Học chứ đừng hành!

Khoảng 3 năm trở lại đây, năm nào vào những tuần nhập học đầu tiên cũng ồn ào chuyện sách giáo khoa (SGK).

Ảnh minh họa

Năm học này, SGK “ nóng” vì đắt tiền và khó mua.

Đầu năm học mới, một trường tiểu học ở quận 8, TP HCM thông báo danh mục sách, tập vở, đồ dùng học tập lớp 1 gồm 25 thứ với tổng giá 807.000 đồng/bộ. Phụ huynh than giá đắt. Khi sự việc được làm rõ thì mới tỏ trong 25 đầu mục đó chỉ có 8 cuốn SGK và sách tiếng Anh là bắt buộc mua, còn lại là tự chọn và cũng không ai được quyền buộc phụ huynh – học sinh phải mua. Nhà trường đã nhập nhèm khi không tư vấn rõ cho phụ huynh – học sinh biết. Khi sự việc lan ra thì dư luận được biết thêm nhiều trường hợp giống như vậy.

Đắt là một lẽ, nhiều người có tiền cũng mua không được, không đủ bộ. Đã xảy ra tình trạng khan hiếm sách bộ, sách lẻ, nhất là SGK đầu cấp – lớp 1 và lớp 6. Từ Hà Nội tới TP HCM cho đến nhiều tỉnh lẻ khác, phụ huynh phải chạy đôn chạy đáo lùng mua cho con mà không có. NXB Giáo dục Việt Nam – “anh cả” trong làng xuất bản SGK – thông tin: Sức mua những ngày gần đây tăng gấp 3 lần so cùng kỳ nên xảy ra hiện tượng thiếu cục bộ; đồng thời lý giải: “Do ảnh hưởng của dịch bệnh Covid-19 nên nhu cầu mua sắm ở các địa phương có biến động so với mọi năm, giảm ở các vùng có dịch, tăng ở một số TP lớn. Việc mua sắm sách vở, đồ dùng học tập diễn ra chậm hơn mọi năm và dồn dập vào dịp sau khai giảng (so với mọi năm là trước khai giảng)”.

Phải có đủ SGK cho học sinh, đó là trách nhiệm của Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD-ĐT). Bất luận lý do gì dẫn tới thiếu SGK cũng không được chấp nhận, mà ở đây thiếu liên tục nhiều năm chứ chẳng phải lần này mới có. Đó là chưa nói sách bán chứ chẳng phải sách cấp phát, cho không.

Năm học 2020-2021 bắt đầu áp dụng chương trình giáo dục phổ thông mới cho học sinh lớp 1, cùng với đó là sự thay đổi SGK và học 2 buổi/ngày. Sách đã đắt, lại khó mua nhưng để đủ bộ thì phải mua rất nhiều, khoảng 20-23 đầu sách. Có cần thiết phải nhiều đến vậy đối với các em nhỏ chỉ vừa bước qua tuổi măng non? Mới lớp 1 mà mua nhiều sách tham khảo để làm gì! Bộ GD-ĐT đã có chủ trương giảm tải dạy và học, nhất là cấp tiểu học, nhưng thực tế thì thấy đang diễn biến ngược lại. Có phải nói mà không làm hay “trên bảo, dưới không nghe”?

Làm sao để trẻ cảm thấy mỗi ngày đến trường là một ngày vui chứ không mang nỗi sợ đi học? Đáp án chính là giảm tải. Sức nặng đầu tiên cần phải trút bớt đó chính là SGK. Mà chính… SGK đã từng “dạy” cho nhiều thế hệ chúng ta chuyện này chứ đâu! Hãy nhớ lại bài thơ “Mèo con đi học” do Phan Thị Vàng Anh viết từ 45 năm trước, từng đăng trong sách Tập đọc lớp 1 rất nhiều năm:

“Hôm nay trời nắng chang chang

Mèo con đi học chẳng mang thứ gì

Chỉ mang một chiếc bút chì

Và mang một mẩu bánh mì con con”.

Đi học mà “chẳng mang thứ gì” – đấy là một sự ẩn dụ thâm thúy của thông điệp “học mà chơi”, “học chứ đừng hành”; ứng với vấn đề thời sự hôm nay, nó như một lời kêu gọi: Hãy tiếp tục giảm tải dạy và học!