HLV Riedl thu phục, giúp Văn Quyến tỏa sáng ở SEA Games 22 thế nào?
Đỉnh cao sự nghiệp của Văn Quyết gắn liền với HLV Riedl khi chiến lược gia người Áo “ép” được học trò vào khuôn khổ.
Trước khi đạt đến đỉnh cao ở SEA Games 2003 tổ chức trên sân nhà, Văn Quyến từng là cái gai trong mắt các HLV ngoại. Cả hai chuyên gia ngoại đầu những năm 2000 của bóng đá Việt Nam là Dido và Christian Letard đều từng đuổi Văn Quyến vì quá… lười biếng. HLV Dido còn mắng vào mặt Quyến là “tôi không muốn thấy mặt cậu nữa”.
Nhưng với Riedl thì khác. Gần như trọn vẹn đỉnh cao của “Quyến béo” là dưới thời HLV Riedl. Ông thuần hóa thành công “ngựa chứng” Văn Quyến và biến anh trở thành đầu tàu đưa Việt Nam đến những thành công đáng nhớ, dù trước đó, chính chiến lược gia này cũng từng muốn loại Quyến khỏi đội tuyển.
HLV Riedl và Văn Quyến (số 10).
“ Năm 2003, U23 Việt Nam sang Áo tập huấn. Ông Riedl nói với tôi: “Anh Vinh à, anh nhắc cháu Quyến phải tập luyện thật nghiêm túc, phải cố gắng, nếu không xuống sân bay, tôi sẽ không cho Quyến đá SEA Games đâu”.
Ở Áo, Văn Quyến dễ dàng đi bóng xỏ háng cầu thủ nước ngoài trước sự thích thú của ông Riedl. Ông ấy mê động tác của Quyến lắm, các hậu vệ Tây mà còn bị vượt qua. Nhưng Quyến lại tập rất chểnh mảng. Thế là tôi gặp riêng Quyến và nói với cậu ta: “Nếu cháu còn tập luyện thế này, cháu không được đá SEA Games đâu, phải về CLB đấy”.
Quyến hứa sẽ nghe lời, cố gắng để đá tốt SEA Games. Và sau khi về Trung tâm huấn luyện thể thao quốc gia Hà Nội (Nhổn), cậu ta đá rất tích cực. Chính điều đó mang đến hiệu quả cao ở giải đấu tại Việt Nam năm đó“, chuyên gia Nguyễn Thành Vinh kể lại. Ông Vinh từng là trợ lý của Riedl, cũng là người thầy gắn bó với Văn Quyến lâu nhất.
HLV Riedl là người cứng rắn, đôi khi bảo thủ và lạnh lùng, nhưng cách xử lý với Văn Quyến cho thấy ông cũng giỏi dùng “lạt mềm buộc chặt”. Không nhất thiết phải loại Văn Quyến, mà HLV Riedl đã dùng khéo léo nhờ HLV Thành Vinh khuyên nhủ để đưa học trò trở lại khuôn khổ.
HLV Riedl đã nâng tầm bóng đá Việt.
Thực tế cho thấy HLV Riedl đã đúng. Khi được chơi thứ bóng đá của mình, Văn Quyết đơn giản là rất khó bị ngăn cản. Màn trình diễn chói sáng tại SEA Games 2003 của “Quyến béo” giúp bóng đá Việt Nam gần chạm tới huy chương vàng SEA Games.
Ngoài ra, SEA Games 2003 cũng là giải đấu mà HLV Riedl áp dụng thành công sơ đồ 4-4-2, giúp bóng đá Việt thoát khỏi lề thói chiến thuật cũ.
“ Nhiệm kỳ thứ 2 của ông bắt đầu năm 2003. Khi ông trở lại Việt Nam, ông muốn tiếp tục với những gì còn dang dở trước đó. Bóng đá Việt Nam nếu cứ đá với sơ đồ 5-3-2 thì gần như chấp một hậu vệ, trong khi mặt trận tấn công sẽ vắng đi một cầu thủ. Vì thế, ông quyết tâm xây dựng lối chơi 4-4-2.
Thế hệ của Văn Quyến, Quốc Vượng, Thế Anh, Hữu Thắng… ở SEA Games 2003 chính là đội đá 4-4-2 để tạo ra những trận đấu tuyệt vời. Đây cũng là lần đầu tiên chúng ta áp dụng được sơ đồ 4-4-2 ở cấp độ đội tuyển“, BLV Quang Huy nhận định.
HLV Riedl là chuyên gia ngoại đầu tiên để lại dấu ấn sâu đậm với bóng đá Việt Nam. Thứ ông thiếu có lẽ chỉ là danh hiệu. Nhưng dù không có danh hiệu, ông cũng đã trở thành bất tử trong trang sử vàng của bóng đá nước nhà.
Video: HLV Riedl giúp Việt Nam lần đầu hạ Thái Lan
“ HLV Riedl là người đầu tiên đóng góp rất nhiều thành tích cho bóng đá Việt Nam. Ông ấy chưa giúp đội vô địch nhưng đạt được thành tích như thế ở giai đoạn khó khăn của bóng đá Việt Nam cũng là rất đáng quý“, HLV Mai Đức Chung khẳng định.
“ HLV Riedl có công không chỉ khẳng định bóng đá Việt ở Đông Nam Á, mà còn nâng tầm đội tuyển. Cái duyên thắng các đội vùng vịnh bắt đầu từ thời Riedl. Trận thắng Hàn Quốc cũng là của ông. Việt Nam thời được HLV Riedl dẫn dắt đã tạo ra rất nhiều địa chấn.
Ông ấy chỉ không có duyên với chức vô địch thôi, chứ giúp bóng đá Việt Nam rất, rất nhiều. Khi bóng đá Việt Nam còn xây nhà từ nóc, ông Riedl đã tối ưu hoá những điểm mạnh của đội tuyển“, BLV Quang Huy chia sẻ,
U23 Việt Nam gây địa chấn trước đội top 4 thế giới 17 năm trước
Năm 2003, U23 Việt Nam được cử tham dự vòng loại Asian Cup 2004 thay thế các đàn anh và lứa Văn Quyến đã gây tiếng vang khắp châu Á.
U23 Việt Nam cùng bảng với Oman, Hàn Quốc, Nepal. Văn Quyến và các đồng đội đã làm nên cơn địa chấn khi đánh bại Hàn Quốc, đội bóng đứng thứ 4 thế giới khi đó.
Quốc Vượng (phải) và Văn Quyến (giữa) trong trận thắng lịch sử 1-0 trước đội tuyển Hàn Quốc ngày 19/10/2003. Ảnh: Getty Images.
Châu chấu đá xe
Năm 2003, bóng đá Việt Nam bị đánh giá yếu hơn hẳn so với Hàn Quốc và Oman. Ngành thể thao khi đó xác định đằng nào cũng thua, nên quyết định dồn lực rèn giũa lứa cầu thủ trẻ chuẩn bị cho SEA Games 22 trên sân nhà.
"Anh Nguyễn Danh Thái, khi đó là Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban TDTT chủ trương để đội U23 đại diện, cũng là cách rèn quân cho SEA Games diễn ra cuối năm", HLV Nguyễn Thành Vinh, trợ lý của HLV Riedl khi đó, chia sẻ cùng Zing.
U23 Việt Nam thi đấu lượt đi trên đất Hàn Quốc không tốt với hai trận thua Hàn Quốc 0-5 và Oman 0-6. Nguyên nhân được ban huấn luyện chỉ ra là do vấn đề thể lực. Quỹ thời gian 1 tháng rưỡi sau đó được tận dụng tối đa để chuẩn bị cho lượt về diễn ra tại Oman. "Sát ngày lên đường, Bộ trưởng Thái gọi điện hỏi thăm, tôi khẳng định toàn đội đã chuẩn bị sẵn sàng. Ông ấy nghe xong rất hài lòng", HLV Nguyễn Thành Vinh cho hay.
Ngay trận đầu tiên của lượt về, U23 Việt Nam dưới cái tên đội tuyển Việt Nam gặp lại Hàn Quốc. Mọi ý kiến bình luận đều nghiêng hẳn về đối phương. Họ là đội bóng xếp thứ 4 thế giới một năm trước, với một nửa quân số vẫn còn thi đấu. Trong khi đó, Việt Nam là đội bóng vùng trũng, xếp ngoài top 100 thế giới. Xét về trình độ và đẳng cấp, thầy trò HLV Riedl chẳng khác nào đang "châu chấu đá xe".
Nhà báo, bình luận viên Trương Anh Ngọc là phóng viên Việt Nam duy nhất có mặt tại Oman khi lượt về vòng loại Asian Cup 2004 diễn ra. Sau lượt đi, hầu hết đều nghĩ rằng U23 Việt Nam sẽ tiếp tục có những trận đấu thảm bại trước mắt.
Trong khi giới truyền thông Việt Nam tỏ ra bi quan về đội nhà, đối thủ tiếp cận trận đấu tâm thế tự tin đến mức kiêu ngạo. "Khi đó tôi có nói chuyện với trợ lý của đội Hàn Quốc. Họ tỏ ra khinh thường đội Việt Nam và khẳng định sẽ thắng đến 4-5 bàn", nhà báo Anh Ngọc kể.
Thế nhưng, đội bóng của chúng ta có trận đấu để đời khi đánh bại đối thủ 1-0. Văn Quyến là người ghi bàn duy nhất. "Chúng tôi khiến họ phải thay luôn HLV. Không ai ngờ đội U23 thay mặt tuyển quốc gia lại đá tốt thế", HLV Thành Vinh nhớ lại.
Văn Quyến là người ghi bàn thắng lịch sử vào lưới đội tuyển Hàn Quốc hồi 2003, khi chưa tròn 20 tuổi. Ảnh: Minh Chiến.
Pha phản công mẫu mực
Trước đội bóng top 4 thế giới, U23 Việt Nam gần như chịu trận trong suốt trận đấu. Hàn Quốc chủ yếu dùng bài lật cánh đánh đầu. "Họ chơi đơn giản nhưng nguy hiểm vì thể hình và thể lực hơn hẳn chúng tôi. Cũng phải nói rằng U23 Việt Nam gặp nhiều may mắn khi có tới 3-4 cú sút của đối thủ đập cột và xà", HLV Nguyễn Tuấn Phong, người tham gia trận đấu, chia sẻ.
Phút 73, khi tỷ số vẫn đang là 0-0, Hàn Quốc tiếp tục tổ chức tấn công từ cánh phải. Bóng được hậu vệ áo đỏ đánh đầu ra khỏi khu vực cấm địa, mở màn cho pha phản công mẫu mực. Rất nhanh sau pha phá bóng của đồng đội, các cầu thủ U23 Việt Nam tổ chức tấn công nhanh với đích đến là Văn Quyến.
"Thanh Bình lui về hỗ trợ phòng ngự và tham gia triển khai bóng từ sân nhà. Tôi dâng lên từ cánh phải. Ngay khi nhận bóng, tôi quan sát thấy Văn Quyến đang tăng tốc và thực hiện đường chuyền một chạm luôn", Tuấn Phong nhớ lại.
U23 Việt Nam chỉ cần 4 đường chuyền, luân chuyển qua 5 cầu thủ để ghi bàn vào lưới đối phương. Đó là pha phản công mẫu mực. "Nếu tôi không chuyền luôn mà cần thời gian khống chế bóng, có lẽ bàn thắng sẽ không tới. Đội bạn khỏe và áp sát rất nhanh", cựu hậu vệ của U23 Việt Nam chia sẻ.
"Quyến có khả năng xử lý bóng cực tốt. Chân cậu ấy 'ngoan' và dứt điểm gọn gàng. Sau khi khống chế bước một nhẹ nhàng, Quyến vẩy má ngoài, bóng đi chạm người thủ môn đội bạn trước khi vào lưới", trợ lý HLV đội Sài Gòn tiếp tục.
Đội tuyển Hàn Quốc vừa đứng thứ 4 thế giới đã chịu thất bại trước đội bóng trẻ U23 Việt Nam là điều không ai nghĩ tới. Ảnh: Getty.
Ấn tượng khó phai về cơn địa chấn châu Á
"Khi đó, tôi ngồi trên khán đài và như vỡ òa. Anh đồng nghiệp từ hãng tin AFP hỏi tôi người ghi bàn là ai. Anh ta không hề biết. Tôi phải viết tên Văn Quyến ra cuốn sổ, rồi phát âm mẫu giúp anh ta", BLV Anh Ngọc kể lại khoảnh khắc Văn Quyến làm nên cơn địa chấn.
Văn Quyến ra nghỉ sau khi ghi bàn vì gặp chấn thương. Anh không thể đi lại bình thường và được Trương Anh Ngọc dìu ra xe. "Tôi vừa dìu Quyến, vừa tranh thủ phỏng vấn luôn. Cậu ấy nói tặng bàn thắng cho tổ quốc và mẹ", nhà báo Anh Ngọc hồi tưởng.
"Tôi không rõ Quyến có hình dung được bàn thắng đó mang tính lịch sử với bóng đá Việt Nam hay không. Tuy nhiên, sau trận đấu cậu ấy vui lắm, vẻ hạnh phúc hiện rõ trên nét mặt. Chưa bao giờ chúng ta thắng được đội mạnh như thế".
Tiếp tục nhớ về trận đấu, nhà báo kỳ cựu nhắc đến thủ môn Thế Anh và cho rằng thủ thành gốc Nghệ An là một trong những người hùng của đội. "Trước khi chúng ta có bàn thắng, Hàn Quốc phải dứt điểm đến 10 lần nhưng không thành. Sau đó, họ càng tấn công khủng khiếp. Song, mọi cú sút nguy hiểm đều bị Thế Anh cản phá", anh nói.
Với Tuấn Phong, những gì diễn ra sau khi trận đấu kết thúc vẫn còn đậm nét trong trí nhớ của anh: "HLV Riedl nhắc mọi người ngay trên sân rằng hãy giữ thái độ vừa phải khi ăn mừng và bảo cả đội sang chào đối thủ. Ông ấy là người phương Tây nên những việc này rất tinh ý".
"Hai đội lại ở cùng khách sạn nên còn chạm mặt nhau khi ăn bữa tối sau trận. HLV Riedl tiếp tục nhắc nhở toàn đội về thái độ chừng mực. Khi đó chúng tôi mới 21-22 tuổi, còn trẻ và chưa làm chủ được cảm xúc. Ông ấy sợ xảy ra vấn đề không hay".
HLV Tuấn Phong miêu tả rằng bữa tối hôm đó của đội tuyển Hàn Quốc phủ màu ảm đạm. Họ cúi mặt, không nói chuyện và chỉ ăn qua loa. Trong khi đó, không khí trên bàn ăn của U23 Việt Nam rất rộn ràng. "Khi hai đội chạm mặt, chúng tôi cũng giữ lịch sự như lời HLV. Có lẽ, họ xấu hổ khi để thua chúng tôi", anh nói.
Về sau này, khi bóng đá Việt Nam phát triển, những trận thắng Nhật Bản hay Hàn Quốc không còn quá lạ lẫm như thế hệ Văn Quyến, Tuấn Phong từng làm được hồi đầu thập niên 2000. "Các em bây giờ, bản lĩnh hơn, được đào tạo kỹ hơn. Khi đó, chúng tôi có ai dám nghĩ sẽ thắng Hàn Quốc đâu", Tuấn Phong bày tỏ.
Quốc Vượng: Thầy Alfred Riedl là người tâm huyết với bóng đá Việt Nam Cựu tuyển thủ Lê Quốc Vượng tiết lộ rằng huấn luyện viên Alfred Riedl rất thương cầu thủ theo kiểu nghiêm khắc và ai từng làm việc với ông đều kính nể và cảm phục con người này. Huấn luyện viên Alfred Riedl qua đời mang tới nỗi buồn cho nhiều thế hệ cầu thủ Việt Nam. (Ảnh: Đỗ Đen/Vietnam ) "Tôi đang...