Hương vị quê hương: Câu cá nâu về nấu cháo
Cứ hè về là cánh mê câu cá nâu quê tôi lại không bỏ qua cơ hội, tìm tới những địa điểm quen thuộc, “thu hoạch” cá về chế biến món ngon.
Cá nâu nấu cháo THANH LY
Điểm đến là các khu vực vịnh nước lợ kín gió, nhất là khu rừng dừa Bảy Mẫu, Thuận Tình và các bãi bồi thuộc xã Cẩm Thanh (TP.Hội An, tỉnh Quảng Nam). Cá nâu thường ăn những mảnh vụn, tảo, rong rêu, giun, côn trùng, giáp xác nhỏ và các vi sinh vật biển nên cá núp bóng bè nuôi tôm hay gốc dừa nước bởi nguồn thức ăn phong phú.
Ai chưa rành con tôm con cá thường lẫn lộn giữa cá dìa và cá nâu bởi cùng có hình dạng bầu, hẹp, hơi tròn, đầu nhỏ, ngắn nhưng cá nâu thân cao hơn, lưng hình vòm, nhìn ngang gần như tròn. Đặc biệt, nếu trên lớp da màu đen trơn nhẵn của cá dìa có những chấm vàng sẫm thì cá nâu lại có hoa văn như da beo.
Video đang HOT
Cá nâu rất ngon, thịt dày, thơm, ngọt béo, xương ít và mềm. Đặc biệt, cá nâu thường sống ở chỗ nước sạch và thích ăn các loại phù sinh nên ruột cá nhiều mỡ trắng sạch pha chút mật cá đắng dịu có tác dụng chữa bệnh mất ngủ kinh niên, bồi bổ sức khỏe cho người già yếu và trẻ em cũng như phụ nữ mới sinh xong.
Cá nâu mới được bắt lên có thể chế biến ra rất nhiều món hấp dẫn. Giản đơn nhất là kho ngọt, nấu canh chua, nấu cháo… Muốn phong phú hương vị, nhiều màu sắc thì kết hợp với những nguyên liệu như nấm, bún, cà chua và mang đi hấp cách thủy. Nhưng khi đã nhắc đến cá nâu, những tín đồ mê ẩm thực không thể không nhắc đến món cháo cá nâu dân dã.
Cá nâu tươi rói, không cần làm mang, ruột. Tuyệt đối không cắt cá, để nguyên con (theo kinh nghiệm của ngư dân, cá nâu nếu cắt thịt cá sẽ đắng, không ngon). Cá rửa sạch, ướp cùng hạt tiêu giã nát, hành tím, chút nước mắm nhĩ cá cơm biển Cù Lao Chàm. Nguyên liệu để sử dụng nấu cháo là gạo mùa vừa mới gặt cùng một ít đậu xanh đã cà vỏ (có thể thêm cà rốt cắt hạt lựu nếu nhà có trẻ nhỏ hay người già).
Bắc nồi nước, chờ sôi cho cá đã ướp vào luộc rồi vớt ra. Dùng nước luộc cá cho gạo, cà rốt, đậu xanh ngâm sẵn vào nấu cháo. Khi gạo và đậu nhừ, cho cá vào lại, nêm gia vị rồi bắc nồi xuống.
Cháo cá nâu không được đặc, cũng không được loãng quá, vừa sánh là được. Cháo phải thưởng thức khi còn nóng, ăn đến đâu múc từ nồi ra tô tới đó. Chuẩn bị rau răm, hành ngò cắt nhỏ cho vào tô cháo. Vắt tí chanh, cắn thêm trái ớt thiệt cay, vừa ăn vừa thổi, xì xà xì xụp, cứ thế đến khi hết cháo mà tô vẫn còn nóng hổi mới đúng điệu ăn cháo cá nâu. Nhiều người “mê” nước mắm còn chuẩn bị hẳn một chén nhỏ, thi thoảng lấy thìa múc chút xíu nước mắm thêm vào cháo, cháo sẽ ngọt và đậm đà hơn.
Cái ngon ngọt thơm béo vừa gây cảm giác lạ lùng của cá, vị bùi bùi của đậu và gạo, hương thơm dậy mùi của hành ngò, hương vị chanh thanh thanh lẫn cay nồng tiêu ớt… Tất cả hòa quyện làm nên một món hải sản dân dã khiến thực khách phải “nín khẩu mà ăn”.
Hương vị quê hương: Chiều vơi bên đĩa rạm rang muối
Những đêm mùa hè dễ làm tôi nhớ quê. Đôi khi cồn cào đến nỗi nhắm mắt là thấy hình ảnh... những con rạm bò dọc bò ngang trên gành đá ven bờ.
Rạm rang muối làm mùa hè thêm nhung nhớ
Và rồi tôi có chuyến về thăm quê Quảng Ngãi - một vùng biển xinh đẹp và trù phú tiếp giáp với tỉnh Bình Định về phía nam. Cà phê với nhóm bạn, tôi rủ: "Xí nữa đi bắt rạm để lấp... chỗ trống chiều nay nghen". Mấy ông bạn hưởng ứng ngay. Nhưng mấy bà vợ bàn ra, nói mấy ông tới tuổi chậm chạp rồi, cái giống tám cẳng hai càng này lanh lắm, không dễ bắt đâu. Một bà "thách" luôn: "Mấy ông mà bắt được rạm về cứ để trên lưng tui mà nướng".
Bị khích tướng, nhóm chúng tôi quần đùi áo cánh thẳng hướng gành biển. Vùng này là không gian đậm dấu ấn tuổi thơ của trẻ làng chài. Chiều chiều tan học, lũ trẻ hay ùa xuống gành bắt rạm về cho má nấu canh. Cũng có khi ba... lén lấy bớt, tự làm món rạm thả dầu khi nhà có "chiến hữu" ghé chơi.
Rạm khá dạn dĩ. Thấy người nhưng nó vẫn lười tăng tốc. Hình như nó quên nó là... rạm - một món ngon xưa nay hay khiến người ta lên cơn thèm lúc xa quê. Chắc tới khi bị bắt nó mới nhớ nó là... rạm. Nhờ vậy nên lui cui một hồi chúng tôi cũng bắt được hơn 20 con. Ông bạn nói nhiêu đây có thể... ca khúc khải hoàn được rồi, về tay không mấy bả cười thì "nhục" lắm.
Đời rạm gắn với đời sông, đời đồng, đời biển. Nhưng ở quê tôi, trên các cánh đồng giờ tìm con rạm khó hơn... lên trời. Các loại phân bón hóa học, thuốc tăng trưởng... đã "góp phần" làm sạch bóng rạm, kể cả cua đồng. Giờ thì rạm chỉ có thể sống ở vùng cửa sông, nhiều nhất là trên những gành đá ven biển. Chúng thường được gọi là rạm gành. Trong họ cua, rạm hiền nhất. Mua rạm ngoài chợ, người ta có thể dùng tay bốc lựa từng con mà không sợ bị càng kẹp tay. Còn với cua đồng, làm như vậy là tạo điều kiện cho cua "gây án".
Rạm hơi giống cua đồng nhưng mảnh dẻ hơn. Để ý sẽ thấy rạm khác cua đồng ở chỗ vỏ rạm mỏng, bụng hơi vàng, càng hơi to, cẳng có nhiều lông tơ, mai xù xì. So với cua đồng, rạm nhiều gạch hơn, thịt ngọt và béo hơn. Rạm còn "lấy điểm" người ăn ở chỗ vỏ rạm rất giòn và thơm, có thể để vậy nhai luôn mà không phải hì hụi tách bóc.
Làm rạm đơn giản thôi. Rửa rạm sạch. Giữ nguyên que càng. Khi nấu canh với khế chua nên chặt rạm làm đôi cho chất ngọt tiết ra làm "mềm môi" khi chan với cơm. Ngoài món canh, nếu rang me, rang muối, rang dầu... thì cứ để nguyên con. Những món vừa kể gọi chung là "rạm khô". Người quê tôi hay nói rạm khô mà làm "ướt mèm" bao nhiêu dân "chiều chiều giải mỏi" vì món này "bắt bia" ghê lắm. Có người cường điệu hơn, nói rạm khô làm khổ nồi cơm. Vì chỉ cần đĩa rạm rang dầu thôi cũng khiến cái dạ dày xốn xang, bứt rứt. Nồi cơm nhanh vơi là vì thế.
Chiều nay, tôi và mấy ông bạn cũng ngồi với đĩa rạm, nhưng là món rạm rang muối chân quê. Hạt muối mặn một cách... ngọt ngào đã "tôn vinh" anh chàng rạm lên rất nhiều. Vỏ rạm ưa chất muối nên càng giòn. Thịt rạm ngọt thơm mềm mại. Chỉ riêng "bộ thập" tám cẳng hai càng thôi cũng góp phần làm bồi hồi cái lưỡi. Từ chuyện con rạm lan sang bao nhiêu chuyện quê rồi cuối cùng cũng trở về với đĩa rạm lúc này đã hết. Chiều vơi hồi nào không hay.
Tép mỡ - món ăn gợi nhớ quê hương Xác mỡ được cho vô khuôn ép thành từng miếng gọi là tép (tóp) mỡ. Cầm miếng tép mỡ trong tay nóng ấm, tôi cắn nhẹ rồi nhai ngấu nghiến. Chất mỡ trơn lùi chảy sâu dạ dày, tươm ứa quanh môi. Nhưng ngon quá đỗi là khi chấm tép mỡ với chút đường cát. Sau giấc ngủ trưa, tôi đều được ba...