Hương vị quê hương: Tắc dầm giải nhiệt
Trời Sài Gòn nắng, giữa trưa 35 độ, nhìn ra thềm, chợt nảy ra ý hay là hái mớ tắc chín vàng trên cây, làm mấy hũ nước tắc dầm giải nhiệt…
Nhớ hôm 28 tết, loay hoay gói và bắc nồi bánh tét xong, xách xe ra dạo chợ hoa rộn ràng ở Làng hoa Gò Vấp (TP.HCM). Cái sự nhộn nhịp trở lại của người người ở một mùa xuân sau những ngày cách ly dịch giã, khiến trong tôi nghe chừng chống chếnh. Không rượu mà say, cái cảm giác ấy có lẽ không chỉ riêng mình, tôi tự nhủ. Dạo qua nườm nượp sắc màu của lá của hoa, rồi dừng lại ở lô chưng tắc của chị Năm Chợ Lách (Bến Tre), nghe giọng chào mời xởi lởi. “Bao nhiêu một chậu vậy chị?”, “Dạ, 500.000″, rồi nói với thêm, chừng sợ người mua bỏ đi: “Thôi lấy chú 450.000, để lại 50.000 còn thuê xe chở về”. Tôi ừ, rồi lúi húi cùng đứa con trai vạm vỡ của chị Năm bưng chậu ra phía ngoài, kêu chú xe thồ chở về. Chậu tắc vung vẩy lá trong chiều gió lộng, vậy là có chút hoa trái đậu xuống mùa xuân, nơi này.
Tắc dầm để dành cho ngày nắng nóng phương NamAN PHONG
Rồi tết cũng qua đi. Ra giêng, ngọn lá xanh rờn những nụ chúm chím trắng vẫn nở bông thơm ngào ngạt. Xung quanh thân cây, cơ man trái xanh dần ngả màu vàng ươm. Buổi sớm mỗi ngày, tôi tưới và ngắt bớt lá úa vàng, quét vài chiếc lá rụng rơi, tiễn những ngày xuân qua trong đằm thắm hy vọng…
Qua tháng ba dương lịch, chậu tắc trái ươm đầy. Ngồi nhìn ra ngọn nắng cuối tuần, chợt nảy ra ý hay là hái mớ tắc chín vàng trên cây, làm mấy hũ nước tắc dầm giải nhiệt. Mùa này Sài Gòn ngược xuôi nắng nóng, khi miệt quê nhà ngoài miền Trung vẫn còn rét mướt. Nhẩn nha hái trái, tôi cho vô chiếc rổ nhựa rửa rửa ngâm ngâm với vài đận nước muối loãng. Sạch bong đến khi da những trái tắc bóng loáng, xếp vào nhau nằm… chờ đợi!
Video đang HOT
Tắc đã ráo nước, bắc nồi nước sôi rồi tắt bếp. Đổ mớ tắc vào trụng một phút, xong vớt đổ ngay vào thau nước lạnh, quấy vài vòng vớt ra để ráo. Cho tắc tiếp xúc nước sôi một chút là để tắc không còn vị đắng sau khi dầm. Để đó, và tôi xoay ra làm nước dầm.
Những trái tắc vừa hái từ trên cây
Này đây, 1,5 kg tắc trái sẽ dùng 600 gr đường và 400 gr muối ăn cộng với 1,5 lít nước. Bắc lượng nước ấy lên bếp, một chốc đổ đường và muối vào khuấy đều. Khi hỗn hợp ấy đã tan hoàn toàn trong nước sôi, tắt bếp và lại… chờ nước nguội.
Dung dịch để dầm tắc khá đậm đặc, nên để nguội hơi lâu. Thời gian ấy, tôi leo lên ban công nhà nhìn qua chậu mai đang ngóng nắng. Ngọn mai lơ thơ vài lá non được tưới mát, ngút xanh màu ngọc. Chợt nhớ, mấy chiếc hũ để dầm tắc chưa rửa sạch nên quay trở xuống, lúi húi chùi rửa rồi để vào nơi thoáng cho khô.
Phải vài tiếng đồng hồ sau, khi nước dầm đã nguội, rổ tắc đã ráo, tôi nhặt từng bụm tắc bỏ vào hũ, len đầy và đổ nước vào khằng kín lại. Vài ngày sau, mỗi khi đi nắng về, có lẽ ly nước tắc dầm này sẽ khiến cơ thể mát rượi thanh thoát hơn.
Ăn cơm với cá
Bữa cơm nhà, chỉ cơm với cá, nhưng thấm đậm tình thân, khiến tôi nhớ mãi dù bao năm sống xa quê hương.
Sống ở London đã lâu, tôi vẫn không sao lý giải nổi chuyện một hòn đảo được bao quanh bởi biển cả mà hải sản tươi sống lại đắt đỏ và khan hiếm đến vậy. Chẳng bù cho Sài Gòn của tôi, dù không ở gần biển, nhưng những bữa cơm với cá là chuyện thường ngày quá đỗi quen thuộc trong gia đình tôi.
Ba má tôi là dân miền Trung, cả nhà nội ngoại đều gần biển, nên chỉ quen ăn cá tươi. Tôi nhớ nhất là những bữa cơm với nồi cá kho "tổng hợp". Má đi chợ gặp bữa có bán cá "xô", tức đủ loại cá be bé được cân ký bán chung, má mua về kho cả nồi. Đĩa cá dọn lên nào là cá nục, cá đù, cá bạc má... mỗi loại có mỗi vị và mềm cứng khác nhau, nhưng kho chung lại tạo ra một sự háo hức đủ để đàn con khua đũa rào rào.
Có hôm tôi đi học gần về tới nhà thì trời chợt đổ cơn mưa lớn. Tôi chạy ào về nhà thay vì kiếm chỗ trú. Má mở cổng, thấy tôi ướt nhẹp thì la cho vài câu rồi giục đi lau người để cùng cả nhà ăn cơm. Hồi đó không có điện thoại cầm tay, trẻ con như tôi cũng chẳng có đồng hồ, nhưng bữa cơm nào cũng có mặt đông đủ mọi người. Má cũng đi làm theo ca, nhưng chị em tôi đi học về đến nhà là đã nghe mùi thức ăn dậy từ trong bếp. Ba tôi cũng vừa đi dạy về vừa kịp ngồi vào bàn ăn để còn đủ thời gian chợp mắt rồi lại đến trường dạy ca chiều.
Bữa cơm trưa ngày mưa hồi đó không hiểu sao vẫn còn in đậm trong tâm trí của tôi. Trong mâm còn vài món nữa, nhưng tôi chỉ nhớ mùi mắm cá cơm đậm đà, đĩa rau muống luộc xanh ngắt, nồi cơm trắng bốc khói tỏa mùi thơm ngọt ngào. Có lẽ cái cảm giác mình vừa thoát khỏi trận mưa gió vẫn đang còn rầm rập ngoài sân, cả nhà quay quần đông đủ không thiếu một ai, cái bụng rỗng đang sôi được lấp đầy làm cho vị giác càng thêm kích thích, tất cả hòa lại tạo thành cái cảm giác an toàn, đầm ấm và no đủ.
Hôm nào ngoài chợ có cá mối và cá nhồng, má tôi lại làm món canh chả cá. Món này tốn nhiều công sức, nhưng dĩ nhiên chị em tôi rất sung sướng vì nó rất ngon. Cá mối, cá nhồng làm sạch rồi nạo lấy thịt trắng, ướp gia vị rồi quết cho đến khi thật nhuyễn, thịt đen và da băm nhỏ, cũng ướp gia vị và vo viên nhỏ. Một nửa số cá để nấu canh, một nửa má nắn dẹp ra để chiên.
Cá ngọt thịt nên chỉ cần nấu với thơm, cà chua và nêm với rau ngò gai là đã ngon lắm rồi. Tô canh dọn ra đủ màu sắc, tụi nhỏ chúng tôi tha hồ vớt viên đen viên trắng.
Má đi xa, tôi chưa kịp hỏi bí quyết, chỉ nhớ rằng món chả cá này chỉ ngon khi làm chung hai loại cá mối và cá nhồng, tỷ lệ ra sao tôi cũng không còn nhớ rõ vì ra chợ giờ cũng ít thấy hai loại cá này.
Rồi những bữa có cá thu tươi, má làm món cá thu xốt cà, cá thu nấu ngót. Hai món này dọn lên mâm thì thấy cuộc đời tươi tắn và sang trọng hơn hẳn, nhưng không hiểu sao tôi lại thấy nhớ cái vị và màu sắc đậm đà của những nồi cá kho hơn. Tôi cũng nhớ cái nồi cá kho mẳn của bà ngoại. Cá nục nhỏ, bà không kho như má mà để nhiều nước để chan cơm và cuốn bánh tráng. Tôi ít được ăn cơm ngoại nấu vì là đứa cháu ở xa, nhưng tôi không thể nào quên nồi cá kho của ngoại. Tôi cũng chưa lần nào được thưởng thức lần thứ hai vì không thể nào tả lại được cái vị ngon và lạ của nó.
Ngoại và má đều đi xa, những bữa cơm cá thân quen vắng hẳn trên bàn ăn của cả nhà. Chị em tôi học thêm được từ bạn bè những cách kho cá mới khác: cá kho nghệ, cá kho rau răm, cá kho dứa, kho dưa... lạ miệng và cũng ngon.
Thỉnh thoảng, tôi nhớ những món cá theo cách nấu của ngoại và má, mà nghĩ kỹ lại, chắc là tôi nhớ má và nhớ ngoại thôi, chứ cá kho theo kiểu nào, nhất là với một người đang sống xa quê như tôi, đều thấy ngon mà!
Tháng 3 tiết xuân là lúc nên làm mơ ngâm: Đây là thức uống tuyệt vời trong những tháng hè, mẹ nào cũng nên thử Vị chua ngọt và thanh dịu của mơ sẽ làm nên thức uống bất bại cho mùa hè này. Chuẩn bị nguyên liệu 1. Mơ quả, đường phèn, lọ thủy tinh Tháng 3 tiết xuân là lúc bắt đầu những chùm mơ lúc lỉu đến độ thu hái. Khi những cơn mưa xuân vừa dứt, nắng hửng lên là ai cũng muốn đi...