Hạn chế nguy cơ “lái” chỉ số, cách nào?
Nhiều nhà đầu tư phản ánh, thị trường chứng khoán phái sinh gần đây có rủi ro cao vì bị “đội lái” tác động thông qua một số mã cổ phiếu có ảnh hưởng mạnh đến chỉ số VN30. Để hạn chế hành vi “lái” chỉ số, VN30 cần thêm các cổ phiếu vốn hóa lớn, thanh khoản cao.
Sẽ khó lái giá nếu thêm nhiều cổ phiếu lớn, thanh khoản cao vào VN30
Ông Nguyễn Thế Minh, Giám đốc Phân tích, Công ty Chứng khoán Yuanta
Tạm hiểu đơn giản, hợp đồng tương lai chỉ số cổ phiếu như một cổ phiếu, nên yếu tố “làm giá” có khả năng xảy ra. Hợp đồng tương lai được xem là công cụ, là chỉ báo để điều tiết về mặt tâm lý nhà đầu tư. Hợp đồng tương lai tăng giá phản ánh nhà đầu tư đang kỳ vọng thị trường cơ sở có xu hướng đi lên và ngược lại. Chính vì vậy, vô hình trung, chứng khoán phái sinh có thể trở thành công cụ để “lái” tâm lý nhà đầu tư và ảnh hưởng trực tiếp lên thị trường cơ sở, lên cổ phiếu trong VN30.
Giai đoạn đầu năm 2019, diễn biến của thị trường chứng khoán Việt Nam tệ hơn nhiều thị trường khác trên thế giới, đi ngược với các yếu tố nội tại như vĩ mô tốt, tỷ giá ổn định hơn. Không có lý do gì mà thị trường Việt Nam không tăng đồng pha với các thị trường khác, nhưng thực tế lại tăng kém hơn, còn khi thị trường thế giới giảm thì thị trường Việt Nam giảm mạnh hơn, thị trường phái sinh Việt Nam cũng thế, khiến tâm lý nhà đầu tư trở nên yếu hơn. Tâm lý nhà đầu tư yếu nên khả năng “lái giá” dễ thực hiện hơn.
Ngoài ra, tính chất “làm giá” hiện hữu bởi đặc tính chỉ số VN30 bị chi phối bởi các cổ phiếu vốn hóa lớn, chẳng hạn bộ 3 cổ phiếu VHM, VIC, VRE, đặc biệt cổ phiếu ảnh hưởng lớn đến chỉ số là SAB. ặc điểm của SAB là mức độ giao dịch không lớn và giá thường xuyên đứng ở vùng rủi ro. Theo đó, nếu nhà đầu tư có ý đồ “lái” chỉ số VN30 chỉ cần tập trung tác động vào các cổ phiếu này.
Mấu chốt không phải là thị trường phái sinh, mà là thành phần của các cổ phiếu trong rổ VN30. Một số ít cổ phiếu có tác động quá lớn đến VN30. “Lái” VN30 sẽ “lái” được giá chứng khoán phái sinh, còn hiện nay, dùng phái sinh để lái thị trường cơ sở là “không có cửa”, bởi quy mô thị trường cơ sở tăng, cũng như cơ cấu nhà đầu tư tham gia không chỉ nhỏ lẻ như trước, mà có sự tham gia của các tổ chức.
Rổ chỉ số VN30 cần được thay đổi theo hướng có thêm nhiều cổ phiếu vốn hóa lớn tham gia, với tính thanh khoản cao để giảm sự ảnh hưởng của 4 – 5 cổ phiếu như hiện nay. Trên thị trường UPCoM có một kho cổ phiếu vốn hóa lớn, các doanh nghiệp này chuyển sang sàn HOSE cũng như có thêm công ty đại chúng lớn lên niêm yết sẽ giúp VN30 “vững vàng” hơn.
Quy mô nhỏ nên thị trường dễ bị thao túng
Ông Vũ ức Long, Giám đốc Kinh doanh, Công ty Chứng khoán VPBank (VPS)
Diễn biến trên thị trường phái sinh tại ngày hợp đồng tương lai đáo hạn thường có hiện tượng lạ, nhưng rất khó để kết luận là VN30 hay chứng khoán phái sinh bị thao túng. Thực tế hiện nay, quy mô của thị trường vẫn còn nhỏ, khối lượng hợp đồng tương lai mỗi phiên dao động trong khoảng 60.000 – 150.000 đơn vị, trong khi tham chiếu duy nhất VN30. Chính vì quy mô nhỏ nên thị trường dễ bị tác động, thao túng, điều này có thể gây mất niềm tin của các nhà đầu tư cá nhân, đặc biệt nhà đầu tư nhỏ lẻ.
Video đang HOT
Ngày 18/8, giá trị danh mục VN30 quay trở về mức thấp hơn trung bình 20 phiên và chỉ số đóng cửa điều chỉnh nhẹ. Phần lớn cổ phiếu trong danh mục VN30 đã tăng giá chậm lại hoặc điều chỉnh. Hiện tượng đứng giá của VN30 khiến tâm lý người giao dịch có lý do để thận trọng trở lại. Tuy nhiên, các chứng khoán trong rổ VN30 vẫn có cơ hội tăng và có thể tiếp tục góp phần thúc đẩy chỉ số, nên xu hướng của chỉ số trong thời gian tới nhiều khả năng sẽ chầm chậm đi lên.
VN30 và giá phái sinh dễ bị tác động
Một nhà đầu tư tại Công ty Chứng khoán VNDIRECT
Hầu như không ngày nào là VN30 cũng như giá chứng khoán phái sinh không có biến động mạnh và đột ngột. Tôi cho rằng, có động thái làm giá của “đội lái”. Họ có thể mua bán một số cổ phiếu có ảnh hưởng lớn đến VN30 với giá cao hoặc thấp hơn đáng kể so với mức giao dịch bình thường trước đó, khiến chỉ số “giật cục”, dẫn đến giá chứng khoán phái sinh tăng/giảm mạnh theo, vì các nhà đầu tư (NT) trên sàn phái sinh đều nhìn diễn biến VN30 để giao dịch.
Tất nhiên, NT không dễ bị mắc bẫy như vậy, nhưng đồng thời với tác động lên chỉ số, đội lái cũng tác động lên giá chứng khoán phái sinh bằng cách đẩy mạnh mua – bán với mức giá cao hoặc thấp, nhằm đẩy hoặc dìm giá, khiến nhiều NT mua – bán theo. Khi đó, đội lái sẽ thu lợi lớn từ những vị thế đã mở từ trước, sau khi trừ đi chi phí “lái giá” (lỗ trên thị trường cơ sở hoặc lỗ từ các giao dịch phái sinh “mồi”).
ể hạn chế hành vi “lái giá”, các cổ phiếu trong VN30 cần có tính thanh khoản cao, để chi phí “lái giá” sẽ lớn hơn, vì cần giao dịch với khối lượng lớn mới có thể ảnh hưởng đến chỉ số.
Hoàng Anh – Tú Uyên
Theo tinnhanhchungkhoan.vn
Nghi vấn thao túng giá phái sinh vẫn bủa vây nhà đầu tư
Trong khi thị trường Việt Nam lấy mức giá đóng cửa của chỉ số VN30, các thị trường khác trong khu vực lại lấy mức giá bình quân, hoặc một công thức tính phức tạp để xác định giá thanh toán cuối cùng. Mục đích nhằm tránh tình trạng thao túng giá.
Ảnh minh họa (Nguồn: Internet)
Sau 2 năm chính thức đi vào hoạt động, không thể phủ nhận thị trường chứng khoán (TTCK) phái sinh Việt Nam đã đạt những bước phát triển nhất định. Trong đó, hợp đồng tương lai chỉ số VN30 đã dần trở thành sản phẩm phái sinh quen thuộc với nhiều nhà đầu tư.
Tuy nhiên, kể từ khi thị trường này đi vào hoạt động, nhà đầu tư cũng nhiều lần được trải nghiệm sự "biến sắc" đầy bất thường của chỉ số VN30 tại ngày đáo hạn hợp đồng tương lai VN30F.
Đặc sản không mấy dễ chịu này diễn ra thường xuyên, khiến không ít lần nhà đầu tư đặt ra nghi vấn về việc thao túng giá chỉ số để trục lợi trên thị trường phái sinh.
Chỉ số VN30 bất ngờ "nổi loạn"
Theo ghi nhận của VietTimes, tại phiên giao dịch đáo hạn hợp đồng VN30F1908 ngày 15/8 vừa qua, chỉ trong vòng 15 phút phiên khớp lệnh định kỳ xác định giá đóng cửa (ATC), chỉ số VN30 bất ngờ tăng vọt lên gần 11 điểm, đóng của tại mức 890,78 điểm. Biên độ giao dịch của chỉ số VN30 trong phiên lên tới 22,83 điểm.
Đà tăng mạnh được hỗ trợ tích cực bởi một số cổ phiếu chiếm tỷ trọng lớn trong rổ VN30 như: SAB, VIC hay VNM với mức tăng lần lượt là 2,7%, 1% và 2% so với trước thời điểm bước vào phiên ATC.
Đáng chú ý, các giao dịch trên toàn thị trường vẫn diễn ra bình thường trước đó.
Mặt khác, trong phiên giao dịch ngày 15/8, thị trường đang chịu nhiều áp lực giảm giá từ những biến động kinh tế vĩ mô trong nước và thế giới. Dự đoán thị trường có xu hướng đi xuống, nhiều nhà đầu tư có xu hướng nắm giữ vị thế "short" hợp đồng tương lai chỉ số VN30.
Tuy nhiên, diễn biến thị trường, đúng hơn là 15 phút cuối cùng, lại đi ngược hướng dự đoán của số đông.
Chỉ số VN30 bất ngờ tăng mạnh trong phiên ATC ngày 15/8/2019
Đối với những nhà đầu tư trên thị trường phái sinh, đây không phải là lần đầu tiên hiện tượng này xảy ra. Họ đã dần quen với việc chỉ số VN30 đảo chiều bất ngờ trong 15 phút phiên ATC, thậm chí là chỉ vài phút trước khi đóng cửa, tại những ngày đáo hạn hợp đồng phái sinh.
"Cứ mỗi khi đến ngày đáo hạn hợp đồng tương lai, chỉ số VN30 lại trở nên rất náo loạn" - một số nhà đầu tư cho biết.
Nhà đầu tư SAB có đang trục lợi từ thị trường phái sinh?
Diễn biến bất thường này khiến nhiều nhà đầu tư không khỏi nghi ngờ về việc một số tổ chức, cá nhân cố tình mua vào hoặc bán ra các cổ phiếu có ảnh hưởng lớn đến chỉ số VN30 nhằm thao túng giá chỉ số này, "trục lợi" trên thị trường phái sinh.
Mối lo ngại này phần nào có cơ sở khi một số cổ phiếu vốn hóa lớn như SABcũng thường xuyên "tăng trần, giảm sàn" đầy bất ngờ tại ngày đáo hạn hợp đồng. Trong khi, giá sử dụng để tất toán hợp đồng tương lai VN30F được lấy theo giá đóng cửa của chỉ số VN30.
Các thị trường khác "chốt sổ" phái sinh ra sao?
"Tại các quốc gia khác, giá tất toán hợp đồng tương lai chỉ số chứng khoán sẽ không tính theo giá đóng cửa cuối phiên như ở Việt Nam. Các phương pháp tính sẽ linh hoạt và phức tạp hơn nhiều với mục đích nhằm phòng ngừa tình trạng thao túng giá" - ông Hoàng Tùng - Phó Chủ tịch của quỹ đầu tư AlphaGrep và Cố vấn chiến lược quỹ Finpros tại Việt Nam - chia sẻ với VietTimes.
Lấy dẫn chứng tại sàn giao dịch SGX của Singapore, ông Tùng cho biết các hợp đồng tương lai chỉ số chứng khoán sẽ được định giá tất toán bằng một trong các phương pháp: Xác định giá tại phiên đóng cửa của các cổ phiếu thành phần; Tính trung bình theo một khoảng thời gian nhất định (không công bố rõ); Tính dựa theo giá tất toán của các hợp đồng lao động trong các tháng khác; và Giá được tính toán từ giá lý thuyết.
Trong khi đó, tại sàn giao dịch Bursa của Malaysia - được vị chuyên gia này đánh giá là có thanh khoản cao hơn không quá nhiều so với thị trường Việt Nam - giá thanh toán được tính bằng giá trung bình của chỉ số cơ sở trong khoảng thời gian 30 phút từ 3:45 PM đến 4:15 PM tại ngày giao dịch cuối cùng.
Cụ thể, giá được lấy mỗi 15 giây trong khoảng thời gian này. Sau đó, cơ quan quản lý sẽ loại bỏ đi 3 giá cao nhất và 3 giá thấp nhất rồi lấy giá trị bình quân để tính ra mức giá thanh toán cuối cùng.
Phương án tính giá trị thanh toán cuối cùng của một hợp đồng phái sinh trên sàn Bursa của Malaysia (Nguồn: www.bursamalaysia.com)
"Đối với các thị trường phát triển, nhà chức trách sử dụng nhiều phướng án xác định giá thanh toán có phần phức tạp hơn, mục đích sau cùng vẫn là để tránh tình trạng thao túng giá" - ông Tùng cho biết.
Ngoài ra, vị chuyên gia này cũng đề cập tới sự thiếu vắng của các nhà đầu tư tổ chức tại thị trường phái sinh Việt Nam. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến thanh khoản mà còn khiến cho hợp đồng phái sinh đôi khi được giao dịch ở một mức giá có phần phi lý, hoặc chênh quá nhiều so với chỉ số cơ sở - tình trạng hiếm thấy ở các thị trường khác./.
Theo viettimes.vn
Thị trường chứng khoán phái sinh phát triển ấn tượng Sau 2 năm hoạt động, thị trường chứng khoán phái sinh (TTCK phái sinh) đã được công chúng đầu tư đón nhận và có bước phát triển ấn tượng. TTXVN/Báo Tin tức