháng 8 tới.
UNRWA chịu trách nhiệm điều phối gần như mọi hoạt động nhân đạo tại Gaza. Cơ quan này từng phải đối mặt với tình trạng khủng hoảng ngân sách từ tháng 1 vừa qua do nhiều quốc gia tạm ngừng tài trợ, xuất phát từ cáo buộc của Israel cho rằng một số nhân viên UNRWA hoạt động tại Gaza dính líu đến cuộc tấn công ngày 7/10/2023 của Hamas. Theo ông Lazzarini, khoảng 190 địa điểm (50% cơ sở hạ tầng) của UNRWA đã bị tấn công, hư hại kể khi xảy ra xung đột tại Dải Gaza.
Cuộc xung đột ở Gaza cũng đang gây ra những thiệt hại khủng khiếp về người, khi mỗi ngày lại có thêm khoảng 10 t.rẻ e.m bị mất một hoặc cả hai chân. Các số liệu báo cáo cho thấy giao tranh căng thẳng kéo dài gần 9 tháng qua tại Dải Gaza đã cướp đi sinh mạng của 14.000 t.rẻ e.m. Danh sách những người mất tích do xung đột tại Gaza có khoảng 4.000 em nhỏ, trong khi khoảng 17.000 trẻ mất người thân trong gia đình. Tình trạng suy dinh dưỡng cấp tính đang ảnh hưởng đến hơn 90% dân số ở Gaza.
Ông Lazzarini nhấn mạnh tầm quan trọng của trách nhiệm giải trình đối với các cuộc tấn công vào các cơ sở của Liên hợp quốc và nhân viên nhân đạo, đồng thời cáo buộc rằng những hành động này vi phạm luật nhân đạo quốc tế.
Giới chức Mỹ hối thúc Israel thỏa thuận ngừng b.ắn với Hamas Ngày 25/7, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu đã có các cuộc gặp riêng rẽ tại Nhà Trắng với Tổng thống Mỹ Joe Biden và Phó Tổng thống Kamala Harris, thảo luận cuộc xung đột hiện nay giữa Israel và Hamas tại Gaza cũng như khả năng đạt được thỏa thuận ngừng b.ắn. Cảnh đổ nát sau các vụ không kích của Israel tại...