Hiệu trưởng trường tư là ai?: Dễ ‘mất ghế’ mà không cần lý do!

Chỉ sau 4 tháng được bổ nhiệm, hiệu trưởng một trường ĐH tư thục phải viết đơn từ nhiệm. Đây chỉ là một trong rất nhiều trường hợp cho thấy làm người đứng đầu một trường tư không phải chuyện đơn giản.

Ngày 1.3.2017, Trường ĐH Hoa Sen chuyển giao từ HĐQT cũ sang mới. Sau đó, PGS-TS Lưu Tiến Hiệp làm hiệu trưởng thay TS Bùi Trân Phượng – ĐĂNG NGUYÊN

Áp lực từ nhiều phía

Tiến sĩ Lê Trường Tùng, Chủ tịch HĐQT Trường ĐH FPT, cho biết hiệu trưởng trường công qua làm hiệu trưởng trường tư sẽ có nhiều khó khăn nhất định. Trường tư tự chủ mọi thứ, trong khi hiện nay chỉ có một ít trường công thí điểm tự chủ chủ yếu về tài chính. Dịch chuyển từ trường công sang trường tự chủ hoàn toàn là một điều khó khăn. Chưa kể khác nhau về tâm lý quản trị. Trường công làm những gì được phép còn trường tư làm những gì không cấm. Nếu không thay đổi tư duy thì không kịp đổi mới, sáng tạo.

“Áp lực của trường tư cũng rất lớn. Một là hiệu trưởng phải chịu trách nhiệm theo quy định chung như trường công. Hai là phải chịu trách nhiệm trước cổ đông, HĐQT. Ba là áp lực về tuyển sinh, đào tạo, giảng viên… Chỉ một trong 3 áp lực này không được hài lòng thì hiệu trưởng trường tư rất dễ phải chia tay trường. Đối với cơ quan nhà nước, muốn cho hiệu trưởng nghỉ việc phải có lý do rất chính đáng, thuyết phục cơ quan cấp trên. Trong khi đó, với trường ĐH tư thục, HĐQT cho hiệu trưởng nghỉ đôi khi không cần lý do gì”, ông Tùng cho biết.

Nguyên hiệu trưởng trường công đang được mời về Trường ĐH Hoa Sen cho biết đây thật sự là một thử thách lớn. Lý do là khi làm hiệu trưởng trường công, chỉ phải lo những việc lớn, bao quát. Nếu làm hiệu trưởng trường tư, phải lo lắng cả những chuyện rất cụ thể như tuyển sinh, doanh số… Nhà đầu tư sẽ đưa ra những chỉ tiêu và hiệu trưởng phải cam kết đảm bảo những điều này.

“Thay ngựa giữa dòng” – chuyện bình thường

Ngày 12.7, UBND TP.HCM chính thức công nhận tiến sĩ Trần Đan Thư là Hiệu trưởng Trường ĐH Hoa Sen khi ông là Trưởng khoa Công nghệ thông tin của Trường ĐH Khoa học tự nhiên (ĐH Quốc gia TP.HCM). Nhưng chỉ 4 tháng sau, khi chỉ mới đủ thời gian làm quen và vạch ra những chiến lược phát triển mới thì trường này đổi chủ. Những người chủ mới có kế hoạch khác và cần hiệu trưởng khác phù hợp hơn nên tiến sĩ Thư từ nhiệm như một lẽ tất nhiên.

Vị trí hiệu trưởng một trường ĐH tư thục có tên tuổi như Trường ĐH Hoa Sen thật sự là “ghế nóng”. Việc “thay ngựa giữa dòng” ở trường này đã từng diễn ra trước đó với nhiều tranh cãi. Ví dụ trường hợp tiến sĩ Bùi Trân Phượng, nguyên hiệu trưởng, người gắn bó với trường từ khi còn là một trường nghiệp vụ tin học và quản lý lên CĐ bán công và ĐH tư thục. Sự xuất hiện của những người mới sở hữu đa số cổ phần tại trường kéo theo sự thay đổi vị trí hiệu trưởng khi chưa hết nhiệm kỳ 2012 – 2017.

Trường ĐH Hùng Vương TP.HCM cũng trải qua những cuộc thay đổi tương tự. Mặc dù được UBND TP.HCM công nhận chức vụ hiệu trưởng nhiệm kỳ 2016 – 2021 nhưng chỉ mới năm 2018, tiến sĩ Tạ Thị Kiều An đã viết đơn xin từ nhiệm. Người thay thế bà là PGS-TS Đỗ Văn Xê, nguyên Phó hiệu trưởng Trường ĐH Cần Thơ. Tuy không nói rõ lý do nhưng theo các nhân viên trong trường, bà An chịu áp lực khá nặng nề từ HĐQT về sự phát triển của trường.

Việc “thay ngựa giữa dòng” này cũng liên tục diễn ra trong thời gian qua ở một số trường khác. Đó là ông Hà Hữu Phúc, nguyên Giám đốc Cơ quan đại diện Bộ GD-ĐT tại TP.HCM làm Hiệu trưởng Trường ĐH Gia Định thay tiến sĩ Nguyễn Hữu Ngọc, người được công nhận làm hiệu trưởng nhiệm kỳ 2016 – 2021. Tiến sĩ Đàm Quang Minh thay tiến sĩ Nguyễn Đình Ngộ làm Hiệu trưởng Trường ĐH Phú Xuân (Huế)…

Khác với trường ĐH công lập, việc thay đổi hiệu trưởng tại các trường ĐH tư thụcdiễn ra rất bất ngờ và nhanh chóng. Điều này đa phần liên quan nhiều đến việc thay đổi chủ sở hữu các trường. Chủ mới sẽ có xu hướng sử dụng hiệu trưởng mới là người mình tin tưởng và phù hợp với định hướng phát triển của mình.

Nghỉ giữa nhiệm kỳ vì mâu thuẫn

Trong thời gian vừa qua, hơn 1.000 sinh viên Trường ĐH Ngoại ngữ – Tin học TP.HCM mòn mỏi chờ bằng tốt nghiệp mà vẫn chưa được giải quyết do tiến sĩ Trần Quang Nam, Hiệu trưởng nhà trường, đã bị HĐQT tạm ngưng công việc cũng như miễn nhiệm chức vụ.

Trước đó, năm 2014, GS-TS Đào Văn Lượng, nguyên Hiệu trưởng Trường ĐH Công nghệ Sài Gòn cũng bị HĐQT miễn nhiệm chức vụ hiệu trưởng. HĐQT trường gửi văn bản lên Bộ GD-ĐT đề nghị không công nhận hiệu trưởng đối với GS-TS Đào Văn Lượng. Lý do được phía HĐQT nhà trường đưa ra là “do thỏa thuận hiệu trưởng đã kéo dài gần hai nhiệm kỳ và các hoạt động điều hành của hiệu trưởng hiện nay không còn phù hợp”. Trong khi trước đó, ông Lượng được cán bộ, giảng viên nhà trường bỏ phiếu tín nhiệm là hiệu trưởng xuất sắc với 92,2% số phiếu.

Từ thực tế này, tiến sĩ Lê Trường Tùng chia sẻ: “Để bảo vệ mình, những nhân sự được mời về làm hiệu trưởng cần tính toán một số cách thức làm sao không phải nghỉ giữa chừng. Vì khi bị cho nghỉ việc, uy tín cá nhân của người làm hiệu trưởng đã bị ảnh hưởng. Khi nhận “ghế nóng”, cần đặt điều kiện rõ nhiệm vụ cụ thể như thế nào. Nếu đảm bảo được thì không được đổi người. Nếu thay đổi hiệu trưởng giữa chừng, trong khi vẫn đảm bảo nhiệm vụ thì được bồi thường ra sao”.

Ý kiến

Không nên lấy người vào, không hợp lại thải đi

Hiệu trưởng trường tư là người thực hiện các quyết định mà HĐQT đưa ra. Vì thế, một trong những tố chất quan trọng của hiệu trưởng là phải có sức khỏe, muốn có sức khỏe thì phải trẻ. Nhưng cũng không được trẻ quá, vì yếu tố khác chi phối là phải có tích lũy tốt về chuyên môn, có kinh nghiệm quản lý, muốn thế thì ít ra cũng phải trên 40 tuổi. Nhưng tìm người trẻ là rất khó.

Chúng tôi cũng không muốn tìm nguồn lãnh đạo ở các vị đã nghỉ quản lý bên trường công vì khi đến được với chúng tôi thì họ đã quá già. Nên nguồn hiệu trưởng và thành viên tham gia ban giám hiệu của chúng tôi thường là người có học vị tiến sĩ ngoài 50 tuổi, chúng tôi lấy họ vào để sau một thời gian quen với cách điều hành ở trường tư thì bổ nhiệm họ lên sau. Chúng tôi thường ưu tiên người đã có thời gian làm việc ở trường đủ lâu, để họ hiểu nhà trường, hiểu những người làm việc cùng. Chúng tôi không có quan điểm cứ lấy người, nếu thấy không hợp thì thải đi, vì cách đó dễ khiến nhà trường rơi vào tình trạng mất ổn định, thiếu đoàn kết.

GS Hoàng Xuân Sính
( Chủ tịch HĐQT Trường ĐH Thăng Long)

Nhiều người trẻ dám chịu thử thách ở môi trường tư

Tính chuyên nghiệp của một hiệu trưởng thể hiện ở năng lực điều hành, năng lực tạo được tiếng nói đồng thuận, sự ủng hộ trong tập thể, hiểu biết các quy định của nhà nước về hoạt động của một trường ĐH. Nếu chọn hiệu trưởng là những người mà mình nể nang, hay là con cháu trong nhà, thì sẽ có cái khó là khi hiệu trưởng điều hành tồi, mình rất khó thay đổi. May mắn cho các nhà đầu tư là hiện nay môi trường ĐH công lập không còn hấp dẫn người trẻ tài năng như trước đây. Ngày càng nhiều người trẻ giỏi dám chịu thử thách, dám mạo hiểm để khởi nghiệp ở những môi trường năng động, chứ không chỉ lo bám vào cái suất ổn định ở trường công.

Tiến sĩ Lê Viết Khuyến
( Hiệp hội Các trường ĐH, CĐ ngoài công lập)

Làm quen với “ nghề hiệu trưởng” và “nghề tuyển hiệu trưởng”

Trước đây, các nhà đầu tư thường mời các thầy về hưu làm hiệu trưởng nhưng xu thế nên là chuyên nghiệp, cũng giống như sự phát triển của các trường phổ thông tư thục, ban đầu hiệu trưởng thường là các thầy về hưu nhưng nay đã dần thay thế bằng những người trẻ, làm việc một cách bài bản.

Có thể xem hiệu trưởng các trường tư giống người quản lý các đội bóng. Sẽ có người cả cuộc đời sự nghiệp với một trường nhưng sẽ có người làm ở nhiều trường khác nhau. Bên cạnh đó, các trường tư yếu đều cần cải tổ và thay đổi nên cần những người có chuyên môn và kinh nghiệm về cải tổ. Chúng ta sẽ phải quen với việc có nghề làm hiệu trưởng và cả nghề tuyển hiệu trưởng.

Tiến sĩ Đàm Quang Minh
( Chủ tịch HĐQT kiêm Hiệu trưởng Trường ĐH Phú Xuân)

Quý Hiên (ghi)

Theo thanhnien