Hành trình 11 năm của WeChat: Siêu ứng dụng tạo ra ‘phép màu’ tăng trưởng từ 0 lên hơn 1 tỷ người dùng, sẵn sàng ‘khô máu’ với TikTok để chiếm lĩnh thị trường

Thành công của WeChat cũng đã giúp Tencent trở thành công ty lớn bậc nhất ở châu Á.

Nhắc đến WeChat, có lẽ không người Trung Quốc nào là không biết. Đây là siêu ứng dụng do gã khổng lồ công nghệ Tencent phát triển cách đây 11 năm. Chuyên gia pháp lý 30 tuổi – Chen Channing (hiện sinh sống và làm việc tại Thâm Quyến) là một trong số hàng tỷ người Trung Quốc gần như không thể sống thiếu WeChat mỗi ngày.

Sau khi thức dậy, Chen kiểm tra tin nhắn trên ứng dụng. Sau đó, anh đi làm bằng tàu điện ngầm và dùng chức năng thanh toán tích hợp trong WeChat. Trên đường đi, anh đọc tin tức cũng trên đó. Ở văn phòng, anh phần lớn thời gian trong ngày làm việc để trao đổi qua phiên bản dành cho máy tính của WeChat.

Thời gian rảnh, Chen nghe nhạc, chia sẻ hình ảnh hay những meme nổi tiếng trên mạng với bạn bè. Khi đói bụng, anh lại dùng WeChat để đặt đồ ăn và thanh toán. Có thể nói, WeChat đã trở thành một phần không thể thiếu trong mọi khía cạnh công việc và cuộc sống của Chen nói riêng và rất nhiều người Trung Quốc nói chung.

Theo thống kê, tính đến quý IV/2021, WeChat có 1,27 tỷ người dùng hoạt động hàng tháng. Mỗi ngày, có hơn 120 triệu người dùng đăng bài, 360 triệu người đọc báo trên các tài khoản chính thức và 500 triệu người truy cập tiểu ứng dụng (những ứng dụng dung lượng nhỏ chạy bên trong một ứng dụng khác) của WeChat hàng ngày.

Một nghiên cứu năm 2021 của nhà cung cấp dữ liệu China Internet Watch cho thấy người dùng dành trung bình 77 phút mỗi ngày trên WeChat. Có thể nói, siêu ứng dụng này cung cấp dịch vụ hiệu quả tương đương WhatsApp, Instagram, Google, Facebook và PayPal. Theo QuestMobile, WeChat chiếm 21,5% tổng thời gian của người dùng Trung Quốc trên Internet di động tính đến tháng 9 năm 2020.

Có lẽ không quá lời khi nói rằng WeChat đã thay đổi sâu sắc cách người Trung Quốc tương tác với nhau và với thế giới trực tuyến. Thành công của WeChat cũng đã giúp Tencent trở thành công ty lớn bậc nhất ở châu Á. Thời điểm hiện tại, Tencent có mức vốn hóa thị trường hơn 441 tỷ USD (tăng từ 47 tỷ vào năm 2011).

Một chuyên gia nhận định: “WeChat chắc chắn là sản phẩm Internet thành công nhất ở Trung Quốc trong thập kỷ qua. Nó đã tạo ra phép màu khi tăng trưởng từ 0 lên hơn 1 tỷ người dùng. Giá trị của WeChat đã vượt ra ngoài những con số bởi ứng dụng này đã giúp mọi người kết nối với nhau đồng thời cung cấp một loạt dịch vụ thay đổi cuộc sống”.

Năm 2011, một nhóm nhỏ của Tencent đã phát triển phiên bản WeChat đầu tiên trong vòng chưa đầy 70 ngày, đánh bại hai nhóm nội bộ khác cũng đang cố gắng đạt mục tiêu tương tự.

Phiên bản ban đầu của WeChat chỉ cho phép người dùng gửi tin nhắn văn bản và ảnh. Bước ngoặt đối với WeChat đến vào tháng 5/2011 khi ứng dụng được cập nhật tính năng nhắn tin thoại, cho phép điện thoại của người dùng hoạt động giống như một bộ đàm.

Sau một thập kỷ tối ưu hóa, ứng dụng này vẫn đang phát triển. Tencent đã xây dựng một hệ sinh thái khổng lồ xung quanh WeChat. Đây là những ứng dụng nhỏ hơn 10 megabyte có thể chạy ngay lập tức trên giao diện của ứng dụng chính. Thiết kế trên đã cho phép WeChat trở thành một nền tảng phổ biến và cập nhật xu hướng.

Có nhiều yếu tố góp phần vào thành công của WeChat, bao gồm China’s Great Firewall, công cụ chặn các phương tiện truyền thông xã hội nước ngoài như WhatsApp, Instagram, Google và Facebook. Về phần mình, WeChat đã đi đúng hướng vào đúng thời điểm. Thiết kế đơn giản, thú vị của ứng dụng cũng là một yếu tố quan trọng dẫn tới thành công.

Mặc dù vậy, Tencent và WeChat đang phải đối mặt với một số thách thức. Đầu tiên, việc kiểm duyệt nội dung trên ứng dụng đang gặp khó khăn cả ở trong lẫn ngoài nước bởi ngày càng có nhiều tài khoản truyền bá nội dung không phù hợp hoặc bất hợp pháp.

Thứ hai, dù không phải lo lắng về sự cạnh tranh từ nước ngoài nhưng WeChat đang đối diện với cuộc chiến khốc liệt từ các đối thủ trong nước mới nổi như ByteDance sở hữu ứng dụng video ngắn Douyin (phiên bản Trung Quốc của TikTok) cực kỳ nổi tiếng.

Theo báo cáo của QuestMobile vào tháng 10/2020, người Trung Quốc đang dành nhiều hơn 6 giờ mỗi tháng trên điện thoại di động so với 2019. Tuy nhiên, chủ yếu họ dành thời gian đó cho những ứng dụng video ngắn như Douyin và Kuaishou do Tencent hậu thuẫn.

Trong khi đó, WeChat – cùng công cụ tìm kiếm của Baidu hay Taobao, Tmall và Alipay của Alibaba, đã không tăng trưởng hoặc thậm chí tăng trưởng âm về tỷ lệ thời gian sử dụng. Ngoài ra, Tencent còn bị chỉ trích vì vấn đề độc quyền. Tuy nhiên, công ty cho biết họ kinh doanh công bằng.

Một nhà phân tích nhận định: “Có một điều chắc chắn là WeChat sẽ phải đối mặt với tương lai nhiều thách thức với các quy định chặt chẽ hơn, cạnh tranh gay gắt hơn cùng với những thay đổi trong thói quen của người tiêu dùng”.

Cuộc chiến WeChat – Douyin đang nóng lên ở Trung Quốc

Thời điểm hiện tại, Tencent đang nỗ lực để thu hút người dùng đến với ứng dụng video ngắn Channels trên nền tảng WeChat. Đây là động thái nhằm cạnh tranh với Douyin và Kuaishou.

Trong báo cáo kinh doanh mới nhất, Tencent cho biết tổng số lượt xem video và thời gian xem trên Channels đã tăng mạnh nhờ vào thuật toán và các chương trình giải trí.

Ngoài việc ưu ái cho Channels trên WeChat, Tencent còn tổ chức các sự kiện âm nhạc trực tuyến với sự tham gia của nhiều nghệ sĩ ăn khách để thu hút người xem. Một hãng phân tích cho biết mảng video của Tencent đã phát triển nhanh chóng trong nửa năm qua nhờ nội dung giải trí và âm nhạc. Chiến lược này giúp Tencent thu hẹp khoảng cách với các đối thủ trong thị trường video ngắn.

Chuyên gia nhận định rằng sự phát triển ngày một tăng của Channels có thể làm xáo trộn thị trường video ngắn ở Trung Quốc, vốn dĩ đang do Douyin thống trị. Ứng dụng này hiện có hơn 600 triệu người dùng trong nước.

Chiến lược cạnh tranh mới của Tencent đã khiến Douyin có động thái đáp trả. Cách đây không lâu, Douyin cũng tổ chức một buổi biểu diễn trực tiếp, thu hút hơn 200 triệu lượt xem.

Theo ông Zhang Yi – CEO của một công ty nghiên cứu, hai sự kiện biểu diễn trên mới chỉ là khởi đầu cho cuộc chiến khốc liệt giữa hai nền tảng. Ông nhận định rằng Tencent đang tấn công còn Douyin phòng thủ. “Dựa trên số liệu hiện tại, WeChat đang phần nào có ưu thế hơn nhờ sáng tạo ra ‘quân át chủ bài’ là các buổi biểu diễn”.