Học phí ĐH công tăng sốc: Lo ra trường thu hồi vốn?
GS.TS Phạm Gia Khải lo ngại, học phí quá cao có thể khiến giảng đường đại học chỉ dành cho người giàu, còn thí sinh nghèo bị loại khỏi cuộc chơi.
Việc nhiều trường đại học công lập công bố mức học phí áp dụng cho khóa tuyển sinh năm 2020 tăng mạnh so với trước đang khiến nhiều thí sinh và phụ huynh bất ngờ.
Gây “sốc” nhiều có lẽ là học phí của một số trường y phía Nam. Đơn cử, mức học phí mới áp dụng cho khóa tuyển sinh 2020 của trường Đại học Y Dược TP.HCM tăng đột biến lên 30-70 triệu đồng/năm, có ngành tăng gấp 5 lần. Nhà trường cũng cho biết mức học phí các năm tiếp theo dự kiến mỗi năm tăng thêm 10%.
Hay học phí ngành răng hàm mặt thuộc khoa Y – Đại học Quốc gia TP.HCM lên tới 88 triệu đồng/năm học, ngành dược học thuộc khoa này 55 triệu đồng…
Trao đổi với Đất Việt về câu chuyện tăng học phí của các trường đại học công lập, trong đó có các trường y dược, GS.TS Phạm Gia Khải, nguyên Viện trưởng Viện Tim mạch Việt Nam cho biết, vấn đề tự chủ không phải chỉ của riêng các trường đại học công lập mà các bệnh viện cũng phải thực hiện tự chủ.
Tuy nhiên, ông thừa nhận thực tế, khả năng chi trả viện phí của rất nhiều bệnh nhân vô cùng khó khăn, đặc biệt sau đại dịch Covid-19, nhiều doanh nghiệp nhỏ và vừa bị phá sản, người lao động lâm vào cảnh thất nghiệp.
Đối với các trường đại học cũng vậy. Không thể có chuyện học không mất tiề.n như trước đây, song GS Khải lo ngại, học phí quá cao sẽ khiến người học và phụ huynh không chi trả được, việc học chỉ dành cho người có khả năng kinh tế, còn với người nghèo, người thu nhập trung bình giấc mơ đại học sẽ trở nên xa vời.
Nguyên Viện trưởng Viện Tim mạch Việt Nam cũng từng chứng kiến nhiều người vì không có khả năng kinh tế mà không thể học, nhưng đây là tình trạng chung. Ông được biết ngay một bệnh viện lớn ở Hà Nội muốn đào tạo lớp y tá chừng 500 người để có nhân lực chăm sóc bệnh nhân hoàn toàn, giúp người nhà bệnh nhân không phải lo lắng song cuối cùng cũng không có người học.
“Muốn có y tá chăm sóc bệnh nhân thì phải trả lương cho người y tá đó, nhưng Nhà nước không trả lương nên đành chịu, trong khi chuyện tăng viện phí cũng không đơn giản và dễ dàng”, GS.TS Phạm Gia Khải nói.
Video đang HOT
Theo công bố của Đại học Y Dược TP.HCM về mức học phí năm học 2020-2021, mức học phí cao nhất là ngành răng hàm mặt với 70 triệu đồng/năm, kế đến là ngành y khoa với 68 triệu đồng/năm. Ảnh: PLO
Bởi vậy, trở lại với câu chuyện tăng học phí, ngoài việc thí sinh nghèo, học giỏi thi đậu nhưng khó có thể tới trường vì học phí cao, vị chuyên gia còn lo ngại sinh viên – vì đã mất quá nhiều tiề.n để học đại học, nên ra trường sẽ tìm cách thu hồi lại vốn. Hiện tượng này không chỉ xảy ra trong ngành y mà các ngành khác đều có.
“Không ai muốn con em mình học giỏi, mất nhiều tiề.n để học đại học, đến khi ra trường lại hưởng lương thấp cả, mà muốn lương cao thì phải làm tư, chứ Nhà nước không thể trả cao được.
Tôi biết nhiều gia đình chi tiề.n cho con đi học ngành y ở nước ngoài cũng không muốn cho con mình trở về làm việc ở trong nước, nhất là trong bệnh viện công. Họ muốn con em mình làm ở nước ngoài vì ở đó kiế.m tiề.n dễ dàng hơn nhiều. Các nước ASEAN đều vướng phải vấn đề này và rất khó giải quyết”, GS.TS Phạm Gia Khải cho biết.
Lý do khó giải quyết vấn đề này, theo vị chuyên gia, là vì các trường tự chủ, không còn được Nhà nước bao cấp và rót kinh phí hoạt động nữa thì Nhà nước không thể can thiệp được. Cho nên, tăng học phí là chuyện phải xảy ra nhưng cần phải thực hiện dần dần, và phù hợp với tình hình thực tế, khả năng của người dân. Việt Nam không thể bắt chước hay chạy đua với các nước về học phí, nhất là khi hạ tầng của chúng ta còn kém hơn nhiều nước khác.
Trong bối cảnh đó, việc thực hiện phân luồng đối với một số ngành đặc thù, theo ông, là cần thiết. Chẳng hạn, Nhà nước có thể miễn, giảm học phí cho các sinh viên ngành y cam kết sau tốt nghiệp sẽ làm việc tại bệnh viện công, những vùng sâu vùng xa, khó khăn, thiếu bác sĩ.
“Tất nhiên, phương án này có lẽ cũng chỉ khả thi với một bộ phận, bởi có người cam kết nhưng không thực hiện, nhưng dù sao vẫn phải làm.
Thực tế đã xảy ra nhiều trường hợp kiện nhau ra tòa vì không thực hiện cam kết. Như Đà Nẵng từng bỏ cả trăm tỷ đồng đưa nhân tài đi nước ngoài đào tạo nhưng nhiều người sau khi tốt nghiệp không chịu trở về công tác như cam kết. Vì thế TP đã kiện các nhân tài này ra tòa, đòi lại chi phí đào tạo.
Tại sao Mỹ thực hiện tốt việc phân luồng, miễn giảm học phí nếu sinh viên cam kết cống hiến sau khi ra trường? Điều này có liên quan đến văn hóa giữ lời hứa. Người Mỹ có văn hóa thực hiện nghiêm chỉnh những điều họ cam kết, còn ở ta thì chưa được như vậy”, GS.TS Phạm Gia Khải chỉ rõ.
Phụ huynh và sinh viên lo lắng vì trường đại học công tăng học phí
Hầu hết học phí của các trường đại học tại TP. HCM được điều chỉnh theo hướng tăng, riêng ngành y tăng cao "ngất ngưởng".
Chỉ còn vài tháng nữa năm học 2020 - 2021 sẽ bắt đầu, tuy nhiên ngay thời điểm này, hàng loạt trường đại học công lập tại TP. HCM đã thông báo tăng học phí trong năm tới, thậm chí một số trường thuộc nhóm ngành sức khỏe, y dược... tăng cao "ngất ngưởng", khiến nhiều phụ huynh, sinh viên vô cùng lo lắng.
Với mức học phí mới từ 30 - 70 triệu đồng/năm tùy theo ngành, trường Đại học Y dược TP. HCM trở thành "tâm điểm" của dư luận trong những ngày qua.
Nỗi lo tăng học phí
Những ngày qua, nhiều trường đại học công lập trên địa bàn TP. HCM đã công bố đề án án tuyển sinh năm học 2020-2021. Cùng với đó, các trường cũng đã ra thông báo về mức học phí dự kiến mà tân sinh viên phải đóng khi nhập học. Hầu hết mức học phí của các trường được điều chỉnh theo hướng tăng, một số nhóm ngành sức khỏe, y dược tăng cao "ngất ngưởng", khiến dư luận bất ngờ, lo lắng.
Có em gái đang học tại trường Dự bị Đại học TP. HCM với nguyện vọng học y khoa trong năm nay, anh Dụng Toàn Thắng, quê Bình Thuận hiện đang làm việc tại quận Tân Bình mặc dù đồng tình với phương án tăng học phí để phục vụ nâng cao chất lượng đào tạo, nhưng anh cho biết thu nhập gia đình hoàn toàn phụ thuộc vào nghề nông nên anh rất lo lắng khi nghe thông tin nhiều trường đại học, nhất là trường Đại học Y dược sẽ tăng học phí trong năm học này.
Anh Dụng Toàn Thắng chia sẻ: "Làm nông tùy thuộc vào mùa màng, thời vụ, thời tiết nên khá bấp bênh. Với thu nhập của gia đình tôi hiện nay sẽ khó khăn trong việc vừa đóng học phí, vừa lo chi phí sinh hoạt hàng ngày của em nó trong suốt quá trình học tập".
Đồng cảnh ngộ với anh Thắng, chị Hoàng Thanh Nga (quận Thủ Đức, TP. HCM) có con đang học lớp 12 cũng rất lo lắng, không biết với thu nhập ít ỏi từ việc bán nước giải khát bên lề đường của gia đình có đủ sức để lo học phí 4-5 năm nếu con thi đỗ đại học. Chị tâm sự sẽ phải cân nhắc, tư vấn cho con chuyển hướng sang nộp hồ sơ vào các trường có mức học phí phù hợp như sư phạm, hoặc phải theo học hệ cao đẳng:
"Mình sẽ hướng dẫn cho con một ngã rẽ khác, nếu không học được đại học thì sẽ vào cao đẳng hoặc trung cấp. Tại vì không phải con đường đại học mới có thể thực hiện được đam mê, ước mơ của mình", chị Hoàng Thanh Nga cho biết.
Học phí tăng là điều khó tránh
Theo công bố của trường Đại học Công nghệ thông tin (Đại học Quốc gia TP. HCM) mức học phí năm học 2020-2021 chương trình đại trà là 20 triệu đồng/năm học, chương trình chất lượng cao là 35 triệu đồng, chương trình tiên tiến là 40 triệu đồng/năm, tăng từ 2 triệu đến 5 triệu đồng/năm so với năm học trước.
Tương tự, trường ĐH Luật TP. HCM cũng được Chính phủ phê duyệt đề án tự chủ tài chính với mức thu học phí bình quân tối đa của chương trình đại trà, trình độ đại học là 18 triệu đồng/sinh viên mỗi năm học, tăng 1 triệu đồng so với học phí hiện áp dụng. Riêng hệ chất lượng cao học phí khoảng 49 triệu đồng/năm. Đáng chú ý là ở khối sức khỏe, y dược, theo đề án tuyển sinh năm học tới, trường Đại học Y dược TP. HCM dự kiến mức học phí dao động từ 30-70 triệu đồng/năm tùy theo ngành.
Nguyễn Thúy Nga, sinh viên khoa Răng Hàm Mặt của trường Đại học Y dược TP. HCM cho biết, mức học phí được điều chỉnh chỉ áp dụng đối với tân sinh viên, còn đối với những sinh viên từ khóa 2019 trở về trước, trường vẫn thực hiện đúng như cam kết: "Việc tăng học phí chỉ đối với sinh viên khóa sau, từ năm 2020. Còn những khóa trở về trước học phí vẫn bình thường. Từ đầu nhà trường đã thông báo mỗi năm tăng 10% học phí".
Với mức học phí mới từ 30 - 70 triệu đồng/năm, trong khi năm học 2019 là 13 triệu đồng/năm, áp dụng chung cho tất cả các ngành, Đề án tăng học phí của trường Đại học Y dược TP. HCM được dư luận hết sức quan tâm.
Trước băn khoăn của nhiều phụ huynh, PGS.TS Nguyễn Ngọc Khôi, Trưởng phòng Đào tạo trường Đại học Y dược TP. HCM cho biết: "Trước đây, sinh viên đóng học phí ở mức hơn 13 triệu đồng/năm, nhưng con số đó không đủ để đào tạo một nhân viên y khoa. Phần còn lại chi phí đào tạo là từ ngân sách Nhà nước thông qua Bộ Y tế cấp bù lại. Tuy nhiên, từ năm 2020, Nhà nước sẽ không cấp ngân sách cho trường nữa, do đó nhà trường phải tính đúng, tính đủ chi phí đào tạo".
PGS.TS Nguyễn Ngọc Khôi, Trưởng phòng Đào tạo trường Đại học Y dược TP. HCM.
Bác bỏ quan điểm học sinh có hoàn cảnh khó khăn sẽ không kham nổi học phí khi học tại trường, PGS.TS Nguyễn Ngọc Khôi khẳng định, không bao giờ để một em sinh viên nghèo học giỏi vì mức học phí cao mà không thể học tại trường. Trong năm học 2020-2021, trường Đại học Y dược TP. HCM sẽ dành 800 suất học bổng tổng trị giá hơn 15,4 tỷ đồng và sẽ có gần 37% sinh viên trúng tuyển vào trường năm 2020 được nhận học bổng.
"Chúng ta không thể nào nói rằng đây là trường nhà giàu. Không bao giờ nhà trường có quan điểm đó. Nhà trường luôn luôn muốn rằng các bạn ưu tú nhất, giỏi nhất vào học ở trường, bởi vì đó là tiếng tăm và chất lượng của nhà trường xưa giờ. Nhưng điều đó không đồng nghĩa rằng chúng ta sẽ bao cấp toàn bộ tất cả các bạn. Bởi vì không có trường nào khi tự chủ tài chính mà làm được chuyện đó", PGS.TS Nguyễn Ngọc Khôi cho biết.
PGS.TS Nguyễn Minh Thuyết, nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên,Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội cho rằng, việc duy trì chế độ bao cấp giáo dục đại học trong thời gian dài chính là lý do khiến giáo dục đại học ở nước ta kém phát triển so với các nước trong khu vực. Hầu hết các nước trên thế giới, nhà nước chỉ có thể bao cấp cho giáo dục bắt buộc, còn giáo dục không bắt buộc thì người học phải tự chi trả hoặc cùng chia sẻ với nhà nước. Do đó việc tăng học phí ở các trường đủ điều kiện tự chủ là bắt buộc, tuy nhiên nên tăng theo lộ trình.
PGS.TS Nguyễn Minh Thuyết bày tỏ: "Tôi cho rằng các trường Đại học có quyền được xác định mức học phí theo Luật Giáo dục. Học phí phải bù đắp được chi phí về đào tạo. Nhưng các trường cũng nên tính toán và có lộ trình tăng chứ không tăng ngay một lúc quá cao, không phù hợp với mặt bằng chung đời sống trong nước".
PGS.TS Nguyễn Minh Thuyết cũng đưa ra lời khuyên, trong bối cảnh nhiều trường tự chủ học phí tăng, người học nên cân nhắc kỹ lưỡng, lựa chọn trường học, ngành học phù hợp với năng lực bản thân, để khi ra trường có thể nhanh chóng tìm việc làm; đồng thời tận dụng tối đa nguồn tín dụng dành cho học sinh, sinh viên./.
Học phí trường Y Dược phải tính đến sự hỗ trợ, thậm chí bù lỗ từ bệnh viện Theo TS Lê Trường Tùng - Chủ tịch Hội đồng Quản trị Đại học FPT ở Việt Nam học phí bao nhiêu cũng có thể đào tạo được, quan trọng là chiến lược của từng trường. Riêng với các trường đào tạo ngành Y thì phải tính đến sự hỗ trợ, thậm chí là bù lỗ của các bệnh viện. Các trường đại...